چند روزی است که مردم برخی از استان‌های ایران برای تهیه اصلی‌ترین غذای خود با مشکل مواجه شده‌اند؛ از ماسال گیلان تا شادان خوزستان، از خراسان تا آذربایجان غربی همه جا سخن از کمبود نان است. وب‌سایت‌های خبری همچنین از تشکیل صف‌های طولانی برای تهیه نان در استان‌های کردستان، اردبیل و کهکیلویه و بویراحمد خبرمی‌دهند. از سوی دیگر، کشاورزان و نانوایان هم حال و روز خوشی ندارند و با مشکلات مالی فراوانی مواجه شده‌اند.
تهیه “قوت غالب” برای شهروندان ایرانی در حالی سخت و سخت‌تر می‌شود که کارشناسان پیش از این وقوع، این بحران را پیش‌بینی کرده بودند. نماینده شهرستان‌های قروه و دهگلان استان کردستان ـ-از شهرستان‌هایی که برای تهیه آرد و نان با مشکل مواجه شده‌اند-ـ با تایید وجود مشکل به روز می‌گوید: “بحران تهیه نان و آرد ناشی از سوء مدیریت دولت در حوزه کشاورزی است؛ وقتی کشاورز می‌بیند نرخ دولت از قیمت تمام‌شده‌اش هم کمتر است یا قید تولید گندم را می‌زند یا به دلالانی که قیمت بهتری پیشنهاد می‌دهند می‌فروشد. دلالان هم یا احتکار می‌کنند که در شرایط بدتر گران‌تر بفروشند یا به کشورهای همسایه می‌برند که سود بیشتری داشته باشند.”
“شخص رئیس‌جمهور مسئول است”
“وزرات جهاد کشاورزی حتی از میزان اراضی زیر کشت گندم آماری در دست ندارد. این وزارت‌خانه کمترین تعامل را با کشاورزان دارد و از حال و روزشان بی‌خبر است.” این‌ها را حامد قادرمرزی، نماینده مردم قروه دهگلان در مجلس به روز می‌گوید. او با طرح این سئوال که چرا استان کردستان که یکی از تولیدکنندگان بزرگ گندم کشور است باید برای تهیه نان در مضیقه باشد، ادامه می‌دهد: “تیم اقتصادی دولت و شخص رئیس‌جمهور با وجود وعده‌هایی که در حمایت از کشاورزی کشور می‌دهند از کشاورزان و بخصوص گندم‌کاران حمایت ویژه‌ای نکرده‌اند.”
قادرمرزی همچنین معتقد است سیاست‌های غلط دولت در حوزه کشاورزی راه را برای سودجویان و دلالان باز کرده است: “قیمتی که دولت برای خرید گندم از کشاورز مشخص کرده نسبت به هزینه‌های بسیار پایین است. همین است که کشاورزان گندم خود را به دامداری‌ها، مرغداری‌ها و یا دلالان می‌فروشند. دلالان هم یا احتکار می‌کنند تا در موقعیت مناسب گران‌تر بفروشند یا به کشورهای همسایه می‌فرستند. می‌بینیم که گندم ایران چند برابر قیمت دولتی در عراق و دیگر کشورهای همسایه معامله می‌شود و این میان اولین کسانی که ضرر می‌کنند کشاورزان و مردم هستند. اگر دولت قیمت گندم را به قیمت جهانی نزدیک نکند وضع از این هم بدتر خواهد شد. چنانچه در همین منطقه ما بسیاری از کشاورزان به جای تولید گندم، نخود می‌کارند که صرفه اقتصادی بیشتری برایشان دارد.”
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه قیمتی که دولت روی گندم گذاشته از قیمت تمام‌شده آن برای کشاورزان پایین‌تر است می‌گوید: “قیمت نهاده‌های مورد مصرف کشاورزان از ۸ تا ۱۵ برابر افزایش یافته، قیمت سم و کود شیمیایی از سال گذشته تا کنون حدود چهار برابر شده است همچنین قیمت سوخت در طول دولت نهم و دهم افزایش چشم‌گیری داشته است، در حالی که قیمت گندم دو برابر هم نشده است.”
قادرمرزی همچنین می افزاید: “من پیش‌تر نسبت به شرایط حاکم برحوزه کشاورزی و به ویژه گندم هشدار داده بودم و الان می‌بینیم که پیش‌بینی‌های من و دیگر کارشناسان به واقعیت پیوسته است. هم اکنون هم هشدار می‌دهم اگر سوءمدیریت در حوزه گندم حل نشود اگرچه بتوانیم با تزریق مُسکن بازار گندم را آرام کنیم اما در دراز مدت با مشکلات حادتری مواجه خواهیم شد بخصوص که باید خشکسالی و کاهش بارش باران و به طبع کاهش محصول را هم مدنظر قرار بدهیم.”
اما قادرمرزی تنها نماینده ای نیست که به سیاست‌های دولت در حوزه گندم انتقاد دارد. پیش‌تر بهروز نعمتی، نماینده اسدآباد همدان هم طی تذکری به وزیر جهاد کشاورزی گفته بود: “قیمت کود به ویژه کود پتاس در کشور بسیار وحشتناک شده و کشاورزان مظلوم بیش از ۷۰ هزار تومان برای این کود پول می‌دهند در حالیکه وزارت جهادکشاورزی موظف است این کود را در اختیار کشاورزان قرار دهد.”
نعمتی در تذکر دیگری خطاب به رئیس‌جمهور گفت: “تذکر من مربوط به قیمت‌گذاری گندم است چرا که در شرایطی دولت باید از کشاورز گندم را بخرد اما این گندم‌ها با قیمت‌های بالاتر از قیمت مصوب دولت از سوی دلالان خریداری می‌شوند و بعضا این قیمت‌ها تا ۱۲۰۰ تومان رسیده است در حالیکه قیمتی که برای کشاورز گذاشته‌اند یعنی ۷۰۰ تومان، مناسب نیست و این کار نابود کردن کشاورزی است.”
از شرق تا غرب کشور در صف‌های نانوایی
خبرهای مربوط به کمبود آرد در استان‌های کشور بیشتر در وب‌سایت‌های محلی منتشر شده؛ خبرهایی که یا تکذیب شده و یا وعده‌های کوتاه مدت برای بهبود اوضاع را از سوی مقامات مسئول در پی داشته است.
وب‌سایت “کردپرس” روز ششم خرداد ماه از بروز نارضایتی‌های مردمی در استان کردستان به ویژه در شهر سنندج در پی کمبود نان در این استان خبر داد و نوشت: “طی چند هفته گذشته با کاهش سهمیه آرد شاهد شلوغی و صف‌های طولانی در نانوایی‌ها هستیم و این امر در سنندج موجب نارضایتی شهروندان شده است.قبل از آن هم فرماندار دهگلان در استان کردستان هم اذعان کرده بود که کمبود آرد در این شهرستان وجود دارد اما مشکل تهیه نان «سراسری» است.”
پیش از آن هم خبرگزاری فارس از کمبود نان در استان خوزستان خبر داده و نوشته بود: “کمبود آرد در خوزستان منجر به ایجاد مشکلاتی برای مردم در این شهرها شده و علاوه بر آن نانوایی‌ها را نیز با مشکلاتی از جمله تعطیلی‌های ناخواسته و یا پخت محدود مواجه کرده است.”
سایت “اروم‌نیوز” روز سه‌شنبه هفتم خرداد در گزارشی نوشت: “تهیه نان به عنوان مایحتاج ضروری خانواده‌ها به مشکلی اساسی برای مردم شهر خوی، علی‌الخصوص خانواده‌های بی‌بضاعت تبدیل شده است.”
این سایت همچنین خبر داده که در پی کاهش سهمیه آرد تحویلی به نانوائی ها از ابتدای خرداد، شاهد تعطیلی چند روزه بعضی از نانوائی‌ها و کمبود نان در خوی هستیم.سایت ندای ارومیه هم از احتمال تعطیلی برخی نانوایی‌های ارومیه به خاطر کمبود آرد خبر داده است.
وب‌سایت خبری خزرآنلاین هم روز شنبه، ۱۰ خرداد از قول رئیس اتحادیه نانوایان شهرستان ماسال در استان گیلان نوشت: “در یک ماهه گذشته عدم تخصیص آرد کافی به نانوایی های این شهرستان موجب ایجاد مشکلاتی برای مردم منطقه در تهیه نان مورد نیاز شده بود.”
سبزوارآنلاین هم روز۱۱ خرداد ماه خبر داد که چند نانوایی شهرستان ششتمد، در استان خراسان رضوی بر اثر کمبود آرد تعطیل شده است.
آخرین خبر منتشر شده را هم روز دوشنبه ۱۳ خرداد خبرگزاری فارس داد و نوشت: “درپی نارضایتی‌های گسترده روستاییان از دریافت کالاهایی چون آرد، کود و سبوس، موضوع توزیع آرد در روستاها و مناطق عشایری به یکی از پرونده‌های در دست بررسی استاندار کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفت.”
