رویکرد فعلی رییس جمهور ایران، محمود احمدی نژاد، نسبت به ایالات متحده و سازمان ملل می تواند ایران را به یک هرج و مرج اقتصادی و در نهایت به یک بن بست تجاری بکشاند. نارضایتی مردم روز به روز به دلیل آسیب پذیری بیش از پیش اقتصاد کشور افزایش می یابد.
وابستگی شدید به درآمد نفتی، وجود شیوه های منسوخ در توسعه و گسترش، افزایش بی رویه و کنترل نشده قیمت اجناس، همه و همه خطرات جدیی هستند که امروز ثبات اقتصادی این امپراطوری قدرتمند سابق را تهدید می کنند.
علیرغم بهره مند بودن از منابع زیرزمینی غنی، داشتن یک موقعیت استراتژیک بین خلیج فارس و دریای خزر و دراختیار داشتن دومین ذخایر نفت و گاز در جهان، عزم راسخ محمود احمدی نژاد و دیگر سران جمهوری اسلامی در ادامه برنامه هسته ای می تواند موقعیت وخیمی را رقم زند و نتیجه ای عکس درپی داشته باشد.
پیامدهای غیرقابل پیش بینی
تاکنون راه حل های اروپا در اعمال تحریم که با منافع مهم اقتصادی در این منطقه عجین شده نتایجی دربر داشته که درنهایت نیز می تواند به بن بست کامل بازرگانی منجر شود. در این صورت، پیامدهای چنین وضعیتی در اقتصاد ایران غیرقابل پیش بینی خواهند بود.
تجارت نفت مهم ترین منبع درآمد اقتصاد این کشور است و بدین ترتیب با احتساب میزان تحریم ها و مجازات ها، 80 درصد از بخش های نفتی این کشور فلج خواهند شد.
ازطرف دیگر، به نوشته روزنامه وانگواردیا در تاریخ 15 آوریل، “تنش های به وجود آمده با جامعه بین الملل از هم اکنون سرمایه گذاری های خارجی را با رکود مواجه کرده است”. به گفته شرکت فرانسوی “بیمه برای بازرگانی خارجی” [COFACE]، مطمئناً فقدان سرمایه گذاری داخلی بر توان پرداختی سازمان ها و شرکت ها تأثیر خواهد گذاشت.
در این ارتباط، نگرانی درخصوص فرار سرمایه ها نیز افزایش یافته است. ریچارد فاکس، تحلیلگر و کارشناس امور ایران می گوید: “در چنین شرایطی، جلب سرمایه های خارجی کار بسیار سختی است. ایران در زمینه سرمایه گذاری بسیار سوداگرانه برخورد می کند و اگر بانک ها دست از حمایت مالی خود بردارند، شرایط بسیار وخیم تر خواهد شد.”
افزایش نارضایتی داخلی
در این شرایط، صدای اعتراض و انتقاد علیه سیاست خارجی دولت احمدی نژاد روز به روز افزایش می یابد. جمعیت ایران با میانگین سنی کمتر از 25 سال و با داشتن سطح تحصیلاتی بالا [3 میلیون دانشگاهی] به تدریج درحال زیر سؤال بردن توان دولت در اجرای صحیح سیاست های اقتصادی است.
آنا بریانگوس، نویسنده اسپانیایی کتاب های “غار علی بابا” و “ایران من” که اخیراً نیز از سفر تهران بازگشته در این مورد می گوید: “در ایران نگرانی های بسیاری درخصوص وضعیت اقتصادی وجود دارد. مردم از کمک های خارجی دولت ایران به فلسطین و عراق بستوه آمده اند. این کمک ها درحالی انجام می شود که خود کشور با مشکلات متعددی دست به گریبان است. ازطرف دیگر، سهمیه بندی بنزین نیز به نارضایتی بیشتر مردم دامن زده. ازطرف دیگر با توجه به جمعیت ایران، تعداد پالایشگاه های این کشور کافی نیستند.”
او در ادامه می افزاید: “من فکر نمی کنم رییس جمهور احمدی نژاد برای دومین بار نیز به این سمت انتخاب شود. مردم ایران اکنون فهمیده اند که این گونه لحن و رویکرد می تواند برای کشور نتیجه عکس به همراه داشته باشد.”
درعین حال، روز به روز قیمت اجناس افزایش و کنترل بر این روند کاهش می یابد. به گفته هیأت عالی نظارت مجلس ایران، تورم در سال جاری در حدود 24 درصد افزایش یافته است.
دولت برای روبرو شدن با معضل کاهش قدرت خرید مجبور است حقوق حداقل کارگران را تا 20 درصد افزایش دهد. ریچارد فاکس در پایان می افزاید: “دولت تهران هیچ کاری برای مبارزه با افزایش قیمت انجام نداده و اکنون دورنمای تغییرات سیاسی نیز دیده می شود.”
منبع: ال موندو، 22 ژوئیه 2007
مترجم: علی جواهری