تسخیر پایتخت یمن توسط شورشیانی که از حمایت ایران برخوردارند، موجب نگرانی عربستان شده و آن‌ها را بر آن داشته تا از ایجاد اختلال توسط این رقیب شیعه در حیاط خلوت خود جلوگیری کنند.
برای حاکمان موروثی عربستان، مرز ۱۴۰۰ کیلومتری با یمن همواره یک کابوس امنیتی بوده است. حاکمان آل‌سعود اکنون به دنبال یافتن متحدانی در یمن هستند که بتوانند ظاهر نظم را در کنار نزدیکی با ریاض حفظ کنند.
شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی نسبت به وضعیت شدیدا خطرناک یمن هشدار داده است و هفته گذشته در نیویورک گفت، خشونت در یمن ثبات و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی را بر هم می‌زند.
ریاض همواره نسبت به هر کشور دیگر، نفوذ بیشتری در یمن داشته است و با اینکه هنوز کمک‌های مالی زیادی به این کشور می‌کند، ولی پس از ناآرامی‌های سال ۲۰۱۱ دشمنان زیاد و دوستان قابل اعتماد کمی برای این کشور در یمن باقی مانده‌اند.
برای سعودی‌ها، خطر فقط این نیست که ایران با استفاده از ارتباط نزدیک خود با هوتی‌ها در همسایگی آن‌ها نفوذ کنند، بلکه این خطر وجود دارد که القاعده نیز از وضعیت ناآرام برای انجام عملیات جدید استفاده کند.
عبدالله العسکر، رئیس کمیته امور خارجه شورای عربستان سعودی که به دولت مشاوره سیاسی می‌دهد می‌گوید: “کشمکش یمن تهدیدی برای کشورهای همسایه است و عربستان باید نگران آن باشد که این کشور بتواند تبدیل به سرزمین دیگری برای طالبان شود.”
هوتی‌ها و احزاب سیاسی دیگر، پس از روزها نبرد در حومه صنعا، ماه گذشته توافقی را امضاء کردند تا دولتی فراگیرتر تشکیل دهند که به شورشیان نقش بزرگتری در سیاست یمن می‌دهد.
عسکر می‌گوید: “یک دولت واقعی لازم است تا علیه شبه‌نظامیان اقدام کند. صنعا نمی‌تواند به دست هوتی‌ها و ایرانی‌ها بیافتد. ایران به خاطر این کار باید تحت فشار بین‌المللی قرار بیرد؛ دیگر بس است. باید متوقفش کنند.”
ارتباط نزدیکی بین ایران و هوتی‌ها وجود دارد. آن‌ها اعضای ارشد خود را برای آموزش به تهران فرستاده‌اند و به میزان زیادی از ایدئولوژی سپاه پاسداران ایران وام گرفته‌اند؛ اما میزان این ارتباط روشن نیست.
چیزی که عسکر و بقیه سعودی‌ها را می‌ترساند این است که هوتی‌ها مدل حزب‌الله لبنان را ادامه دهند و با استفاده از حمایت شیعیان و حضور نظامی، سیاست را قبضه کنند و قدرت ایران را تقویت کنند.
وقتی که نیروهای القاعده در شبه‌جزیره عربستان در ماه ژوئیه از مرز گذشتند تا چندین مرزبان سعودی را بکشند و در ساختمان پلیس بمبگذاری کنند، به این تهدید امنیتی کم‌توجهی شد.
عربستان سعودی همیشه به هوتی‌ها بی‌اعتماد بوده است. این گروه اوائل دهه پیش شکل گرفت و خواسته‌اش این بود که به راندن شیعیان زیدی که یک سوم جمعیت یمن را تشکیل می‌دهند پایان دهد.
در ماه مارس عربستان سعودی سازمان های هوتی‌ها را ممنوع کرد و آن‌ها را به همراه حزب‌الله و جنبش‌های اسلام‌گرا و شبه‌نظامی سنی از جمله اخوان المسلمین، القاعده و دولت اسلامی، سازمان تروریستی خواند.
یکی از منابع دیپلماتیک در خلیج فارس می‌گوید: “اتفاقاتی که در دو هفته اخیر توسط هوتی‌ها در یمن رخ داد، باعث بی‌اعتمادی بیشتر ریاض نسبت به ایران شده است.”
با هرج و مرج‌های ناشی از کنار رفتن علی عبدالله صالح، تلاش‌های عربستان برای مقابله با رشد هوتی‌ها پیچیده شده است و باعث شده متحدان خود در صنعا را از دست بدهد و بی‌اعتمادی نسبت به همسایه جنوبی افزایش یابد.
عربستان سعودی توسط شاهزاده سلطان، وزیر دفاع فقید خود با قبایل و سیاستمداران یمنی شبکه نزدیکی برقرار کرده بود. مهمترین متحد یمنی او شیخ عبدالله الاحمر، رئیس فدراسیون قبایل حشید بود که مرگش در سال ۲۰۰۷ موجب سقوط قدرت خانواده او در میان قبایل و قدرت گرفتن هوتی‌ها شد.
این موضوع باعث شد عربستان یک متحد قابل اعتماد را در زمانی بسیار حساس از دست بدهد. شاهزاده محمد بن نایف، وزیر کشور عربستان با دولت جدید منصور هادی در یمن همکاری نزدیکی دارد.
یک پروفسور علوم سیاسی سعودی می‌گوید: “وضعیت یمن آنقدر پیچیده است که نمی‌دانم چه کسی دوست است که بشود با او همکاری کرد. اما حداقل می‌دانیم دشمنانمان چه کسانی هستند، هوتی‌ها و القاعده مهمترین آن‌ها هستند.”
بازیگر دیگر در صحنه سیاست یمن، گروه جدایی‌طلب حزب اصلاح است که با اخوان المسلمین نزدیکی دارد و حاکمان عربستان آن‌ها را منفور می‌دانند. این یعنی ممکن است ریاض مجبور باشد قدرت گرفتن هوتی‌ها را قبول و با آن‌ها همکاری کند.
گزینه دیگر عربستان این است که از بازگشت صالح به قدرت، که زمانی حکومت بر یمن را “رقصیدن روی سر مارها” خوانده بود، حمایت کند.
صالح هیچوقت متحد نزدیک عربستان نبود و اختلاف نظر آن‌ها در مورد حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ ریاض را مجبور کرد میلیون‌ها کارگر یمنی را اخراج کند و این موجب بحران اقتصادی شد و جنگ داخلی این کشور در سال ۱۹۹۴ را سرعت بخشید.
اما سعودی‌ها ثبات قبلی در منطقه را با نوستالژی نگاه می‌کنند. یک تحلیلگر می‌گوید: “دولت مرکزی یمن بسیار ضعیف است. ارتش از هم پاشیده است و نمی‌تواند در مقابل القاعده یا هوتی‌ها بایستد. در گذشته صالح همه‌چیز را آرام نگه داشته بود.”
منبع: گالف بیزنس - 4 اکتبر 2014
