تیتر یک وب‌سایت اداره کل آموزش وپرورش شهرستان های استان تهران، به یک معلم پاکدشتی اختصاص پیدا کرده که “فرشته نجات” دختربچه‌ای شده که او را “دانش‌آموز اتباع” نامیده است. به نظر می‌رسد این خبر که با متنی حماسی و اغراق‌آمیز نوشته شده، واکنش به خبری دیگر از مدارس پاکدشت است که این روزها افکار عمومی را متاثر و خشمگین کرده است؛ تنبیه چهار دانش‌آموز افغانستانی از سوی معلم و وادار کردن آنها برای فرو بردن دست در توالت مدرسه. مقامات آموزش و پرورش تاکنون زیر بار تایید این روایت از ماجرا نرفته و آن را صرفا یک تهدید زبانی دانسته‌اند. روزنامه شهروند هم که برای نخستین بار به این موضوع پرداخت، تهدید به پیگیری قضایی شده است. جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با روزآنلاین، از لزوم برخورد شدید با مسبب حادثه می‌گوید و این که اتفاق رخ داده، ربطی به ملیت و تابعیت دانش‌آموزان ندارد.
آموزش و پرورش: ماجرا بد جلوه داده شد
جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند که حادثه مدرسه “حکمت” پاکدشت، هیچ ربطی به افغان بودن دانش‌آموزان ندارد و با خشونت و تنبیه بدنی در مدارس، بدون توجه به ایرانی یا خارجی بودن دانش‌آموزان برخورد خواهد شد.
این نماینده مجلس به روز می‌گوید: “این اتفاق نشانه این نیست که تنبیه و برخورد تند با کودکان افغان رویه است. مدارس ویژه دانش‌آموزان افغان هم تحت نظارت قرار دارد و وزارت آموزش و پرورش موظف است با مسببان چنین حرکتی، به شدت برخورد کند.”
او اضافه می‌کند: “متولیان حتی باید درنظر داشته باشد که دانش‌آموزان افغان چون مهمان ما هستند باید با آنها مهربانانه‌تر برخورد شود.” این نماینده مجلس حتی پیشنهاد میدهد که با مقصران این حادثه به دلیل این که مهمانان افغان را مورد آزار قرار داده‌اند، برخورد شدیدتری صورت بگیرد.”
کوچکی‌نژاد توضیح میدهد که هنوز جزییات ماجرا کاملا مشخص نیست و کمیسیون آموزش مجلس هم پیگیر است تا مشخص شود چرا چنین رفتاری صورت گرفته و مسلما با خاطیان برخورد خواهد شد.
او از تاکیدات این کمیسیون به آموزش و پرورش هم خبر می دهد که بخش نظارت و بازرسی این وزارتخانه در مورد تنبیه در مدارس و رفتارهای خشونت‌بار و توهین‌آمیز، بیشتر فعال باشد.
اما آخرین روایت رسمی از ماجرا، پنج روز پس از رسانه‌ای شدن آن، مربوط به سخنان مدیرکل دفتر وزارتی آموزش و پرورش است. روز شنبه اعلام شده بود که تیم ارزیابی وزارت آموزش و پرورش درباره تنبیه بدنی دانش‌آموزان افغان در یکی از مدارس پاکدشت تشکیل و دیروز (یکشنبه) نتایج تحقیقات این گروه توسط مدیرکل دفتر وزارتی تشریح شد.
به گفته محمد فاضل، “ این ماجرا به این صورت که در رسانه‌ها منتشر شده، رخ نداده است و متاسفانه ماجرا بد جلوه داده شد.”
این مقام وزارت آموزش و پرورش توضیح داده است: “در پایه سوم دبستان مدرسه حکمت که ویژه اتباع افغان است، معلم مدرسه چهار دانش‌آموز پسر را که تکالیف خود را برای چندمین بار انجام نداده و بارها نیز از سوی معلم تذکر گرفته بودند، به حیاط مدرسه فرستاده و مجبور می‌کند تا حیاط مدرسه را تمیز کنند. معلم این چهار دانش‌آموز را تهدید می‌کند که اگر بار دیگر نیز تکالیف خود را انجام ندهند، آنها را وادار خواهد کرد تا سرویس بهداشتی مدرسه را با دست تمیز کنند. در این ماجرا معلم در لفظ دانش آموزان را تهدید می‌کند اما تنبیهی که اعمال شد، تمیز کردن حیاط مدرسه بود.”
این روایت درواقع تکرار همان گفته‌هایی است که از ابتدا توسط مدیرکل اداره آموزش و پرورش پاکدشت ورامین عنوان شده بود.
اما تنها یک روز قبل، مدیر کل آموزش وپرورش شهرستان‌های استان تهران به طور کلی تنبیه را منکر و مدعی شده بود که رسانه‌ای شدن این واقعه “ بدون حسن نیت و با هدف تشویش اذهان عمومی صورت گرفته است.”
علیرضا کمرئی گفته است: “نظام تعلیم وتربیت مبتنی بر فلسفه ی تعلیم وتربیت اسلامی بیش ازآنچه که معتقد به تنبیه دانش آموزان باشد، تشویق وترغیب را در برنامه‌های آموزشی وتربیتی خود دنبال می‌کند و در این بین آیین‌نامه اجرایی مدارس اعمال کوچکترین تنبیه بدنی را به متولیان ومجریان مدارس اجازه نمی‌دهد.”
او شکایت از “عوامل تولید این خبر غیر واقع، به منظور احقاق حق معلمان ومدیران و جامعه فرهنگیان” را “ حق مسلم” این اداره کل دانسته است.
سابقه تکذیب تنبیه دانش‌آموزان کلاس سوم مدرسه حکمت، به همان روز نخست انتشار ماجرا در روزنامه شهروند برمی‌گردد که مدیر مدرسه گفته بود: “در مدرسه ما هیچ اتفاقی نیفتاده و این موضوع شایعه است.” او سخنان دانش‌آموزان این مدرسه را صحنه‌سازی آنها و خانواده‌هایشان دانسته بود که “می‌خواهند با این حرف‌ها مدرسه‌شان با مدارس ایرانی ادغام شود.” داوود تاجیک، دلیل جابه‌جایی آقای “ر”، معلم کلاس سوم را هم ناراحتی قلبی عنوان کرده و مدعی شده بود: “بنده خدا را به مدرسه دیگری فرستادیم تا کار سبک‌تری انجام دهد.”
این درحالی است که طبق اعلام مدیرکل دفتر وزارتی آموزش و پرورش، مدیر مدرسه پس از اطلاع از حادثه، طی نامه‌ای در تاریخ ۸ آذر، معلم خاطی را به اداره آموزش و پرورش پاکدشت معرفی می‌کند و اداره آموزش و پرورش نیز در تاریخ ۹ آذر به معلم توبیخ کتبی میدهد که این توبیخ کتبی عواقب حقوقی مانند تاثیر در وضعیت ارتقاء و اختصاص پاداش به اور را به همراه دارد. به گفته فاضل در این ماجرا محل کار معلم نیز تغییر می یابد و وی به دورترین نقطه منطقه، یعنی مدرسه‌ای در روستای علی آباد منتقل می‌شود.
ماجرای مدرسه حکمت در پاکدشت
محمدرضا احمدی، یکی از چهار دانش‌آموز تنبیه شده در گفت‌وگو با روزنامه شهروند، ماجرای تنبیه رخ داده را این گونه روایت کرده بود: “ما آن روز دفترمان را به مدرسه نبرده بودیم. آقا به من و ۳ نفر دیگه گفت از این به بعد یا درس می‌خوانید، یا […] می‌خورید. ما خیلی گریه کردیم ولی آقا به امیرحسین گفت باید ما را به دستشویی ببرد، به او گفت که اگر ما این کار را نکنیم، او را خطکش می‌زند. بعدش امیرحسین ما را به دستشویی برد و حمید انگشت خودش را که داخل دستشویی کرده بود، خورد، من و بقیه اما انگشتمان را زدیم توی دستشویی بعد از آن یکی از بچه‌ها زودتر از ما از دستشویی فرار کرد و آقای عظیمی، ناظم مدرسه را دید، او هم آمد و ما را به دفتر مدرسه برد. حمید را بردند و به سر و صورتش آب زدند.”
سکینه بهره‌مندی، مادر یکی از دانش‌آموزان کلاس سوم مدرسه و عضو سابق انجمن اولیا و مربیان این مدرسه هم گفته بود که مدیریت مدرسه، اولیای این دانش‌آموزان را فراخوانده و به آنها توصیه کرده است که دراین‌باره شکایت نکنند، چرا که اگر جار و جنجال راه بیندازند، مدرسه تعطیل می‌شود و فرزندانشان از درس و مشق می‌افتند.
بهره‌مندی، از سوی مدیرکل دفتر وزارتی آموزش و پرورش به عنوان منبع روایت نادرست رسانه‌ها معرفی شده است.
کودکان افغان و دشواری‌های تحصیل در ایران
تحصیل کودکان افغان در ایران طی سال‌ها با دشواری‌های زیادی مواجه بوده است؛ از ممنوعیت حضور در مدارس تا پرداخت شهریه‌هایی که کودکان ایرانی مجبور به پرداخت آن نیستند، از جلوگیری ورود آنها به مدرسه توسط مردم تا دوری گزیدن برخی بچه‌های کلاس به توصیه والدینشان.
این کودکان در حالی از حق بدیهی تحصیل محروم شده‌اند که ایران عضو کنوانسیون حقوق کودک است و بر اساس این میثاق بین‌المللی، کشورهای عضو باید حق کودک را برای برخورداری از آموزش به رسمیت بشناسند و آموزش ابتدایی رایگان و اجباری را در دسترس همه کودکان قرار بدهند.
شیرزاد عبداللهی، کارشناس حوزه آموزش پیش از این در گفت‌وگو با روزآنلاین، ضمن تایید تمام کاستی‌های موجود، آمار کودکان محصل درایران را ایده‌‌آل نه، اما قابل قبول دانسته بود: “برآورد من این است که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کودکان افغان مقیم ایران در مدرسه حضور دارند. چنین آماری البته ایده آل نیست اما قابل قبول است. به نظرم این درصد حتی از درصد کودکان مشغول به تحصیل در داخل افغانستان بالاتر است. اما به هرحال حضور حتی یک کودک ایرانی و یا افغان بیرون از مدرسه، به دلیل فقر یا نداشتن مدارک اقامتی آزاردهنده است.”
همچنین پرویز کاوه، سردبیر روزنامه “هشت صبح” چاپ کابل در مصاحبه‌ای با روز عنوان کرده بود: “بارها کودکان و دانش‌آموزان افغان از تحصیل محروم شده‌اند و زمینه تحصیل برایشان فراهم نشده است. در برخی موارد که گزارش‌ها می‌گویند و عکس‌ها و شواهدش در اختیار رسانه‌های افغانستان قرار گرفته، برخی افراد و اهالی محل خواهان ممنوع شدن ورود افغان‌ها به آموزشگاه شده‌اند که این یک برخورد خلاف موازین حقوق بشر در خصوص افغان‌های مهاجری است که در ایران زندگی می‌کنند. این نوع رفتار تلاش برای ضایع کردن حقوق آموزشی شهروندان افغان است. من فکر می‌کنم نهادهای مدنی و رسانه‌ها چه در ایران و چه در افغانستان مسئولیت دارند در برابر چنین اقداماتی، از جانب هرکسی باشد، قد علم بکنند، بایستند و مبارزه بکنند.”
به نظر می‌رسد حالا و پس از علنی شدن تنبیه صورت گرفته در یک مدرسه پاکدشت، علاوه بر موضوع ممنوعیت از تحصیل اتباع افغان در ایران، کیفیت و چگونگی تحصیل آنان نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد.
عکس آرشیوی است
