مذاکره هسته ای همزمان با گفتگو با آمریکا

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» بازرسان به بازدید پارچین می روند؟

هم‌زمان با ورود هیاتی بلندپایه از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مذاکره با جمهوری اسلامی، بنیامین نتانیاهو خواستار رسیدگی به وضعیت “ایران هسته‌ای” شده و سخنگوی وزارت امورخارجه نیز به طور تلویحی گفت‌وگو با آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای را امکان‌پذیر دانست.

آن‌گونه که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند یک “هیات بلندپایه” از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ریاست هرمن ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس، وارد تهران شده‌اند تا به مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بپردازند. این مذاکرات قرار است امروز انجام شود و رییس این هیات ابراز امیدواری کرده که جمهوری‌اسلامی به بازرسان سازمان ملل اجازه حضور و بررسی پارچین را بدهد. وی این دور از مذاکرات را به منظور “دستیابی به یک چارچوب توافقی بلندمدت” و همچنین حل کردن مشکلات میان دو طرف بر سر “ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای” ایران دانسته بود.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک سال گذشته خواستار بازدید از پایگاه نظامی پارچین بوده است. این نهاد زیرمجموعه سازمان ملل، در گزارش ماه نوامبر سال گذشته خود، ایران را متهم کرد که فعالیت‌های هسته‌ای‌اش، ابعاد نظامی احتمالی نیز داشته یا دارد و از جمله درباره برخی آزمایش‌ها در پایگاه پارچین ابراز نگرانی کرد.

هفته گذشته یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته بود که با وجود “فعالیت‌های شدیدی” در پارچین رخ داده، همچنان اجازه بازدید و بازرسی از آن می‌تواند مفید باشد.

هم‌زمان فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، گفته است: “موضوع اصلی این مذاکرات بحث مطالعات ادعایی است که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده است”.

این مذاکرات در حالی صورت خواهد گرفت که روز گذشته حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان، با اشاره به این‌که مذاکرات “از ده سال پیش آغاز شده و در سطوح مختلف ادامه یافته ولی تاکنون کمترین نتیجه ای در پی نداشته”، کشورهای غربی را متهم کرده است که “صرفنظر از چالش و مذاکرات ده سال گذشته که در تمامی آنها -بدون استثناء- حریف در پی امتیازگرفتن بوده و حاضر به دادن هیچ امتیازی نبوده است، مروری گذرا بر گزارش اخیر آژانس که روز 26 آبان 91 -17 نوامبر 2012- منتشر شده است نیز به وضوح نشان می دهد «مذاکره» از نگاه حریف فقط یک «بهانه» است و تصمیم ها -بخوانید تحمیل ها- بیرون از اتاق مذاکره طراحی شده و میز مذاکره برای اعلام -باز هم بخوانید ابلاغ!- آن است”.

وی همچنین به انتقاد از این گفت‌وگوها و مذاکرات این چنینی پرداخته است: “از ادامه مذاکرات در این بستر که هیچ ضابطه فنی و حقوقی تعریف شده ای ندارد کدام مقصود مطلوبی را انتظار داریم؟! و چرا باید در میدانی که عرض و طول آن را حریف به میل خود- و نه براساس قوانین و ضوابط پذیرفته شده بین المللی- ترسیم کرده است، به مذاکرات ادامه دهیم؟ نگاهی گذرا به پیشرفت ها و دستاوردهای هسته ای کشورمان به وضوح نشان می دهد که تمامی آنچه امروزه داریم را بیرون از چارچوب تحمیلی آژانس و شورای امنیت سازمان ملل به دست آورده ایم”.

شریعتمداری همچنین خواستار خروج ایران از ان.پی.تی شده و آن را به مصلحت کشور دانست: “باید از تیم محترم مذاکره کننده کشورمان که بارها هوشمندی و صلابت آنان اثبات شده است، پرسید، از مذاکره ای که حریف با نقض آشکار مفاد NPT و پادمان مربوطه، نتیجه آن را پیشاپیش اعلام کرده است چه انتظاری دارید؟! و چرا باید به این مذاکره تن داد؟! اگر خروج عزتمندانه از NPT را که مطابق ماده 10 معاهده یاد شده حق مسلم کشورمان است به مصلحت نمی دانید- که به مصلحت است- چرا نباید جغرافیای مذاکره را تغییر داد؟”

با این وجود، پیش از این برخی مقام‌های جمهوری اسلامی نیز خبر از آن داده‌ بودند که ایران حاضر است در مقابل لغو تحریم‌ها، اقدام به کاهش غنی‌سازی کند. علی آهنی، سفیر جمهوری‌اسلامی در پاریس در مصاحبه‌ای گفته بود: “ایران هم‌چنان پیشنهادات خود مبنی بر تداوم برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز را پابر جا می‌داند. ایران قبلا گفته است به شرط دسترسی به میله‌های سوخت جهت استفاده در مراکز تحقیقاتی‌اش و رفع تحریم‌ها، آمادگی دارد غنی‌سازی خود را به زیر 5 درصد کاهش دهد”.

حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز، با اشاره به اینکه “اتحاد جبهه غرب بیشتر از گذشته شده و آنان بر این باورند که ایران در تنگناست و به همین دلیل، خواهان این هستند که ما از مواضعمان کوتاه بیاییم”، گفته بود که ایران آمادگی تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصدی را دارد: “ما پیش از این نیز برای این موضوع اعلام آمادگی کرده بودیم. این موضوع به نوبه خود، رویکرد مثبتی است از سوی ایران و افزون بر آن، می‌تواند آزمونی برای غربی‌ها باشد و اینکه تا چه اندازه به دنبال برطرف کردن مشکلات هستند”.

پیش از این علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفته بود که ایران پیشنهاد کرده در ازای لغو تحریم های بین المللی، غنی سازی ۲۰ درصدی را متوقف کند. همان زمان علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی نیز سخنان مشابهی را بر زبان رانده بود: “امروز کشور نیازی به تولید سوخت ۲۰ درصد ندارد. در این زمینه بر اساس منافع ملی عمل خواهیم کرد و این موضوع امری اختیاری برای ایران اسلامی است”.

 در همین حال بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، با اشاره به این‌که “ ایران دو ماه و نیم دیگر به هدف خود در برنامه هسته‌ای نزدیکتر” خواهد شد، خواستار “رسیدگی به وضعیت ایران اتمی” در سال آینده میلادی شده است. وی پیش ازاین نیز گفته بود: “به طور روشن اعلام کرده‌ام که آن لحظه‌ای که ایران از آستانه غنی سازی عبور کند، دیگر امکان متوقف کردن برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران، به طور مؤثری وجود نخواهد داشت”.