صبا نیز به مانند میلیون ها ایرانی از قشرهای مختلف جامعه، دوست دارد بعد از کار جلوی تلویزیون بنشیند و برنامه مورد علاقه خود را تماشا کند. او می گوید: “دوست دارم زودتر بگذرد تا بتوانم هرچه سریعتر قسمت بعدی را تماشا کنم.”
او در یک شرکت نفتی کار می کند. عجله او برای رسیدن به خانه بخاطر تماشای برنامه های تلویزیون ایران نیست که عملاً یک نهاد تک قطبی محسوب می شود، بلکه برای تماشای کانال های خارجی است.
صبا ۳۰ ساله که به دلیل خصومت دولت با برنامه های خارجی نخواست نامش به طور کامل آورده شود می گوید: “برنامه مورد علاقه من یک مسابقه آشپزی است.” او می افزاید: “این بهترین و آموزنده ترین برنامه آموزش آشپزی است.”
منظور صبا برنامه “بفرمایید شام” است که در واقع نسخه فارسی برنامه محبوب انگلیسی “Come dine with me” به شمار می رود. در این برنامه، چهار ایرانی علاقه مند به آشپزی به نوبت به خانه یکدیگر می روند و برای به دست آوردن یک جایزه نقدی به رقابت می پردازند.
این برنامه به وسیله ماهواره “من وتو” پخش می شود. این یکی از ماهواره ای است که با پخش برنامه های فارسی سانسور دولتی جمهوری اسلامی را به چالش کشیده و مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده است. ایرانیان گزینه دیگری ندارند و خط مشی تلویزیون جمهوری اسلامی نیز همواره این بوده که برای مردم تعیین کند چه نگاه کنند و چه نگاه نکنند.
در این برنامه آشپزی، آشپزهای دختر و پسر که به خانه های یکدیگر می روند، با یکدیگر روبوسی می کنند؛ و این حرکتی است که بین اکثر ایرانیان در محیط شخصی رایج است، ولی در اماکن عمومی و تلویزیون دولتی ممنوع است.
روابط واقعی
شبکه یک ایران، یکی از کانال های دولتی، سریال جدیدی به نام “مختارنامه” را آغاز کرده؛ یک سریال درام با لباس های مربوط به دوره امام حسین.
مهناز محمدی ۳۴ ساله، در حالی که در منزل خود درحال تماشای تلویزیون دولتی است، برنامه از یک گفتگوی دینی به صحنه های جنگی تغییر پیدا می کند. او در جستجوی یک برنامه شاد است: ابتدا یک روحانی که درحال دادن توصیه های دینی است، سپس یک برنامه فوتبال و درنهایت یک برنامه رازبقا.
او می گوید: “مشکل ایران نبود برنامه های سانسور نشده است. دلیل اینکه مردم شبکه های ماهواره ای را تماشا می کنند این است که آنها روابط واقعی میان مردم را نشان می دهند و این چیزی است که تلویزیون دولتی هیچ گاه انجام نداده.”
از زمان انقلاب ۱۹۷۹ که قوانین سخت اسلامی در ایران حاکم شده، فیلم ها و برنامه های تلویزیون باید با ارزش های اسلامی همخوانی داشته باشند و از نشان دادن صحنه های خصوصی که در آن زنان و مردان از “پوشش مناسب اسلامی” برخوردار نیستند دوری جویند.
با اینکه ماده ۲۴ قانون اساسی ایران مربوط به آزادی بیان است، ولی بیان عقاید درصورتی که “با اصول بنیادین اسلام” مطابقت نداشته باشد، غیرقانونی است.
در میان برنامه های محبوب تلویزیون، می توان به برنامه “۹۰” اشاره کرد: یک برنامه تحلیلی در مورد مسابقه های فوتبال در ایران. در میان محصولات اصلی صدا و سیمای جمهوری اسلامی فیلم هایی به چشم می خورند که از سوی دولت به تأیید رسیده اند، ولی در اغلب موارد به شدت محتوای آنها را تغییر داده اند.
تهاجم فرهنگی
نتیجه محدودیت گذاری بیش از حد از سوی صدا و سیما به خوبی گرایش مردم به سوی شبکه های ماهواره ای را توضیح می دهد. این درحالی است که دیش های ماهواره زینت بخش پشت بام اکثر ساختمان ها در ایران شده است.
روحانی سید حسین رکنی حسینی، در گزارشی در شبکه نیمه دولتی فارس گفت: “شبکه های ماهواره ای برای انحراف جوانان سرمایه گذاری کرده اند. برخی آنتن های ماهواره نصب کرده اند و دشمن را به خانه های خود راه داده اند.”
صنم، خواهر ۲۶ ساله صبا که برنامه های تلویزیون ایران را “خسته کننده” می داند می گوید: “من هنوز برنامه های فارسی وان را تماشا می کنم، به ویژه سریال های کره ای. برخلاف سریال های پخش شده از تلویزیون ایران، بعضی از سریال های فارسی وان را نباید ازدست داد.”
دولت محافظه کار جمهوری اسلامی معتقد است که این شبکه های جدید تهدید محسوب می شوند و به هیچ وجه از شبکه های خارجی، مانند فارسی وان، خشنود نیست.
محمدعلی آل هاشم، رییس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش، هفته گذشته به روزنامه “کار و کارگر” گفت: “برنامه های شبکه های ماهواره ای درواقع بزرگ ترین عملیات نظامی دشمن علیه آرمان های انقلاب اسلامی است.”
صدای آمریکا و بی بی سی
ایران در ماه دسامبر گفت یک استودیو در تهران را که برای شبکه فارسی وان برنامه تولید می کرده بسته است و پنج کارمند آن را دستگیر کرده. عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران، گفت که هدف این استودیو “همکاری با ضد انقلاب ها” بوده است.
شبکه فارسی وان داشتن هرگونه فعالیت در داخل ایران را تکذیب کرده است.
دولتمردان جمهوری اسلامی برنامه های خارجی را به عنوان تهدیدی برای اخلاقیات جامعه می بینند و عزت الله ضرغامی، رییس صدا و سیما، در نامه ای به بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل گلایه کرد که ۹۰ شبکه خارجی درحال پخش برنامه های مبتذل و برخلاف ارزش های اسلامی در ایران هستند.
همچنین نفوذ شبکه های خبری غربی مانند صدای آمریکا و بی بی سی نیز چندان مورد خوشایند دولتمردان جمهوری اسلامی نبوده است.
تحلیلگران می گویند محدودیت های اعمال شده برای رسانه ها به شیوه ای است که مجریان برنامه های خبری نمی توانند روی موضوعات سیاسی عمیق شوند و این مسأله باعث دلسرد شدن بسیاری از اندیشمندان و شهروندان ایرانی شده است. به همین دلیل، این افراد به تماشای شبکه هایی چون صدای آمریکا و بی بی سی فارسی می نشینند و این درحالی است که دولت تهران از این شبکه ها به عنوان شبکه های تبلیغاتی دشمن، یعنی ایالات متحده و بریتانیا، یاد می کند.
منبع: لا ترا، ۵ فوریه
