وحید ثابتیان
علی لاریجانی درمذاکره چهارشنبه خود با خاویرسولانا به وی اطمینان داده است که ایران آماده مذاکره مستقیم با آمریکاست. طی روزهای گذشته خبرهای مختلفی از اینکه علی لاریجانی دبیرشورای امنیت ملی ایران با اختیار کامل ازسوی رهبری ایران به مذاکره با خاویرسولانا خواهد پرداخت منشتر شده بود. محمود احمدی نژاد تنها چند روز پیش ازآن در مصاحبه ای با تلویزیون اسپانیا گفته بود که ایران نیاز ندارد که اروپا حرف های آمریکا را ترجمه کند. اظهار نظری که برخی آن را به تمایل ایران برای مذاکره مستقیم با واشنگتن تعبیر کردند.
رییس جمهوری همزمان خواستار مناظره با جورج بوش رییس جمهوری آمریکا برسر مسائل مختلف منطقه ای و جهانی شده بود. اگر چه این پیشنهاد توسط مقامات آمریکایی رد شد، اما نشان دهنده این موضوع بود که تب مذاکره با آمریکا درمیان مقامات ایرانی بیش از پیش بالا گرفته است. علاء الدین بروجردی رییس کمسیون امنیت ملی مجلس درمیانه شک و تردید هایی که برای حضور دراین اجلاس وجود دارد در مصاحبه ای گفته است که ایران باید در این اجلاس شرکت کند.
خاویرسولانا دبیرسیاست خارجی اتحادیه اروپا درکنفرانس امنیتی سالانه آمریکا- اروپا دربروکسل پایتخت بلژیک گفت که پس ازمذاکره دوروزه با علی لاریجانی دریافته است که ایران آماده مذاکره مستقیم با واشنگتن است. او از آمریکا خواست با ایران درباره برنامه هسته‌یی‌اش و دیگر مسایل برای ثبات خاورمیانه وارد مذاکره مستقیم شود.
او امروز با کاندولیزا رایس وزیر امورخارجه آمریکا ملاقات خواهد کرد که طی روزهای گذشته ازمقامات ایرانی خواسته است دراجلاس هفته آینده شرم الشیخ مصر درخصوص آینده عراق که با شرکت همسایگان عراق، کشورهای بزرگ جهانی، سازمان ملل وآمریکا برگزار می شود، شرکت کند. مقامات ایرانی هنوز تصمیم خود برای شرکت یا عدم شرکت در این اجلاس را اعلام نکرده اند. سولانا درمصاحبه خود گفته است: “آمریکا باید با ایران وارد تعامل شود. خصومت واشنگتن با ایران فقط در خدمت تقویت موقعیتی قرار گرفته است که در آن ایران به عنوان کشوری در نظر گرفته می‌شود که نمی‌توان با آن نوعی گفت و گو را سازماندهی کرد.”
کاندولیزا رایس هفته گذشته از اینکه احتمال گفت وگو ایران وآمریکا دراجلاس مصروجود دارد سخن گفته بود. او هفته پیش درمصاحبه ای با فایننشال تایمز گفت: “اگر منوچهر متکی وزیرامورخارجه ایران نخواهد دربه پنج همسایه دیگر عراق، کشورهای اتحادیه اروپا، وسازمان ملل وآمریکا درکنفرانس مصر بپیوندد، فرصت ازدست رفته ای برای ایران خواهد بود.” مقامات عالی رتبه ایرانی اظهار داشته اند که ممکن است دراین کنفرانس به دلیل اینکه آمریکا از آزاد کردن پنچ عضو سپاه پاسداران که درماه ژانویه درشمال عراق دستگیرشده اند، خودداری کرده است، شرکت نکند.
رایس در واکنشی جداگانه گفت که ایالات متحده برای مذاکره برسرهر موضوعی با ایران آمادگی دارد است، اگر ایران موافقت کند که غنی سازی اورانیوم را تعلیق کند. رایس افزود: “اگر تهران درخواست سازمان ملل را برای تعلیق غنی سازی اجابت کند و به میزمذاکره بیاید آنگاه من هم به میزمذاکره خواهم آمد. این 27 سال سیاست گذاری را وارونه خواهد کرد. ما می توانیم برسرهرموضوعی صحبت کنیم.
سولانا از رایس و دیگر مقامات آمریکایی خواسته است تا زبان آتشین تهران که بیشتر اسراییل را هدف می‌گیرد، نادیده بگیرند و گفت‌وگو با ایران را برای به رسمیت شناختن اهمیتش برای ثبات منطقه بررسی کنند. سولانا، با دنبال کردن رویکرد اروپایی مواجهه با ایران، از دولت آمریکا خواسته است که این مساله را قبول کند که نمی‌توان ایران را به عنوان یک بازیگر کلیدی در ثبات خاورمیانه متزلزل نادیده گرفت: “بدون کمک دولت تهران تلاش برای یافتن صلح با معنا و معقول در خاورمیانه بسیار سخت است. باید ببینیم که آمریکا تا چه اندازه به تعامل تمایل دارد؛ فکر می‌کنم در این مرحله گشودن یک کانال ارتباطی با ایران (درباره همه چیز) از سوی آمریکا ارزش فکر کردن را دارد. بسیار سخت است به موقعیتی ادامه داد که در آن به ایران به عنوان کشوری نگاه می‌شود که نمی‌توان نوعی گفتگو را با آن سازماندهی کرد. فکر می‌کنم این خوب خواهد بود و من قصد دارم در روزهای آینده در واشنگتن درباره‌ی آن گفت‌وگو کنم.”
سولانا زمان مذاکره خود با لاریجانی را برای اینکه به پیشرفت بیانجامد حدود 30 تا 45 روز ارزیابی کرده است. درصورت شکست مذاکرات، قطعنامه سومی برعلیه ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب خواهد شد که ویژگی های سختگیرانه تری خواهد داشت. به گفته رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تعلیق غنی سازی همچنان شرط آغاز مذاکرات رسمی با تهران است، اما ایران به عنوان عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ان.پی.تی حق دارد برنامه‌ی هسته‌یی غیر نظامی کاملی را در زمانیکه تردید‌های مشروع را بر طرف کرد در اختیار داشته باشد.” او بعد ازمذاکره چهارشنبه شب خود با علی لاریجانی رییس پرونده هسته ای ایران گفت: “نمی‌خواهم بگویم بر همه مشکلات غلبه کردیم؛ ما موانع بسیاری داریم که باید بر آن پیروز شویم، اما باید مصمم باشیم.” علی لاریجانی پس ازمذاکره تصریح کرده بود که تعلیق غنی سازی به صورت کامل دردستور کار ایران نیست. علی لاریجانی درمذاکرات قبلی خود با سولانا اظهارکرده بود که ایران ممکن است برای مدت کوتاهی تعلیق را قبول کند. موضوعی که به صراحت مورد مخالفت محمود احمدی نژاد وبرخی ازتندروهای تهران قرارگرفت وبنابراین ازدستور کارخارج شد.
علی لاریجانی و خاویر سولانا پنجشنبه گذشته دور دیگری از مذاکراتی را که مذاکره برای مذاکره می‌خوانند در آنکارا به پایان رساندند. ظاهرا در این مذاکرات که در هتل سوییس آنکارا برگزار شد رییس سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا طرحی را بر اساس طرح پیشنهادی سوییس که چندی قبل از آن صحبت به میان آمده بود مطرح کرده است. طرح سوییس از تعلیق سی روزه و دو سویه صحبت می‌کند که نوع و دامنه‌ی تعلیق غنی سازی در آن مشخص نیست. نمایندگان کشورهای موسوم به 1+5 قرار است پیش از این دیدار در نشستی مذاکرات آنکارا را بررسی کنند.
این طرح مبتنی بر تعلیق‌های همزمانی است که محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌آلمللی انرژی اتمی آن را برای اولین بار پیشنهاد کرد. این وقفه زمانی، به گفت‌وگو در خصوص مزایای تجاری و دیگر مزایا میان ایران و گروه شش می‌انجامد. طرح سوییس توضیح نمی‌دهد که آیا ایران باید همه‌ی فعالیت‌های غنی‌سازی را تعلیق کند یا این که آیا آن‌ها مجاز به ادامه‌ی تولید در سطح تحقیقاتی که آمریکا با آن رسما مخالف است می‌باشد یا خیر.
همزمان با پیشرفت مذاکره لاریجانی – سولانا اظهارات نخست وزیر اسراییل، باردیگر موجی ازنگرانی را درخصوص تنش های منطقه ای به وجود آورده است. المرت مدعی شده است که “برنامه هسته ای ایران با پرتاب 1000 موشک کروز در حمله‌ای 10 روزه به شدت صدمه خواهد دید.” ایهود المرت نخست وزیر رژیم صهیونیستی در گفتگو با مجله آلمانی فوکوس در پاسخ به این سوال که آیا اقدام نظامی در صورتی که ایران به سرپیچی از سازمان ملل ادامه دهد یک گزینه خواهد بود یا خیر گفت: هیچکس آن را منتفی نمی‌کند: “شاید نابودی کامل برنامه‌ی هسته‌یی ایران غیر ممکن باشد، اما صدمه زدن به آن به شکلی که آن را سالها به عقب براند ممکن است. تحریم‌های سازمان ملل باید فرصت داشته باشد تا پیش از بررسی اقدام نظامی، کار کند. ما باید به این روند فرصت دهیم تا موثر باشد. ما در حال حاضر هیچ گونه قصد حمله به ایران را نداریم.”
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درواکنش به صحبت های المرت گفته است: “چنین تصوری که مراکز هسته‌یی ایران را بتوانند بزنند چه از طرف آمریکا این تصور وجود داشته باشد و القاء شود و چه از طرف رژیم صهیونیستی قطعا تصور باطلی است.”