بابک مهدیزاده
دیروز صبح اس ام اسی دریافت کردم از دوستی با این مضمون: “انجمن صنفی در خطر است. دوستان حتما در نشست فردا [امروز] 1:30 الی 3:30 در محل انجمن شرکت کنند. حضور بیشتر اعضا، آینده انجمن را بیشتر تضمین خواهد کرد.”
این نشست امروز برگزار می شود تا در تریبونی آزاد به مشکلات پیش روی انجمن پرداخته شود و روزنامه نگاران عضو و غیرعضو به ارائه راهکار بپردازند. از این رو با بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران گفت و گو کرده ایم.
دوستان عضو انجمن صنفی معتقدند این نهاد در خطر است. چنین است؟
به هر ترتیب انجمن در شرایط خوبی به سر نمی برد. این شرایط نیز به خاطر وضعیتی است بعد از روی کار آمدن احمدی نژاد دستگاه های دولتی برای انجمن صنفی ایجاد کرده اند. ما از سویی با رفتارهای محدود کننده وزارت ارشاد مواجه هستیم و از سوی دیگر با وزارت کار درخصوص بحث تایید انتخابات مجمع عمومی نوبت سوم انجمن صنفی مشکل پیدا کرده ایم.
چرا دولت چنین برخوردی با انجمن صنفی می کند؟
این را باید از خودشان پرسید؛ اما به نظر می رسد نگاه دولت فعلی به NGO ها و نهادهای مدنی متفاوت از نگاه دولت قبلی است. دولت آقای خاتمی و کلا جریان اصلاحات در دوران 8 ساله اش بنا را بر گسترش نهادهای مستقل از دولت گذاشته و معتقد بود باید اختیارات بیشتری به نهادهای غیردولتی و بخش خصوصی داد و امور مردم را به خودشان واگذار کرد. دولت اصلاحات معتقد بود با این واگذاری، مردم سریع تر و راحت تر به مطالباتشان می رسند. در ارتباط با انجمن صنفی هم همین نگاه وجود داشت. یعنی دولت قبلی بسیاری از امور مربوط به روزنامه نگاران را برعهده انجمن صنفی روزنامه نگاران گذاشته و معتقد بود این انجمن بهتر می تواند پیگیر مطالبات روزنامه نگاران باشد. دولت قبلی اساسا بنا را بر تعامل و گسترش انجمن گذاشته بود. منتهی دولت فعلی نگاه متفاوتی دارد. این دولت شاید اساسا برداشتش این است که نهادهای غیردولتی ممکن است برایش ایجاد دردسر کنند؛ که البته این برداشت کاملا غلط است. براین اساس دولت تلاش دارد که به طرق مختلف نهادهای غیردولتی را منزوی و محدود کند.
شنیده شده که عده ای از روزنامه نگاران جناح راست سعی دارند انجمن صنفی جدیدی راه اندازی کنند و دولت هم می خواهد با لغو مجوز انجمن صنفی فعلی به این خواست کمک کند. آیا این درست است؟
خبرهایی از این دست به ما هم رسیده ولی هنوز خبرش به شکل رسمی منتشر نشده و به همین دلیل من اعلام موضع نمی کنم. اما اعلام می کنم که تشکیل هر نوع تشکل سراسری صنفی روزنامه نگاری که موازی با انجمن فعلی باشد غیرقانونی است.اساسا به هیچ وجه طبق قوانین موجود چنین تشکل موازی ای نمی تواند شکل بگیرد. هرچند در دوران دولت قبلی هم آقایان تلاش هایی کردند و چند انجمن هم راه اندازی شد ولی آنها نتوانستند همانند انجمن صنفی، مجوز سراسری یا مجوز از وزارت کار داشته باشند. چون انجمن های صنفی مجوزشان را از وزارت کار می گیرند، در حالیکه یکی دو انجمنی که قصد داشتند در مقابل انجمن صنفی بایستند و فعالیت های موازی داشته باشند ازماده 10 احزاب وزارت کشور مجوز گرفتند و به همین دلیل نمی توانند فعالیت های صنفی داشته باشند. از این لحاظ آنها حزب محسوب می شوند. خلاصه آنکه هرنوع اقدامی که منجر به راه اندازی تشکلی موازی انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران شود غیرقانونی است.
آیا وزارت کار می تواند مجوز انجمن صنفی روزنامه نگاران را باطل کند؟
الان به هیچ وجه نمی تواند این کار را بکند. این کار ساختار خودش را دارد. درست است که وزارت کار انتخابات انجمن صنفی را تایید نکرده اما ما می توانیم در گام اول به شورای حل اختلاف شکایت کنیم، بعد هم به دیوان عدالت اداری برویم و بعد از رای دادگاه وزارت کار به هیچ وجه حق انحلال انجمن صنفی روزنامه نگاران را ندارد. البته ما برای احترام گذاشتن به نظر وزارت کار و به منظور تعامل با آنها، گفت و گوها و رایزنی هایی را انجام داده ایم از جمله اینکه ده روز پیش نزد وزیر کار رفتیم و در آن ملاقات تمامی موارد را با وی مطرح کردیم؛ همچنین گزارش روند برگزاری مجمع عمومی انجمن و انتخابات را به ایشان دادیم. ایشان در آن جلسه از ما خواستند ظرف دو تا سه هفته آینده نمایندگان انجمن، نشستی کارشناسی ـ حقوقی با مسئولین تشکل های کارگری - کارفرمایی وزارت کار داشته باشند. اما از آن زمان تاکنون چنین نشستی برگزار نشده و بعد از تماس های مکرر من با مدیرکل سازمان های کارگری و کارفرمایی و نامه مجدد ما به وزیر کار که چرا تاکنون چنین نشستی برگزار نشده و اعلام آن به مدیر کل، ایشان تصمیم گرفتند بالاخره در آخرین روز کاری از آن سقف زمانی که وزیر کار تعیین کرده بود، یعنی چهارشنبه این هفته، وقتی بگذارند که ما بنشینیم و به بررسی حقوقی و کارشناسی این مساله بپردازیم.
انجمن روزنامه نگاران در مقابل این فشارها چه می تواند بکند؟
ما روزنامه نگارانی که مطالبات خود را پیگیری می کنیم معتقدیم مهم ترین شیوه مقابله ما با هجمه دولت، منسجم شدن و اتحاد ما حول همین انجمن صنفی است.
آیا فکر می کنید روزنامه نگاران ایران متحد هستند؟
اتحاد به خود اعضای ما برمی گردد. من احساس می کنم اکثریت روزنامه نگاران ایران یک عرقی به انجمن دارند که در مواقع ضروری حمایتشان را از طریق شرکت در مجامع انجمن نشان می دهند. قطعا اکثریت اعضای انجمن اگر احساس خطر بکنند که انجمن دارد از دست می رود و عده ای در تلاشند تا آن را منزوی و مخدوش کنند دیگر برایشان وجود انجمن صرفا نهادی برای گرفتن برخی از امکانات نیست. یعنی برای این نمی آیند که حالا انجمن چند امکان مالی هم برایشان فراهم می کند بلکه احساس همبستگی بیشتری با انجمن خواهند داشت. ما امید داریم روزنامه نگاران کشور شرایط انجمن را درک کنند.
اما روزنامه نگاران نشان دادند که علاقه چندانی برای شرکت در انتخابات مجمع عمومی انجمن ندارند. یا علاوه بر انتقاداتی که مطرح می کنند، مثلا هدایای رییس جمهوری را دریافت می کنند یا حتی در جشنواره مطبوعات که دولت به جای انجمن آن را برگزار کرده شرکت می کنند. با چنین روزنامه نگارانی شما به اتحاد امیداورید؟
شاید این مواردی که شما مثال زدید مورد گلایه بعضی از ماهم باشد، ولی می خواهم بگویم ما انتظار زیادی هم از دوستان مان نداریم. ما چون شرایط را درک می کنیم، انتظارم نداریم که اعضای ما چریک باشند و بخواهند مقاومت کنند. این برمی گردد به رفتار شخصی خودشان. اما من معتقدم اگر در مورد بقای انجمن احساس خطری بشود آنها قطعا این درک را خواهند داشت که نزدیکی بیشتری با انجمن داشته باشند و وحدت و انسجام خودشان را بیشتر نشان دهند. ضمن اینکه عدم حضور آنها در مجامع صرفا به این خاطر نیست که ما بنا را بر راحت طلبی آنها بگذاریم. بلکه ممکن است در آن ساعات در ماموریت کاری باشند یا گاهی اوقات، اختیار برخی از همکاران ما در روزنامه هایی که کار می کنند با خودشان نیست یا اینکه احساس می کنند که در مجمع عمومی نوبت اول و دوم حضورشان ضروری نیست.تجربه نشان داده که انتخابات انجمن اغلب در مجمع سوم برگزار شده و نتیجه داده. خب اینها هم گفتند با هرمصداقی از حضور، نتیجه مجمع کفایت می کند. به این دلیل است که بچه ها در این دوره از انتخابات انجمن هم به شیوه سابق حضور پیدا کردند. یعنی نوبت اول و دوم را خیلی جدی نگرفتند. شاید خود من هم اگر دبیر انجمن نبودم در نوبت اول و دوم حضور جدی پیدا نمی کردم. اما همین که در نوبت سوم احساس خطر کردند به جای 50 نفر که حدنصاب مدیریت قبلی وزارت کار بود در این دوره 500 نفر حاضر شدند. پس توجه داشته باشید اگر در جایی بچه ها احساس خطر کنند قطعا مساله را جدی تر خواهند گرفت.