امید معماریان
امید معماریان
بدرالسادات مفیدی، از روزنامه نگاران با سابقه کشورو عضو هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران درگفت وگویی با روز ازتلاش های این انجمن برای آزادی زندانی های مطبوعاتی گفت. وی – که ساعاتی قبل از آزادی فرشاد قربانپور با ما سخن می گفت - ابراز امیدواری کرد که قوه قضاییه با کاهش وثیقه وی شرایط را برای آزادی این روزنامه نگار زندانی فراهم آورد. وی در عین حال به جهت بی خبری ها از وضعیت سهیل آصفی از مسوولان پرونده ابراز نگرانی کرد.
انجمن صنفی روزنامه نگاران چه اقداماتی را برای آزادی روزنامه نگاران زندانی طی هفته های اخیر انجام داده است؟
ببینید، ما بعداز زندانی شدن علی فرحبخش که الان فکر می کنم نه ماه ازآن زمان می گذرد، اقداماتی ازجمله پیگیری پرونده ازطریق مکاتبه وگفت وگو با مقامات مختلف انجام داده ایم. درمورد بازداشت های سهیل آصفی وفرشاد قربان پور هم با خانواده هایشان طی چند هفته گذشته درارتباط کامل بودیم. ازجمله وکلایی را به آنها معرفی کرده که کار فرزندانشان را پیگیری کنند. همچنین ارسال نامه هایی به مقامات قضایی به خصوص آقای هاشمی شاهرودی را برای حل مساله پی گیری کردیم. علاوه برآن مشورت های حقوقی دراختیار خانواده ها قراردادیم که ماجرای وثیقه را دنبال کنند. مثلا برای فرشاد قربان پور 200 میلون تومان وثیقه اعلام کرده بودند که با پیگیری های انجام شده و با توجه به این که این مقداروثیقه دروسع خانواده نیست، این مبلغ کاهش داده شد.
آیا خبری ازآزادی آصفی وقربان پوروجود دارد؟
جای نگرانی است که علی رغم وعده ای که به خانواده این دونفر مبنی بر آزادی سهیل وفرشاد درهفته گذشته داده هنوز آزادی شان میسر نشده است و ظاهر این طور که مادر آصفی می گویند، گفته شده که باید مقدار بیشتری روی پرونده اینها تحقیقات بشود. به هر ترتیب، انجمن صنفی پیگیرهای خودش را انجام می دهد وتلاش می کند نقش واسطی بین خانواده روزنامه نگاران زندانی با مقامات قضایی و مسئولین پرونده اینها ایفا کند وسعی می کند که به طرق مختلف مشکل این روزنامه نگاران را حل کند.
به نظر شما آیا مسئولین مرتبط با پرونده هایی ازاین دست به تلاش های انجمن های منفی ازجمله انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ترتیب اثرمی دهند؟
دراین زمینه تجربه های خوبی داریم. ممکن است درنهایت با توجه به اینکه ساختار قدرت درایران به گونه ای چند لایه است یک جاهایی جواب ندهد، اما این طور هم نبوده است که به تلاش های انجمن صنفی توجه نشود. برای مثال می توانم به نامه ای که با تلاش انجمن برای آقای شاهرودی درخصوص پرونده فرحبخش فرستاده شد، اشاره کنم. خانواده فرحبخش به توصیه انجمن برای شاهرودی نامه ای نوشتند که در پاسخ آن نامه حکم صریحی از رییس قوه مبنی برآزادی علی فرحیخش به قید وثیقه صادر شد. اما خوب جریانات دیگرهم وجود دارد که ازحکم موکد رییس قوه قضاییه تبعیت نکرند. نمی دانم چه دلایلی موجب شد، اما همین که مورد توجه ایشان قرارگرفت نشان می دهد بی تاثیر نیست.
جای انجمن صنفی را درمیان منازعه دستگاه های اطلاعاتی امنیتی وقضایی با روزنامه نگاران درکجا می بینید؟
نقش انجمن درجهت آشنا کردن افکار عمومی است و به علاوه می کوشد نقش واسط را ایفا کند؛ در واقع به طریقی برای روزنامه نگاران احقاق حق کند و ارتباطی با حکومت برقرارکند تا بتواند یک بخش از سوء تفاهماتی که ازسوی حکومت نسبت به فعالیت روزنامه نگاران درایران وجود دارد را برطرف کند. چون بعضا این نگاه منفی درمیان جمعی ازمسئولین نظام وجود دارد که فکر می کنند مطبوعات مستقل و روزنامه نگارانی که در این مطبوعات فعالیت دارند عموما یا وابسته هستند، جاسوسند ویا بیگانه. انجمن با فعالیت خود و واکنش های به موقع و صدور بیانیه های به جا و درموقعیت مناسب توانسته رسالتش را در این ارتباط دنبال کند که به حکومت بفهماند که این تصور غلط است. دربعضی جاها هم بعضا موفق نبوده؛ چون آنقدر نگاه منفی غلبه دارد بر تساهل وتسامح که در مقاطع مختلف شاهد برخورد سخت با روزنامه نگاران بوده ایم. انجمن صنفی تلاش کرده است که این رفتار را تا آنجا که درتوانش بوده است تغییر دهد.
با توجه به تغییرات درساختار قدرت، آیا طی سالهای گذشته قدرت مانور وتاثیرگذاری شما تغییرکرده است؟
ما یک نهاد مدنی وانجمن صنفی هستیم که توان وبضاعت مان هم اندک است و با توجه به محدودیت هایی که برای فعالیت های نهادهای مدنی – خصوصا بعد از روزی کارآمدن دولت اقای احمدی نژاد - ایجادشده بضاعت ما هم بسیار محدودترشده است. اما درحد توان خودمان، با شیوه هایی مانند واکنش به موقع در برابر مواردی که فکر می کنیم حقوق روزنامه نگاران نادیده گرفته می شود و پیگیری مسائل آنها از طریق گرفتن وکیل و رایزنی با مسئولین مرتبط با پرونده روزنامه نگاران زندانی تلاش می کنیم تا به طریقی مسایل روزنامه نگاران را حل کنیم. این که تا چه حد موفق شویم بستگی به میزان تحمل حکومت دارد و نیزبه حمایت جدی اعضای صنف از تلاش های انجمن.
خانواده های روزنامه نگاران چه نوع ارتباطی باشما دارند؟ آیا هنگامی که مشکلی برای فرزندشان به وجود می اید با شما تماس می گیرند؟
من فکر می کنم کمابیش جا افتاده است واگر خانواده ها مطلع نباشد دوستان روزنامه نگاران زندانی خانواده ها را متوجه می کنند که با انجمن تماس برقرارکنند، ضمن اینکه خود انجمن گوش به زنگ است که در صورتی که اتفاق یا مشکلی برای روزنامه نگاری پیش بیاید به محض اطلاع با فرد یاد شده یاخانواده اش تماس برقرارکرده و پیگیری کند تا تصمیم درستی گرفته شود.
موضع گیری های انجمن را در قبال فشارهای اعمال شده بر مطبوعات چگونه ارزیابی می کنید؟
برای تاثیرگذاری بیشتر، انجمن صنفی تلاش کرده دررابطه با مشکلاتی ازاین دست رفتاری متعادل وبدور ازهر گونه هیجانات واحساسات داشته باشد و کوشیده تا رویه منطقی ای را در این زمینه دنبال و از مواضع رادیکال خودداری کند؛ زیرا قصد اصلی حل مشکلات روزنامه نگاران بوده است. یعنی درصورتی که برای روزنامه نگاری مشکلی پیش بیاید ما بیش از اینکه ه هیاهو راه بیاندازیم دنبال آن هستیم که مشکل را حل کنیم. ممکن است این انتظار دربرخی ازاعضای انجمن وجود داشته باشد که بخواهند انجمن واکنش های تند ورادیکالی ازخود بروز دهد، ولی ما ترجیح می دهیم وارد چنین رفتارهایی نشویم و ازرفتارهای هیجان انگیز فاصله گرفته ایم. ما تلاش خود را بر این متمرکز کرده که روزنامه نگاری که دچار مشکل شده را از بحران خارج کنیم.
تاکید می کنم که ما نسبت به خیلی نهادهای دیگرهمیشه به موقع وارد عمل شده ایم. چون متعقد هستیم که اگریک روزنامه نگاری دررابطه با حرفه اش دچار آسیب ولطمه بشود دردرجه اول وظیقه انجمن صنفی و روزنامه نگاران است که سریع وارد عمل شود و چتر حمایتی خودش را بر سر روزنامه نگار بیاندازد.
اتخاذ چنین روشی درمواجه با فشارهای اعمال شده به مطبوعات، آیا مورد اتفاق اعضای انجمن صنفی روزنامه نگاران است؟
ما درانجمن با دودسته افراد مواجه هستیم. برخی که ما را به سیاسی کاری متهم می کنند وبرخی دیگر به محافظه کاری. اولین دسته اساسا معتقدند که ما در تمام مواردی که حکومت با روزنامه نگار برخورد می کند نباید وارد شویم، چرا که می گویند شما انجمن صنفی هستید و چرا باید وارد اختلافات سیاسی شوید؟ درحالی که من تاکید می کنم ورود ما به این حوزه به هیچ وجه ازمنظر سیاسی نیست بلکه ازمنظر حرفه ای است. یعنی اگر حکومت برای روزنامه نگاری مشکلاتی درست می کند این وظیفه صنفی انجمن است که دفاع کند وما باید اینجا به روزنامه نگار کمک کنیم چون در رابطه با حرفه اش است. مهمترین وظبقه روزنامه نگار هم نقد دولت هاست؛ نقد مصلحانه و باشیوه های اصلاح طلبانه… و البته وظیفه ما هم دفاع ازحقوق صنفی روزنامه نگار است.
درمقابل، دسته دیگر انتظار دارند که ما موضع تندتری داشته باشیم که به نظر من آن هم غلط است. درمجموع ما تلاش کرده ایم که دراین زمینه یک خط اعتدالی را دنبال کنیم واز برخوردهای هیجانی پرهیز کنیم وازسوی دیگر مراقب وضعیت روزنامه نگاران باشیم که دچار چنین مسائلی نشوند.