آخرین روز ثبت نام کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، شاهد حضور برخی چهره‌های اصلی انتخابات برای ثبت نام بود. اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، اسفندیار رحیم‌مشایی، مسوول دبیرخانه جنبش عدم تعهد، و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، کاندیداهایی بودند که در آخرین دقایق، برای آزمودن شانس خود برای رسیدن به ریاست‌جمهوری با حضور در ساختمان خیابان فاطمی، نام‌نویسی کردند.
در این میان ثبت‌نام اکبر هاشمی‌رفسنجانی و اسفندیار رحیم‌مشایی در دقایق آخر، باعث شد تا جو فضای انتخاباتی کمی تغییر کند. به خصوص آنکه تا آخرین ساعت‌های منتهی به پایان زمان ثبت‌نام آرا، هنوز مشخص نبود که آیا رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، وارد انتخابات خواهد شد یا خیر.
برخی رسانه‌ها در فاضی مجازی فیلم‌هایی را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد حضور هاشمی‌رفسنجانی در وزارت کشور، همراه با استقبال مردمی بوده که آن‌جا تجمع کرده بودند.
بسیاری از رسانه‌های اصول‌گرا در خبرهای خود نوشته بودند که هاشمی‌رفسنجانی به طور قطع وارد عرصه انتخابات نخواهد شد و این مساله را به اطرافیان خود نیز به طور رسمی اعلام کرده است. با این حال رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در آخرین دقایق وارد ستاد انتخابات کشور شد.
پیش از این سیدمحمد خاتمی، رییس‌جمهور دوران اصلاحات، گفته بود که هاشمی‌رفسنجانی “اگر بیاید به لطف خدا از این مرحله دشوار می گذریم و بار دیگر حضور مردم و داوری ایشان کار ساز خواهد شد”.
خاتمی اضافه کرده بود: “خوشحال شدم وقتی دیروز جناب آقای هاشمی گفتند که حاضرند بیایند، البته در صورتی که رهبری مخالف نباشند. درست است اگر رهبری نخواهند هرکس که بخواهد بیاید مشکل ایجاد می شود و من می گویم چرا رهبر معظم مخالف باشند؟! به گفته ایشان هیچ کس برایشان هاشمی نمی شود. ایشان بیش از همه ما جایگاه، نقش، توان و خیرخواهی آقای هاشمی را می شناسند و اگر با هماهنگی بیایند می شود به کشور سر و سامان داد و قطعا رهبری می خواهند وضع بهتر شود؛ امری که با آمدن جناب آقای هاشمی میسر است”. خاتمی گفته بود که حکومت ایران نمی‌خواهد اصلاح‌طلبان بر سر کار بیایند و حتی اگر از مرحله بررسی صلاحیت‌ها هم بگذرند، حق ندارند که بیش از حد مجاز رای بیاورند.
هاشمی‌رفسنجانی که هفته گذشته گفته بود “اگر بخواهد شرایطی بوجود بیاید که بین من و رهبری حالت نزاع و اختلاف بوجود بیاید همه ما ضرر خواهیم کرد” و “برای آمدن به صحنه انتخابات ریاست جمهوری در حال ارزیابی شرایط هستم من بدون موافقت ایشان وارد عرصه نخواهم شد چون اگر ایشان موافق نباشند نتیجه ای که به بار می آید معکوس خواهد بود”، یک روز پیش از ثبت‌نام نیز تاکید کرده بود در صورت مخالفت رهبر جمهوری اسلامی، وارد عرصه انتخابات نخواهد شد.
طی روزهای گذشته در محافل خبری شایعه شده بود که هاشمی‌رفسنجانی ملاقاتی با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، پیرامون انتخابات خواهد داشت. گرچه صحت و سقم این شایعه هرککز مشخص نشد و هیچ منبع خبری موثقی آن را تایید نکرد. با این وجود این خبر در مقیاس گسترده‌ای در سطح شهر تهران و همچنین میان فعالان سیاسی شهرهای مختلف، پخش شده بود.
پس از ثبت‌نام هاشمی‌رفسنجانی برای انتخابات، شورای مشورتی اصلاح‌طلبان، با تشکیل جلسه‌ای به ریاست سیدمحمد خاتمی، از کاندیداتوری وی حمایت کرد. این شورا که متشکل از شماری از وزیران و مدیران پیشین دولت خاتمی است، در بیانیه خود از همه نیروها خواسته است که “فارغ از وابستگی‌های جناحی” با هماهنگی با ستاد انتخاباتی آقای هاشمی “توان خود را برای خلق حماسه‌ای دیگر برای مقابله با بحران‌ها و تنگناهای موجود کشور به کار گیرند”.
پیش از این برخی از نامزدهای انتخابات و چهره‌های سیاسی گفته بودند که رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام به طور قطع وارد انتخابات نخواهد شد. علاوه بر کاندیداهایی چون حسن روحانی، علی‌اکبر ولایتی و غلام‌علی حدادعادل، دیگرانی چون علی یوسنی، محمدباقر نوبحت، حسین شریعتمداری و… هم گفته بودند که هاشمی‌رفسنجانی به هیچ‌وجه وارد عرصه انتخابات نخواهد شد.
خبرگزاری مهر در گزارشی پیرامون حضور هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات نوشت: “فاطمه و یاسر هاشمی رفسنجانی فرزندان آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از ثبت نام وی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هنگام خروج در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر که چه شد که آیت الله هاشمی رفسنجانی تا لحظات آخر ثبت نام نکردند، گفتند: بنویسید آقای هاشمی مردانگی کرده است. فاطمه هاشمی گفت: ما اصلا اطلاع نداشتیم تا ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه که ایشان بلند شدند و گفتند بسم الله الرحمن الرحیم برویم. وی در پاسخ به این سئوال که آیا هاشمی دیشب یا امروز با رهبری دیدار ویژه ای داشته است گفت: ما خبر نداریم. فاطمه هاشمی در پاسخ به این سئوال که سایر فرزندان هاشمی چرا او را همراهی نکردند، گفت: شاید خبر نداشتند چون ما هم تا آخرین لحظه خبردار نبودیم، شاید هنوز هم خبر ندارند. وی در این باره که ستادهای انتخاباتی آیت الله هاشمی از چه زمانی فعال خواهد شد، گفت: ستاد انتخاباتی نخواهیم داشت”.
هم‌زمان با ساعاتی که هاشمی‌رفسنجانی مشغول تصمیم‌گیری برای حضور یا عدم حضور در انتخابات بود، رسانه‌ها اخباری از محاصره شدن دفتر سیدمحمد خاتمی توسط نیروی انتظامی منتشر کردند. بنا بر این اخبار، تعدادی از این افراد نیز بازداشت شدند.
از سوی دیگر محمود احمدی‌نژاد که در کنار رحیم‌مشایی به وزارت کشور آمده بود، در پاسخ به سوالی درباره حضور هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات گفت: “همه وارد شوند، مشکلی ندارد، همه باید بیایند… به نظرم رقابت خوبی شکل بگیرد و حماسه سیاسی محقق شود”.
احمدی‌نژاد که در حال حاضر رییس‌جمهوری اسلامی است، به عنوان یکی از حامیان رحیم‌مشایی و در کنار وی وارد وزارت کشور شد و در سخنانی، حمایت خود را از او نیز اعلام کرد. مساله‌ای که از سوی صاحب‌نظران به عنوان حرکتی خلاف قانون اساسی مطرح شد، اما احمدی‌نژاد در پاسخ گفت: “من امروز را مرخصی گرفته‌ام تا در کنار مشایی باشم”.
وی همچنین اضافه کرد: “من نزدیک به ۲۸ سال است که مشایی را می‌شناسم، احمدی‌نژاد یعنی مشایی و مشایی یعنی احمدی‌نژاد”.
با این وجود روزنامه کیهان، این حرکت احمدی‌نژاد را “دور از انتظار و غیرقانونی” توصیف کرد و نوشت: “احمدی‌نژاد ظرف ۸-۷ ماه گذشته، با بهانه و بی‌بهانه مشغول تبلیغات غیرقانونی به نفع مشایی در همایش‌ها و سفرهاست و بعضاً این رفت‌وآمدها اصلاً برای رجل سیاسی ساختن از رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفته است. به عنوان مثال چند سفر استانی ماه‌های اخیر احمدی‌نژاد عملاً به مراسم پرچم‌گردانی میان وی و مشایی در انظار استقبال‌کنندگان کم شمار تبدیل شده است”.
علاوه بر احمدی‌نژاد، حمید بقایی، شیخ‌الاسلام، عزت‌الله انتظامی و برخی دیگر از وزرا و اعضای کابینه همراه با مشایی به وزارت کشور آمده بودند. مشایی در سخنانی، ادامه راه احمدی‌نژاد را “تکلیف” خود خواند و در پاسخ به سوالی پیرامون احتمال ردصلاحیت خود توسط شورای نگهبان گفت: “همه ما باید از قانون تبعیت کنیم. تمام دستگاه‌ها باید تابع قانون باشند من نیز تابع قانون خواهم بود… مقام معظم رهبری فرمودند تمام سلایق باید در انتخابات حضور داشته باشند و به نظرم این حضور در چارچوب فرمایش رهبری برای حضور تمام سلایق است”.
علاوه بر این دو، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، رامین مهمانپرست، محمد شریعتمداری، علی‌اکبر ولایتی، ابراهیم اصغرزاده، مسعود پزشکیان، صادق خلیلیان، داوود احمدی‌نژاد، محمدحسن ابوترابی‌فرد، منوچهر متکی، طهماسب مظاهری، پرویز کاظمی، جواد اطاعت و علی اکبر جوانفکر دیگر چهره‌هایی بودند که برای حضور در انتخابات ثبت‌نام کردند.
برخی اخبار حکایت از آن دارد که کناره‌گیری برخی نامزدها از عرصه انتخابات آغاز شده است. تاکنون اخباری درباره انصراف مسعود پزشکیان، حسن روحانی، محمد شریعتمداری و محمدرضا عارف مطرح شده و گمان می‌رود که برخی از کاندیداهای منتسب به اصلاح‌طلبان نیز از عرصه رقابت به نفع هاشمی کنار بروند.
در این میان گمان می‌رود که از درگیری اصلی انتخابات آتی، دوقطبی هاشمی – مشایی باشد. احمدی‌نژاد و اطرافیان او از سال 84 با همین شیوه وارد عرصه انتخابات شده و این مساله را در سال ۸۸ نیز ادامه دادند. آنها با مطرح کردن هاشمی به عنوان نمادی از جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته، تلاش کردند تا خود را مخالف این رویه نشان دهند.
هر چند جعفر شجونی، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، نیز پیش از این پیرامون احتمال حضور وی در انتخابات گفته بود: “فتنه ۹۲ ادامه فتنه ۸۸ به پشتیبانی و سناریو نویسی هاشمی در جریان است و هاشمی باید ردصلاحیت شود”.
احتمال حضور هاشمی در انتخابات در هفته‌های گذشته با واکنش تند اصول‌گرایان مواجه شده بود. وزیر اطلاعات هفته گذشته گفته بود: “کسی که خود را پیشگوی حوادث ۸۸ عنوان می کند و می گوید «من گفتم، من بیانیه دادم» در حقیقت پیشگویی نکرده است، ما اطلاعات دقیقی داریم که این آقا در فتنه دست داشته است… این فرد با تحریک سران ساده لوح فتنه و اطرافیانش مارش فتنه را می‌زد و امروز چشمان بیدار نظام تحرکات وی را رصد می‌کند و به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد اتفاقی مانند سال ۸۸ در کشور رخ دهد… زمانی که رهبری در نماز جمعه آن خطبه‌ها را بیان فرمودند چه کسی بود که نامه بدون سلام علیکم داد”.
سیدمحمد خامنه‌ای، برادر بزرگ‌تر آیت‌الله خامنه‌ای نیز در گفت‌وگویی به انتقاد از هاشمی‌رفسنجانی پرداخته و با اشاره به این‌که هاشمی‌رفسنجانی “بهترین فرد برای توطئه آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی” است، افزوده بود: “دشمنان جمهوری اسلامی ایران در سال ۸۸ سنگ تمام گذاشتند و میرحسین موسوی را با دقت تمام و با عنایت به پشتیبانی آقای هاشمی و گروه‌های مخالف، برای هدف خود انتخاب کردند. طرح انقلاب رنگی آنها فی‌نفسه هیچ نقصی نداشت جز آنکه غیرت اسلامی و ملی ملت ایران و هوشیاری مردم را ندیده گرفته بودند”.
روزنامه کیهان، ارگان بازوی جناح تندرو بیت رهبری نیز با اشاره به بحث‌ها پیرامون حضور هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات نوشته بود: “آیا هاشمی رفسنجانی مشغول پیچاندن طیف‌های حامی خود است؟ این سوال با مرور اظهارات کیهان پیش از این نیز پیرامون هاشمی چنین نوشته بود: “جای طرح این سوال است که چرا همان جریان‌های ضد انقلاب که با بی‌انصافی لقب عالیجناب سرخپوش به آقای هاشمی می‌دادند، طی ۸-۷ سال اخیر در زمره حامیان و ترویج‌کنندگان وی در آمده‌اند؟”
هاشمی‌رفسنجانی پیش از این و در مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۴ از حمایت نیروهای اصلاح‌طلب مقابل محمود احمدی‌نژاد برخوردار بود، با این وجود در نهایت نتیجه انتخابات را به وی واگذار کرد. بسیاری از نیروهای اصلاح‌طلب سال‌های بعد گفته بودند که دلیل عدم حمایت‌شان از هاشمی‌رفسنجانی و مهدی کروبی در دور اول انتخابات، مخالف بودن بدنه آنها با انتساب این دو تن به آرمان های اصلاح طلبانه بوده است.
