یاسمین منطقی
خبرگزاری های داخلی شنبه شب خبری را روی خروجی هایشان قرار دادند به این مضمون:“احمد عاشورپور - پیشکسوت موسیقی فولکلوریک - پس از دو ماه بستری بودن در بیمارستان جم تهران، امروز درگذشت.“
خبرگزاری ایسنا در ادامه این خبر نوشت:“این هنرمند به‌دلیل عوارض ناشی از کهولت سن و عفونت ریه در بخش عمومی بیمارستان بستری شده بود.“
خبر این طور شروع می شد و در همان اولین سطرش تمام کسانی را که عشقی به موسیقی ایرانی، بخصوص موسیقی فولکوریک دارند، با غمی دوباره آشنا می کرد . کمی بعد تر هم خبر تکمیلی آمد که: “پیکر احمد عاشورپور امروز دوشنبه ساعت 10صبح از مقابل تالار وحدت در تهران، تشییع و برای خاکسپاری به زادگاهش بندرانزلی منتقل می‌شود. ”
هنرمندی ملی
بسیاری از ایرانی ها و علاقه مندان به موسیقی ملی و فولکوریک به خوبی “ احمد عاشورپور” را می شناسند . آنها که سن شان به نیم قرن می رسد از صدای زیبا و تاثیر گذار او خاطره های بسیار دارند. جوان تر ها هم به نوبه خود، هر کدام یکی چند ترانه ی زیبای عاشورپور را شنیده اند. ترانه های جاویدانی مثل “ جینگی جینگی جان” ، “آی لیلی”،”خروس خوان”،”مهتاب شبان”، ” دریا طوفان داره” و… که نه فقط برای گیلکی زبان ها، بلکه برای تمام ایرانی ها و علاقه مندان به موسیقی ایرانی خاطره انگیز است. عاشورپور علاوه اجرا و بازخوانی ترانه های فولکوریک گیلکی، خواندن ترانه های فارسی و آذری زیادی را نیز در کارنامه خود دارد.
”
احمد عاشورپور” باسابقه ترین خواننده موسیقی فولکوریک، نود سال پیش در روز ۱۸ بهمن ۱۲۹۶ در غازیان بندر انزلی متولد شد. تحصیلاتش را تا دبیرستان در شهر زادگاهش سپری کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به دانشکده کشاورزی کرج رفت.
این موسیقیدان ،خواننده و ترانه‌سرای گیلانی، تحصیلات دانشگاهی خود را در همان رشته‌ی مهندسی کشاورزی به اتمام رساند. او در سال 1322 ،نخستین سال تاسیس رادیو تهران، به ابوالحسن صبا معرفی شد و بعد از آن شروع به خواندن در رادیو کرد. او برای اجرای برنامه در رادیو تهران، با نوازندگانی چون مرتضی محجوبی و حسین تهرانی یک گروه ارکستر کوچک تشکیل داد.همکاری مداوم عاشورپور با رادیو تا اواسط سال1325 ادامه پیدا کرد و پس از آن او با رادیو کمتر و به صورت پراکنده همکاری کرد
.
عاشورپور همکاریش با رادیو تهران را در سال ۱۳۲۷ به دلیل اعتراض به کنسرت مشترکی که علیه حزب دموکرات آذربایجان برگزارشد، قطع کرد. وی از جوانی از فعالان حزب توده ایران به شمار می رفت. او درسال ۱۳۳۲ برای شرکت درفستیوال جهانی موسیقی فولکوریک به”بخارست”، پایتخت رومانی رفت و در آنجا به عنوان یکی از برگزیدگان مورد تقدیر قرار گرفت.
بازگشت وی به ایران مصادف با ماه های پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ بود. عاشورپور هنگامی که به همراه چند نفر دیگر از بخارست به ایران آمد در زادگاهش انزلی دستگیر و بیش از دو سال زندانی شد. پس از آزادی تا مدتی مجال ادامه موسیقی را نداشت اما در سال های ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۸ باردیگر به همکاری به رادیو پرداخت.
عاشورپور درسال 83 در گفت و گویی با روزنامه «گیلان امروز» بازگشتش به ایران و شروع دوباره کار موسیقی را این طور شرح داده بود:” بعد از کودتای شاه که به همراه چند نفر دیگر ازبخارست به ایران آمدیم، در انزلی دستگیر شدیم و به مدت دوسال در زندان بودیم و بعد از آزادی دیگر فعالیت چندانی‌نداشتم. دو سال بعد از آزادی از زندان فعالیت چندانی در زمینه‌موسیقی نداشتم تا اینکه در زمان دولت آمرزیده مصدق، این‌انسان ملی که ما قدرش را نمی‌دانستیم، جوانی به نام «ناصحی» به جان من افتاد و به من اصرار کرد که باید با رادیو همکاری‌کنم و البته ناصحی بود و ثمین باغچه‌بان. آنها گفتند این یک وظیفه برای تو است زیرا بعضی‌ها دارند موسیقی ما را خراب می‌کنند. برخی دارند حرف موسیقی ایرانی را با زبان موسیقی‌هندی، ترکی استانبولی و غیره می‌زنند که من هم به اصرار آنها به رادیو رفتم
.“
عاشور پور بیش از ۱۰ سال نیز در فرانسه زندگی کرد و در این سالها در شهرهای پاریس ، لندن و دو شهر آلمان کنسرت برگزار کرد که با استقبال زیادی هم روبرو شد. او در سال های پس از انقلاب به دلیل سابقه عضویتش در حزب توده اجازه نیافت فعالیت مستمری در عرصه موسیقی داشته باشد؛ تا اینکه در سال ۸۲ به او اجازه داده شد در فرهنگسرای اندیشه تهران کنسرت برگزار کند. در سال ۸۳ نیز به همراه گروه نکیسا به سرپرستی بابک ربوخه در رشت کنسرتی برگزار کرد که با استقبال فراوان علاقه مندان موسیقی رو به رو شد. در این سال همچنین او در شهر زادگاهش به اجرای برنامه پرداخت و ضمن اجرای موسیقی برای علاقه مندان، درباره اوضاع و احوال سیاسی کشور نیز به سخنرانی پرداخت که دلخوری مسولان شهر انزلی و استان گیلان را در پی داشت؛ چنانکه وقتی در سال ۸۴ قصد برگزاری کنسرت در شهر زادگاهش، بندر انزلی را داشت مسولان شهر و استان از دادن مجوز برگزاری کنسرت او جلوگیری کردند
.
احمد عاشورپور” بیشتر از 80 ترانه ساخته و اجرا کرده است که به گفته خودش از این تعداد 60 ترانه را خوانده که تنها 45 تا 50 ترانه اش ضبط شده و موجود است
.
اولین آلبوم ترانه های عاشورپور در سال ۱۳۲۲ منتشر شد و تا هنگام مرگ پنج آلبوم دیگر نیز از وی منتشر شد که آخرین آن در سال های اولیه پس از انقلاب انتشار یافت.از جمله نوآوری های عاشورپور آن بود که وی از ۶۰ سال پیش ترانه های فولکلور گیلکی را با ملودی های غربی و اروپایی دهه های بیست و سی اجرا می کرد. اغلب شعرهای آثارش را نیز خودش ،”جهانگیر سرتیپ پور”،”محمود پاینده لنگرودی”،و “شهری لنگرودی”سروده اند.