یوسف محمدی
روز پنجشنبه 10 مه 2007 ، تونی بلر نخست وزیر بریتانیا اعلام کرد که در تاریخ 27 ژوئن 2007 استعفای خود را از مقام نخست وزیری رسماً تقدیم ملکه خواهد کرد. به این ترتیب طولانی ترین دوران زمامداری یک نخست وزیر از حزب کارگر، بعد از ده سال به پایان خواهد رسید.
در دنیای امروز کافی است سیاستمدار باشی آن هم در کشوری مثل انگلیس، تا “پنجاه” درصد از مسیر “منفوریت مردمی” را پیموده باشی! حمایت از سیاست های جرج بوش در خاورمیانه و جنگ فرساینده در عراق، تنها کمک خواهد کرد تا فاصله ات با عدد “صد” کمتر شود! پس بی سبب نیست که بلر، علی رغم اصلاحات اقتصادی مؤثر و خدمات ارزنده اش، امسال به پایین ترین درجه محبوبیت میان شهروندان انگلیسی رسید و ترجیح داد که در اولین ایستگاه، از قطار سیاست بریتانیا پیاده شود.
وب سایت “ کیگل” به همین مناسبت بخشی را به کارتون های سیاسی مربوط به استعفای تونی بلر اختصاص داده است. اولین چیزی که در نگاهی گذرا به ذهن می رسد، هماهنگی آرای کارتونیست ها است که معمولاً دیدگاه های متنوعی را در قبال موضوعی یکسان به نمایش می گذارند؛ هیچ کدام از 18 اثر این بخش، نگاه همدلانه ای به آقای نخست وزیر ندارند!
هفت اثر، پیروی بلر از سیاست های امریکا خصوصاً در جنگ عراق را موضوع طعنه و انتقاد قرار داده اند و جالب اینکه از این تعداد، سه کارتون “بلر” را بی رحمانه “ سگ” جرج بوش تصویر کرده اند! “ چن لو” کامیون بزرگی ـ با عنوان عراق ـ ترسیم کرده که در حرکت شتابان خود، به سگ ـ بلر!ـ کوبیده و در حالی که حیوان بینوا به سپرجلویش چسبیده، همچنان به راه ادامه می دهد و صاحب سگ ـ بوش ـ را عزادار باقی می گذارد.
“داریل کیگل” در مقایسه با دیگران، دلسوزانه ترین نگاه را به بلر دارد، شاید به این خاطر که نفرت اش را بر “بوش” متمرکز کرده: بوش مثل حشره ای بر پشت بلر نشسته و خون اعتبارش را می مکد. تازه کیگل این را هم کافی ندیده، یک عنوان “ جنگ” روی بدن حشره (بوش) نوشته است. انگارکه بوش جنگ عراق را فقط و فقط برای ملکوک کردن دامان بلر به راه انداخته! اثری ضعیف و کم مایه از صاحب وب سایت.
هشت اثر، جنگ عراق را عامل اصلی افول محبوبیت بلر و استعفای ناگزیر او معرفی کرده اند؛ بلر با رنده ای به نام عراق!همه چیز را نابود کرده و توده ای آشغال برای آیندگان به ارث گذاشته (اثر مت دیویس)، بلر زیر توده ای از ابر سیاه ، باز هم عراق گم شده (اثر پتریک کاریگن)، میمون بزرگی،بله!عراق با انگشت از پشت سر برای بلر شاخ گذاشته (اثر سکات ستن تیس)، بلر با لبخند پیروزمندانه ای تریبون را ترک می کند در حالی که مردم با گوجه فرنگی های گندیده ـ لازم به توضیح نیست که عنوان عراق دارند ـ او را بدرقه می کنند.(اثر اُله جانسون)
در این میان، کارتون رابرت اری یل اندکی فکرشده تر است: بلر در قامت و لباس چرچیل، کهنه سیاستمدار افسانه ای بریتانیا، ظاهر شده در حالی که سیگار برگش ـ اگر گفتید رویش چی نوشته؟ ـ ترکیده و شبیه سازی او را به سلف اش ناکام گذاشته است.
“کلی بنت” کارتونیست نامدار و برنده جایزه پولیتزر با اثر خود در این بخش نشان می دهد که در زمینه کاریکاتور چهره یک دهم تبحر کارهای موضوعی اش را هم ندارد؛ بلر در حال “سقوط” آزاد بالاخره تصمیم گرفته از اریکه قدرت “پایین” بیاید. مشابه همین مضمون را “تب” زیباتر و با فضاسازی کارتونی پخته ای طراحی کرده: کشتی بزرگی که بلر ناوبان آن است دارد غرق می شود وهمزمان او می گوید:“احساس می کنم وقت رفتنه!”
کارتون “جری هولبرت” را هم دوست دارم چرا که طراحی قوی و اغراق های با نمک چهره بوش و بلر را ایده شوخ و بدیع اش تکمیل کرده است: بوش و بلر مثل زن و شوهری که قصد متارکه از هم را دارند در حضور وکیل، اموال شان را حساب و کتاب می کنند. بلر می گوید: “عراق مال تو!” هولبرت لااقل یک جور رندی و هوشمندی برای نخست وزیرقائل بوده!
اما آیا واقعاً “تونی بلر” چنین موجود عقب مانده، بی سیاست و منفعلی است که اکثر کارتونیست ها تصویر کرده اند؟! واقعیت این است که مردم، سیاست را عرصه ی دوزوکلک می دانند و سیاستمداران را دوست ندارند، پس اغلب با قضاوت های ساده، بیرحمانه و نه چندان واقع بینانه ی خود از آنها انتقام می گیرند . کارتونیست های مطبوعاتی هم بسیاری از اوقات تصویرگران این قضاوت ها هستند. سخت است منصف بودن و در عین حال حفظ مخاطبین عام. در نتیجه گاهی کارتون و کاریکاتور در حد همان گوجه فرنگی های گندیده ای پایین می آید که در اثر “اُله جانسون” مردم بدرقه راه آقای نخست وزیر می کردند. این احساسی است که بعد از تماشای 18 کارتون این بخش، لا اقل به من دست داد، شما را نمی دانم!
