نگاه

نویسنده
پرستو سپهری

سینمای حکومتی در تقابل با سینماگران سبز…

سال 89 هنوز پایان نگرفته است و با فرض اینکه در چند روز باقیمانده به آخر سال اتفاق خاص و تاثیر گذاری در سینمای ایران نخواهد افتاد، این نوشته را تقدیم می کنم به همه علاقمندان هنر هفتم و شیفتگان سینما :

 

اکران نوروزی 89

بحث اکران نوروزی در چند سال اخیر همواره یکی از بحث های چالش بر انگیز در میان شرکت های پخش، سینما داران، تهیه کنندگان و نیز معاونت سینمایی بوده است.

اکران نوروزی به خاطر فراغت بیشتر مردم، معمولا از نظر کارشناسان بهترین فرصت برای نمایش فیلم ها و فروش نسبتا خوب است.

در چند سال گذشته معمولا فیلم های نازل و متعلق به حوزه ای که بعضی ها آن را “فیلمفارسی” می خوانند در ایام نوروز اکران می شد. اما در این یکی دو سال اخیر و با اعتراض کارشناسان و تهیه کنندگان سازنده آثار فاخر ترکیبی از سینمای فاخر و ارزشمند و سینمای بدنه و تجاری به عنوان اکران نورزی گزینش و اعلام می شدند. پس از آنکه در نوروز سال 88، فیلم های “اخراجی های دو”، “وقتی همه خوابیم”، “سوپراستار” و “بیست” توانستند مخاطبان خود را راضی نگه دارند، در نوروز 89 انجمن صنفی نمایش با تایید نمایش 5 اثر سینمایی تلاش کرد انگیزه مخاطبان را برای حضور در سینما افزایش دهد.

 فیلم “تهران طهران” به کارگردانی داریوش مهر جویی و مهدی کرم پور، ساخته شده، در گروه آزادی اکران شد. فیلم سینمایی “سلام بر عشق” به تهیه کنندگی عبدالله علیخانی و حسین فرح بخش زوج تهیه کننده و سازنده فیلم های تجاری، در گروه سینمایی عصر جدید اکران شد.

فیلم سینمایی “ پوپک و مش ماشاالله ” به کارگردانی فرزاد موتمن نیز در گروه قدس در آمد. 
“پوپک و مش ماشاالله” به تهیه‌کنندگی منیژه حکمت و با بازی فرهاد آئیش، امین حیایی، مهناز افشار، سروش صحت، بهاره رهنما، مریم امیرجلالی و رابعه اسکویی ساخته شد.
فیلم سینمایی “تسویه حساب” ساخته تهمینه میلانی که بعد از سه سال توقیف و چهار سال از ساخت آن در بیست و هشتیمن جشنواره فیلم فجر برای اولین بار اکران شد، به عنوان چهارمین فیلم اکران نوروزی در گروه استقلال به نمایش درآمد. این فیلم در حالی برای اکران نوروزی انتخاب شد که طبق گفته معاونت سینمایی وزارت ارشاد، تماشای آن برای رده سنی بالای 16 سال مجاز بود.

مهناز افشار، بهاره افشاری، لادن مستوفی، السا فیروزآذر، شهره لرستانی، سیاوش طهمورث، اکبر عبدی، رضا عطاران و حامد بهداد از جمله بازیگران این اثر سینمایی بودند.
فیلم سینمایی “هیچ” به کارگردانی عبدالرضا کاهانی نیز در تعداد محدود تری از سینماها و در گروه سینما فرهنگ اکران شد. مهدی هاشمی، احمـــد مهرانفر، مهران احمدی، صابر ابر، باران کوثری، پانته آ بهرام و نگار جواهریان از جمله بازیگران این فیلم سینمایی بودند.

همچنین اکران فیلم های “به رنگ ارغوان” به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا و “عیار 14 “به کارگردانی پرویز شهبازی که بعد از پایان جشنواره بیست و هشتم فجر شروع شده بود در ایام نوروز نیز ادامه یافت.

 

فیلم های مهم و تاثیر گذار

 

هفت دقیقه تا پاییز ( علیرضا امینی)

فیلم “هفت دقیقه تا پاییز”،  فیلمی اجتماعی و در ادامه روند ساخت فیلم برای طبقه متوسط ساخته شده بود و با به تصویر کشیدن تقابل های گوناگون به بیان بحران روابط در جامعه ی مدرن امروزی پرداخته بود.تقابل های اصلی فیلم شامل  تقابل مرگ و  زندگی، تقابل خیانت و وفاداری، تقابل فقرو ثروت، تقابل راست و دروغ و تقابل های فرعی عبارتند از تقابل عشق- بی عشقی، تقابل مرد و زن.

در این فیلم به زیبایی چگونگی تاثیر تقابل ها بر هم تصویر می شود. فیلم با بازی تاثیر گذار محسن طنابنده و حضور هدیه تهرانی، بعد از یک وقفه و غیبت طولانی و بازی بسیار خوب بهداد، توانست نظر بسیاری از منتقدان را جلب کند.

صحبت های خاطره اسدی و محسن طنابنده و علیرضا امینی کارگردان بعد از نمایش فیلم به حاشیه هایی منجر شد.

طلا و مس( همایون اسعدیان )

فیلمی دوست داشتنی با فیلمنامه ای قوی و محتوایی که ظاهرا روی خط قرمز حرکت می کرد اما به مدد کارگردانی خوب و بازی های درخشان، نتیجه ای شاهکار داشت. کسی را نمی شناسم که این فیلم را دیده باشد و آن را نپسندیده باشد. میزان نقدهای مثبت این فیلم در مقایسه با نقدهای منفی آنقدر بود که کمتر چیزی در این خصوص دیده شد. بازی نگار جواهریان دوست خوب بازیگر و روزنامه نگار خیلی دیدنی، درخشان و تاثیر گذار بود. از بازی بهروز شعیبی و جواد عزتی نیز نمی توان به راحتی گذشت. 

تهران –طهران ( داریوش مهرجویی –مهدی کرم پور )

فیلم “ طهران، تهران” فیلمی دو اپیزودی بود که اپیزود اول را با توجه به “ط” دستـــه دارش که نشانه ی تمامی نوستالژی پنهان پشت یک اسم و یک شهر است، “ داریوش مهرجویی” کارگردانی کرده بود و فیلمی دوست داشتنی و زیبا بود. حضور اکبر مشکات یا همان علی عابدینی فیلم هامون  که حالا گرد پیری بر سرش نشسته بود و هسته اصلی ماجرا بود، از نکات جالب این فیلم بود.

اما اپیزود دوم، بیشتر سعی داشت دارد به دغدغه های جوانان بپردازد. فیلم قرار بود در سه اپیزود تهیه شود و کارگردان اپیزود دیگر “ سیف الله داد” باشد که به خاطر درگذشت او این  اپیزود هیچ وقت ساخته نشد و فیلم  در تیتراژ به “ داد” تقدیم شد.

 

چهل سالگی ( علیرضا رئیسیان)

فیلمی که با برداشتی آزاد از رمان “چهل سالگی” نوشته ناهید طباطبایی ساخته شده بود و بر خلاف انتظار نتوانست موفقیت این رمان را تکرار کند. در چهل سالگی طباطبایی شاهد تحولات زنی در آستانه چهل سالگی هستیم و در این فیلم رئیسیان تمامی این تحولات را به سمت مخالف یعنی مرد فیلم منتقل کرده بود که نتیجه، بسیار بی ربط و ضعیف از کار در آمده بود.

کوچکتر کردن کاراکتر دختر فیلم هم یکی از عجایب بود که دلیل قانع کننده ای برای آن نیافتم.

 

ملک سلیمان (شهریار بحرانی)

قرار بود این فیلم به عنوان “ارباب حلقه‌ها”ی ایران باشد.اما به رغم فروش نسبتا خوب از نظر منتقدین این فیلم، فیلم خوبی ارزیابی نشد. یکی از نقاط ضعفی که منتقدین برای این فیلم بر شمردند ضعف ساختار فیلمنامه بود.

 

 

  سن پطرزبورگ (بهروز افخمی)

فیلمی که با تهیه کننده جنجالیش، حمید اعتباریان،  قبل از ساخت سر و صدای زیادی به راه انداخت. فیلمنامه محصول مشترک برادران قاسمخانی بود و به نظر خیلی از کسانی که آن را خوانده بودند احتمال موفقیت آن زیاد بود.

اعتباریان، قرار بود این فیلم را با حضور بازیگران معروفی مثل عمر شریف و حتی بخش هایی از آن را در سن پطرزبورگ بسازد.اما در نهایت این اتفاق نیفتاد. بعد از کش و قوس های زیاد و رد شدن از نام سامان مقدم، بالاخره قرعه ساخت این فیلم به نام بهروز افخمی افتاد.

ساخت فیلم، حواشی زیادی را داشت که تا زمان اکران ادامه  داشت. در نهایت فیلم بر خلاف تصور نتوانست به فروش قابل توجهی دست پیدا کند. نکته جالب این فیلم بازی دوست خوبم پیمان قاسمخانی در مقابل بهاره رهنما بعد از نزدیک به 15 سال بود.

 

افزایش بهای بلیط سینما

بهای بلیط سینما از ابتدای سال 89 درصدی افزایش یافت. بر اساس نتایج حاصل از جلسه شورای صنفی نمایش پس از قرائت پیشنهادات رسیده از طرف کانون کارگردانان، اتحادیه تهیه کنندگان، شورای عالی تهیه کنندگان و انجمن سینماداران، در خصوص تغییر در بهای بلیط در سال 89 و پس از بحث و تبادل نظر، شورای صنفی بهای بلیط را به صورت زیر کتباً به اداره نظارت اعلام کرد:

·      سقف بهای سینما های مدرن 4هزار تومان

·      سینما های ممتاز 3هزار تومان

·      سینما های درجه یک 2 هزارتومان

·      سینما های درجه دو 1500تومان

 

مقایسه سینمای 88 و 89

امسال هیچ فیلمی فروش میلیاردی در تهران نداشته اما 5 فیلم “پوپک و مش ماشاالله” ساخته فرزاد مؤتمن، “پسر آدم دختر حوا” ساخته رامبد جوان، “تسویه حساب” ساخته تهمینه میلانی، “افراطی‌ها” ساخته جهانگیر جهانگیری و “دموکراسی تو روز روشن” ساخته علی عطشانی به ترتیب 839 تا 629 میلیون تومان یعنی بیش از نیم میلیارد تومان فروش داشته‌اند. نگاهی به آمار فروش فیلم‌های سال گذشته نشان می‌دهد که فیلم “اخراجی‌ها2” با 3میلیارد و 845 میلیون تومان عنوان پرفروش‌ترین اثر را در اختیار گرفت و “درباره الی” ساخته اصغر فرهادی نیز با 1 میلیارد و 150 میلیون تومان در ردیف دوم قرار دارد.

مجموع فروش 50 فیلم روی پرده سال 88 به 18 میلیارد و 202 میلیون تومان رسید. این در حالی است که کل فروش سینمای ایران در سال 89 طبق گزارشات منتشر شده تا روز بیستم اسفندماه نزدیک به 15میلیارد تومان است و نشان از یک کاهش بیست درصدی فروش نسبت به سال گذشته دارد.

میانگین فروش هر فیلم در سال 89رقم 237میلیون و تعداد فیلم های اکران شده تعداد 62 فیلم بود.

این در حالی است که میانگین فروش فیلم ها در سال 88 رقم 325میلیون و تعداد فیلم های اکران شده نیز 56 فیلم بود.

 در میان فیلم‌های جدول فروش سال هشتاد و هشت تعداد یازده فیلم به فروش بالاتر از 500 میلیون تومان دست پیدا کردند. این فیلم‌ها عبارت بودند از “پسر تهرونی” از کاظم راست‌گفتار، “دو خواهر” ساخته محمد بانکی، “خروس جنگی” کار مسعود اطیابی، نیش و زنبور ساخته حمیدرضا صلاحمند، “کتاب قانون” از مازیار میری، “سوپر استار”، “بی‌پولی” به کارگردانی حمید نعمت‌الله، “زندگی شیرین” کار قدرت الله صلح میرزایی، حلقه‌های ازدواج ساخته شاهین باباپور، “به رنگ ارغوان” از ابراهیم حاتمی کیا و “محاکمه در خیابان” کار مسعود کیمیایی، بالاترین فروش این 11 اثر مربوط به “پسر تهرانی”با 927 میلیون و کمترین آن “محاکمه در خیابان” با 570 میلیون تومان بوده است.

فقط برای مقایسه وضعیت فروش فیلم های ایرانی در سال 89 نسبت به سال 88 بد نیست به نگاهی به جدول زیر بیندازیم :

·      ملک سلیمان – شهریار بحرانی – یک میلیارد و پانصد و نود میلیون

·      پوپک و مش ماشالله –فرزاد مؤتمن – 907 میلیون

·      پسر آدم دختر حوا-رامبد جوان 898 میلیون

·      افراطی ها –جهانگیر جهانگیری -735 میلیون

·      سن پطرزبورگ-بهروز افخمی – 730 میلیون

·      تسویه حساب – تهمینه میلانی -727 میلیون

·      دموکراسی تو روز روشن- علی عطشانی – 629 میلیون

·      چهل سالگی – علیرضا رئیسیان – 498 میلیون

·      چراغ قرمز –علیرضا غفاری – 467 میلیون

·      هفت دقیقه تا پاییز – علیرضا امینی -437 میلیون

·      آدمکش –رضا کریمی – 420 میلیون

·      طلا و مس- همایون اسعدیان – 413 میلیون

·      تهران –طهران – داریوش مهرجویی –مهدی کرم پور - 258میلیون

در سال 89 بیست و چهار فیلم  تولید بخش خصوصی، 18 فیلم تولید بخش های دولتی و 18 فیلم با مشارکت بخش خصوصی ساخته شده است.ژانر کمدی با بیش از هفت میلیارد تومان فروش در بین ژانرها موفق به کسب رتبه اول از نظر فروش شد و  ژانر کودک با 450 میلیون تومان برای پنج فیلم، ژانر دفاع مقدس با 257 میلیون تومان فروش با چهار فیلم، ژانر پلیسی با یکصد و هشتاد میلیون فروش، ژانر تاریخی با یک میلیارد و هفتصد و بیست میلیون تومان، ژانر وحشت با 240 میلیون تومان، مستند 35 میلیون تومان، فیلم های خارجی 53 میلیون تومان و فیلم های قدیمی ایرانی 40 میلیون تومان فروش داشتند.

 

عوامل اصلی کم رونقی سینمای 89

شاید یکی از مهم ترین دلایل این کم رونقی  افزایش ۳۳ درصدی قیمت بلیت های سینما بود. این کم رونقی در روزهای برگزاری جام جهانی به اوج خود رسید و حتی برخی از سینماداران را به فکر انداخت برای مقابله با این رکود، دست به پخش بازی های جام جهانی روی پرده سینما بزنند که اتفاقا با استقبال کم سابقه مخاطبان تهرانی روبرو شد.

علاوه بر این تولید فیلم های فله ای، بی ارزش و سخیف (که به قول کارشناسان سینمایی آنها را بیشتر به عنوان فیلم های سوپر مارکتی می شناسیم) و عرضه سریع آن به بازار بصورت غیر مستقیم باعث کاهش سطح سلیقه عمومی شد.

اینگونه فیلم ها به خاطر نوع موضوعات و دستمایه های کاری و قیمت ارزان عموما از طرف خانواده های ایرانی با استقبال مواجه شدند و بسیاری از خانواده ها ترجیح می دادند با خرید اینگونه فیلم ها با هزینه ای کمتر به صورت جمعی، به تماشای این فیلم ها بپردازند.

اما یک نکته دیگر نیز امسال به فروش فیلم ها ضربه زد که به نظرم هیچ کدام از کارشناسان و حتی تهیه کنندگان به آن توجه نکرده بودند و بعد از چند ماه در میانه سال 89 به آن پی بردند.فروش کپی رایت فیلم برای توزیع در بازار به صورت سی دی، در یکی دو سال اخیر یکی از راه  های کسب درآمد و تأمین بخشی از هزینه های تولید بوده است. در یکی دو سال اخیر هزینه رایت و فروش فیلم در بازار پخش خانگی به تدریج افزایش یافت و در مواردی حتی به بالای چهارصد و یا حتی پانصد میلیون رسید.

این رقم برای تهیه کنندگان رقمی قابل توجه است. شرکت های پخش فیلم به فاصله کوتاهی بعد از اکران فیلم ها در سال 88 فیلم ها را به بازار پخش خانگی عرضه می کردند. این روند تا نیمه های سال 89 نیز ادامه داشت. اما به تدریج این رویه روی عادات سینمایی بسیاری از علاقمندان سینما نیز تاثیر گذاشت و بسیاری از سینماروهای حرفه ای نیز ترجیح دادند به جای رفتن به سینما به انتظار توزیع فیلم درشبکه پخش خانگی بمانند و فیلم را به همراه خانواده در منزل ببینند.

به این ترتیب این روند بصورت نامحسوس تاثیر خود را به نحو قابل ملاحظه ای در فروش فیلم های سال 89 نیز به جای گذاشت.تغییر سیاست تهیه کنندگان و شرکت های پخش برای فاصله انداختن بین اکران عمومی روی پرده سینما و پخش خانگی نیز باعث نشد تا مخاطبان در رویکرد مراجعه به سینما برای دیدن فیلم، تغییری به وجود بیاورند.

به عنوان مثال توزیع فیلم “طلا و مس” در شبکه خانگی، که در  اواخر اردیبهشت اکران عمومی شد تا پایان سال طول کشید و در اوایل بهمن ماه وارد شبکه خانگی شد.این تاخیر به نظر سیاست درستی بود اما به خاطر تاثیر ذهنی روی مخاطب در سال گذشته و ابتدای سال 89  و نیز عدم اطلاع رسانی مناسب در خصوص تاخیر در پخش خانگی خیلی ها این فیلم دوست داشتنی را در سینما ندیدند و به انتظار پخش آن در شبکه توزیع خانگی ماندند.

 

وضعیت شواری صنفی نمایش

راهکارهای مورد استفاده در سال ۱۳۸۸ مثل اکران مناسب فیلم های نورزی با انتخاب فیلم های مختلف در ژانرهای تجاری، هنری و فاخر تا حد زیادی توانست در جلب مخاطب موفق عمل کند. اما این رویه در سال 89 موفق نبود.

شورای صنفی نمایش به عنوان متولی سامان دهی به امور اکران آثار سینمایی از ابتدای امسال با مشکلاتی جدی روبرو شد. حضور مهدی کرم پور در مقام رئیس شورای صنفی نمایش طی سال ۱۳۸۸ فرصتی را برای تجربه کردن راه های جدید اکران آثار سینمایی به وجود آورده بود، اما از ابتدای امسال این کارگردان از حضور در شورا خودداری و تا مدت ها هیچ فردی به عنوان جایگزین او انتخاب نشد.

بدون رئیس ماندن شورای متولی امور اکران بیش از پیش وضعیت اکران آثار سینمایی را بر هم ریخت. نامتناسب بودن آثاری که در یک مقطع روی پرده سینما می رفت در کنار ارائه ندادن برنامه ای جدی برای رهایی از بحران کاهش تماشاگران ازجمله  ایرادهای وارد به شورای صنفی نمایش بود.نیمه اول سال ۱۳۸۹ روزهای ناامید کننده ای برای سینمای ایران بود؛ روزهایی که حتی اجرای طرحی همانند اکران افطار تا سحر هم نتوانست آنچنان که تصور می شد مخاطب را با سینما آشتی دهد. تنها نقطه عطف اکران در شش ماه اول سال 89، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، پخش بازی های جام جهاین فوتبال بود که افراد را شبانه از خانه ها به سالن های سینما کشاند.

طرح اکران افطار تا سحر بدون هیچ دلیل روشنی در سال ۱۳۸۹ برخلاف سال قبل جواب نداد. برخی نامناسب بودن فیلم های روی پرده را دلیل این مسأله دانستند و عده ای نیز اطلاع رسانی و تبلیغان ناکافی ونامناسب را دلیل این موضوع ارزیابی کردند. نپیوستن سینماهای حوزه هنری نیز از سوی گروهی دیگر عامل کاهش مخاطبان طرح افطار تا سحر عنوان شد.کی از ویژگی های اکران تابستانی فیلم های سینمایی طولانی شدن اکران برخی از آثار شد به این ترتیب که با شروع ماه مبارک رمضان نمایش برخی از فیلم ها ادامه پیدا کرد و به گفته برخی همین مسئله روی کاهش فروش آثار و استقبال کم از طرح اکران افطار تا سحر تاثیر گذاشت.

 

تولد برنامه هفت

برنامه هفت به عنوان 90 سینمایی برای اولین بار در اردیبهشت 89 با اجرای فریدون جیرانی روزنامه نگار و منتقد سینمایی سابق و کارگردان سینما بصورت زنده از شبکه سه سیما پخش شد. مجله سینمایی هفت به صورت هفتگی و به طور زنده از شبکه سوم صدا و سیمای ایران پخش می شود.

در وبسایت برنامه هفت در پایگاه شبکه سوم صدا و سیما، برنامه هفت برنامه ای انتقادی که به مسائل روز سینمای ایران می پردازد معرفی شده است.

پیشنهاد ساخت برنامه ای انتقادی که به مسائل روز سینمای ایران بپردازد، سال ۸۶ در جلسه ای که اولین دیدار فریدون جیرانی و علی اصغر پورمحمدی مدیریت شبکه سوم سیما بود از سوی جیرانی مطرح شد.این پیشنهاد تازه ای برای مسئولان شبکه سه و البته تلویزیون نبود؛ افراد زیادی پیش از این پیشنهاد تولید چنین برنامه ای را داده بودند اما اعتمادی که مسئولان شبکه سه به توانایی های جیرانی در اداره چنین برنامه ای داشتند، باعث شد به پیشنهاد او جواب مثبت دهند.سرانجام علی اصغر پورمحمدی مدیر شبکه سوم سیما اردیبهشت ۸۹ عزت الله ضرغامی رییس صدا و سیما را راضی کرد و با مسئولیت شخصی هفت را روی آنتن فرستاد تا طلسم یک برنامه زنده سینمایی پس از سالها برای اهالی سینما بشکند.

فریدون جیرانی در سیات رسمی این برنامه می نویسد :

“ما یک مجله ی سینمایی تصویری خواهیم بود. مجله ای با روش خبری، گزارشی، تحلیلی به مدت 90 دقیقه در روز و ساعت بخصوص، که فعلا جمعه ها همین ساعت با شما خواهیم بود. مجله ی 7 اهداف زیر را دنبال می کند:

1- ما وارد هیچ منازعه ای نخواهیم شد، ولی معتقدیم سلیقه های مختلف در عرصه ی سینما لازمه ی بقای یک سینمای پیشرو و سلامت است. بنابراین ما معتقدیم سینمای امروز ایران برآیند سلیقه های مختلف است که در کنار هم سینمای «ملی» را تشکیل می دهند. سینمای «ملی» از دل یک سلیقه و یک نظر بیرون نمی آید.

2- ما به همه ی سلیقه هایی که از مجرای قانون امکان عرضه پیدا می کنند خواهیم پرداخت. «قانون» معیار ماست.

3- ما در عرصه ی سینما جانبدار هیچ سلیقه ای نیستیم. اگر چه به فیلم هایی که حرفی برای گفتن دارند و ساختار محکم و متناسب بیشتر خواهیم پرداخت.

اما هدف اصلی ما در این مجله صرفا حمایت از چنین فیلمی نیست. رسیدن به سینمای بالنده هدف ماست. سینمایی که از سرخورد سلیقه های مختلف در فضای آزاد شکل بگیرد. سینمایی که به اعتقادات مذهبی و ملی مردم احترام بگذارد و آگاهی را افزایش دهد. سینمایی که ساعات فراغت اقشار مختلف را به نحو مطلوبی پر کند. سینمایی که به شعور مخاطبش احترام بگذارد. سینمایی که با زمان جلو آمد. باشد و سطح بینش اقشار مختلف را در نظر گرفته باشد. سینمایی که ساختار متناسب با این زمان داشته باشد. سینمایی که در عین انتقاد از شرایط پیچیده جامعه امید به زندگی را در انسان بارور سازد و از تلخ اندیشی و سیاه نمایی پرهیز کند.”

 

اعتراض ها به برنامه هفت

اما به نظر می رسد در برخی موارد برنامه هفت از مرامنامه ای که در سایت رسمی خود درج کرده فراتر رفت و در مواردی منجر به اعتراضات زیادی توسط بخش های مختلف سینمای ایران شد. اوج اعتراضات به برنامه هفت بعد از پخش مصاحبه با فریماه فرجامی بازیگر پیشکسوت سینمای ایران در حضور امین تارخ صورت گرفت.

 روز جمعه هشتم بهمن مجله تلویزیونی هفت گفت و گویی با فریماه فرجامی، بازیگر سرشناس ایران پخش کرد که واکنش های زیادی را میان مخاطبان و اهالی سینما برانگیخت.

فریماه فرجامی که اهالی سینما می دانند چند سالی است به سبب بیماری خانه نشین شده است به تعبیر بسیاری از اهالی سینما در این مصاحبه طوری هدایت شده بود تا جملاتی را برای علیه برخی به زبان بیاورد.

فریماه فرجامی که در حال حاضر به بیماری مبتلاست، در این گفت‌وگو که بخش هایی از آن در سایت هایمختلف  قرار گرفت، از برخی هنرمندان سینمای ایرانی از جمله فاطمه معتمد آریا به تندی انتقاد کرد.

شورای عالی تهیه کنندگان سینمای ایران درباره مجله سینمایی هفت نامه ای منتشر کرد که در بخش هایی از آن نوشته شوده بود :” رفتار توهین‌آمیز توأم با تحقیر فیلم‌های ایرانی، نمایش دردناک چهره‌های سرشناس سینما، به سخره گرفتن دفاع فیلم‌سازان از آثارشان، کوبیدن چماق سینمای فربه از زر و زور و تزویر سینمای آمریکا بر پیکر نحیف سینمای ایران، امواج آشکار برنامه‌ی هفت را که در نگاه اول حتی با سیاست‌های صدا‌وسیما همخوانی ندارد، سینماگران کشور را به جد نگران ساخته است.”

شورای عالی سینما در این نامه به نارضایتی جمعی از سینماگران بعد از همکاری و حضور در این برنامهاشاره کرده است کهاز رفتار و گفتار تحقیر‌آمیز در برنامه آزرده خاطر شده اند.

امین تارخ، بازیگر، که به عنوان مهمان برنامه با فریدون جیرانی، کارگردان سینما و مجری برنامه، صحبت می‌کرد، بعد از پخش مصاحبه فریماه فرجامی، از این اقدام برنامه هفت ابراز نارضایتی و ناخرسندی کرد.

تارخ بعد از پخش مصاحبه خطاب به جیرانی گفت:“برای برنامه هفت متاسف است که بازیگری را با این ظاهر و شرایط نشان می‌دهد و امکان قضاوت در مورد او را فراهم می‌کند.”

تارخ  نمایش چنین تصویری را از بازیگر برای خود او و وجهه بازیگران سینما نامناسب دانست. فریدون جیرانی در پاسخ گفت که این گفت‌وگو فقط با هدف زنده کردن خاطره بازی‌های به یادماندنی فرجامی صورت گرفته است.

رخشان بنی اعتماد، کارگردان سرشناس ایرانی، نیز در نامه ای که در خبرگزاری های ایرانی منتشر شده است، خطاب به امین تارخ با قدردانی از واکنش او در برنامه نوشت: `در برنامه هفت، شخصیت به یادماندنی آثار با ارزشی از سینمای ما را به سخره گرفتند.

بنی اعتماد با اشاره به نزول شخصیت حرفه‌ای و رسانه‌ای نوشت: “به چه حقی دُهل ترحم‌پذیری بر خانواده سینما را بر آنتن رسانه می‌کوبند؛ در حالی که خانواده سینمای ایران در برابر فشارهای همه‌جانبه و دست خالی مانده از حقوق طبیعی خود، فقط به همت اهالی‌اش صورت به سیلی سرخ می‌کند؟راستی چه نگاه و هدفی پس نمایش از دست رفتن بازیگرانی چون پورعرب و فرجامی است؟

پیش از این برنامه نیز سینماگران دیگرانی از جمله مسعود کیمیایی و حسن فتحی نیز به برنامه تلویزیونی هفت اعتراض کرده بودند.

نگاهی به برنامه روز 20 اسفند ماه هفت

در این برنامه قسمت هایی به بررسی سینمای ایران در سالی که گذشت اختصاص داشت.

در این برنامه فریدون جیرانی مجری هفت در رابطه با شورای صنفی نمایش جدید که در چند روز گذشته تشکیل شده است، خبرهای جدیدی را ارایه داد.

وی گفت: “طبق خبرهایی که به دست من رسیده است، محل شورای صنفی جدید واقع در اتحادیه تهیه کنندگان است. هم چنین در آیین نامه شورای صنفی جدید آمده است هر دفتر در هر نوبتی تنها می تواند دو فیلم را به صورت همزمان و در هر گروهی تنها دو فیلم را پشت سرهم داشته باشد، ضمن آنکه هر فیلم جدید باید حداقل 5 سانس داشته باشد و آخرین سانسش هم قبل از ساعت 9 شب نباشد.”

اما از قسمت های دیگر برنامه ی دیشب «هفت» می توان به انتخاب “ترین ها ” ی سینمای ایران اشاره کرد.

در این بخش، منتقدان برنامه که شامل نیما حسنی نسب، خسرو نقیبی، محمود گبرلو، سعید مروتی، رضا درستکار و امیر قادری بود، فیلم “طلا و مس” و “همایون اسعدیان” به عنوان بهترین فیلم و بهترین کارگردان سال 89 انتخاب کردند.

هم چنین “طلا و مس” بهترین فیلم نامه و “نگار جواهریان” برای بازی در همین فیلم بهترین بازیگر زن از نگاه منتقدین شناخته شد.

شاید جالب ترین بخش برنامه نود رای گیری از بینندگان در خصوص عملکرد معاونت سینمایی بود. دراین نظر سنجی سه گزینه خوب، متوسط و ضعیف درباره عملکرد معاونت سینمایی در نظر گرفته شده بود که بیش از 40 درصد گزینه متوسط را انتخاب کرده و نزدیک به 30 درصد نیز هر کدام گزینه‌های خوب و ضعیف را برگزیده بودند.این نشان می‌دهد نزدیک به 70 درصد مخاطبان این برنامه عملکرد معاونت سینمایی را خوب ندانسته‌اند و آن را متوسط و پایین تر از حد متوسط ارزیابی کرده اند.

 

رکورد داران سینما در سال  89

پرحاشیه ترین فیلم سال

 اول - فیلم سن پطرزبوگ با دعواهای چندین باره حمید اعتباریان تهیه کننده و بهروز افخمی کارگردان کهخ سرانجام زمان اکران عمومی در پاییز 89 حل و فصل شد .

دوم – فیلم دموکراسی تو روز روشن ساخته علی عطشانی و با تهیه کنندگی محمد علی زم که با دستمزد بالای گلزار و تهیه کنندگی زم حاشیه های زیادی را در مطبوعات و در میان تهیه کنندگان ایجاد کرد.

پربازیگرترین فیلم سال

 ”دموکراسی تو روز روشن”به تهیه کنندگی علی عطشانی و فیلم  “شکلات داغ” به کارگردانی حاتمد کلاهداری  و “افراطی ها”به تهیه کنندگی داریوش بابائیان و کارگردانی جهانگیر جهانگیری


 گران ترین دستمزد بین  بازیگران مرد

محمدرضا گلزار برای چند سکانس بازی در “دموکراسی تو روز روشن” رقم  90 میلیون تومان دریافت کرد و گران ترین بازیگر امسال شناخته شد.


پرهزینه ترین فیلم

ملک سلیمان با امسال در کنار عنوان پرفروش ترین فیلم سال به عنوان پر هزینه ترین فیلم سال هم شناخته شد. برز اساس اخبار و اطلاعات منتشر شده میزان هزینه ساخت فیلم تقریبا سه برابر میزان فروش آن و نزدیک به 5 میلیارد تومان بوده است.


 گران ترین دستمزد بین بازیگران زن

بر اساس شنیده ها و اخباری که جمال ساداتیان تهیه کننده نیز تاکنون آن را تکذیب نکرده است، هدیه تهرانی که برای بازی در فیلم هفت دقیقه تا پاییز ساخته علیرضا امینی 150 میلیون تومان دریافت کرد.


 غافل گیر ترین کننده ترین فیلم از نظر فروش

اول - فیلم “خاله سوسکه” در ژانر کودک  که فروشی 250 میلیون تومانی داشت.

دوم – فیلم “..وآسمان آبی” ساخته “غزاله سلطانی” که به عنوان فیلمی مستند درباره زندگی عزت الله انتظامی اکران شد و نزدیک به 30 میلیون تومان فروش داشت.

 

پرفروش ترین ژانر

همانطور که از این سینما انتظار می رفت ژانر فاخر کمدی (البته به سبک ایرانی !) با 7 میلیارد و یکصد و پنجاه میلیون تومان برای 18 فیلم، پرفروش ترین ژانر سینمایی شناخته شد.


رتبه کم فروش ترین فیلم ها

“کودک و فرشته” با دومیلیون و صد هزار تومان، “فرود در غربت” با سه میلیون تومان، “موج سوم” با شش میلیون تومان و “زخم شانه حوا” با 9 میلیون تومان، از جمله کم فروش ترین فیلم های امسال بودند.

 

تقویم سینمایی 89

فروردین

برکناری علیرضا رئیسیان از ریاست کانون کارگردانان و انتخاب سیروس الوند به جای او

اردیبهشت

1.     شروع پخش برنامه هفت

2.     رونمایی از دفترچه سینمایی ایران توسط جواد شمقدری معاونت سینمایی

3.     اعلام ممنوعیت حضور فیلم ها در جشنواره های خارجی بدون اجازه و صدور پروانه ویزه از معاونت سینمایی با ممنوعیت حضور فیلم “هیچ”ساخته عدالرضا کاهانی.

خرداد

جام جهانی و خاطره شیرین اکران بازی های جام جهانی بر پرده عریض سینماها

تیر

تلاش برای در دست گرفتن اکران توسط سجادپور و بازگشت به سیاست های دهه 60 که با واکنش های زیادی مواجه شد و سرانجام با دستور معاونت سینمایی لغو شد

مرداد

دامنه گرفتن اختلاقات معاونت سینمایی و خانه سینما

شهریور

1.     برگزاری جشن خانه سینما بدون حضور جواد شمقدری معاونت سینمایی و با حضور بالای سینماگرانی که به هنگام گرفتن جایزه و سخنرانی ابتدا خود را عضو خانه سینما علام می کردند.

2.     اظهار نظر فرهادی در جشن خانه سینما در مورد آروزی کار کردن مخملباف، بیضایی و دیگر هنرمندان خارج نشین در ایران که با واکنش های متعددی مواجه شد و به لغو پروانه ساخت فیلم “جدایی نادر از سیمین “انجامید. 

مهر

1.     صحبت ها و توضیحات فرهادی در باره اظهاراتش و اجازه ادامه فیلم برداری به فیلم “جدایی نادر از سیمین ” با تغییر تهیه کننده.

2.     حمایت اهالی سینما از مدیر عامل خانه سینما محمد مهدی عسکر پور با امضای یک طومار

3.     برگزاری جشنواره فیلم کودک

4.     برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس

5.     استعفای کرم پور از کانون کارگردانان

آبان

1.     اعلام خبر انتخاب اعضای صنف واحد تهیه کنندگان توسط سجاد پور در برنامه هفت

2.     انتخاب فیلم “بدورد بغداد”ساخته مهدی نادری به عنوان فیلم منتخب معرفی شده به اسکار2011که با انتقادات بسیاری همراه بود.

آذر

انتخابات خانه سینما و انتخاب عسکر پور با رای قاطع اعضای خانه سینما برای یک دور چهار ساله دیگر به عنوان مدیر عامل خانه سینما

دی

1.     تشکیل شورای عالی سینما با حضور رئیس دولت به منظور اخذ تصمیمات کلان سینمایی

2.     انتخابات صنف واحد تهیه کنندگان

3.     بازدید عسکر پور از معاونت سینمایی و آشتی با شمقدری و تشکیل کمیته مشترک بین معاونت سینمایی و خانه سینما برای حل مشکلات که به نتیجه مشخصی نرسید.

بهمن

1.     برگزاری جشنواره فیلم فجر

2.     انتخاب 33 فیلمک برای بخش مسابقه سینمای ایران

3.     موفقیت فیلم “جدایی نادر از سیمین ” در جشنواره برلین با کسب یک خرس طلا و دو خرس نقره ای

اسفند

1.     برگزاری جلسه فوق العاده در کانون کارگردانان سینمای ایران که به حد نصاب نرسید و در نهایت به خداحافظی سیروس الوند از این کانون  انجامید.

2.     ادامه اختلافات خانه سینما و معاونت سینمایی

 

پیش بینی وضعیت سینمای ایران  در سال 90

امیرحسین علم‌الهدی، کارشناس اقتصادی سینما و مدیر پردیس سینمایی ملت، در این باره معتقد است، وضعیت مخاطب فیلم‌هایی که در نوبت اکران به‌سر می‌برند در سال آینده خوب است اما وضعیت اقتصادی در سال آینده تا حدودی مبهم است زیرا بحث هدفمندکردن یارانه‌ها هزینه سینما رفتن و همچنین هزینه سینماداری را افزایش داده است؛ به‌عنوان مثال هزینه آب، گاز، برق و… سینما چیزی حدود 500، 400‌درصد افزایش پیدا کرده است. از طرفی با توجه به این طرح، سینما رفتن برای مخاطب هم پرهزینه‌تر شده است؛ چرا که  هزینه وسایل حمل‌ونقل عمومی، هزینه بنزین و… نیز افزایش داشته است. وجود این مسائل که می‌توانند بر شرایط تأثیر بگذارند تا حدودی نگران‌کننده است.

نکته جالب دیگر که پیش بینی می شود روی فروش در سال آتی تاثیر گذار باشد، بحث دریافت 3درصدی مالیات از ارزش افزوده از مخاطبان است.

متأسفانه در دستورالعمل‌های مالیاتی اعلام کرده‌اند که باید بابت هر بلیت از مخاطب 3درصد مالیات بر ارزش افزوده اخذ شود.

این دو نکته ممکن است چشم‌انداز اقتصادی سال آینده را نامناسب نشان دهد.

به این ترتیب نمی توان برای سینمای ایران در سال 90 اوضاع خوبی را پیش بینی کرد و به اعتقاد من در خوشبینانه ترین حالت تکرار دستاوردهای سال 89 (که نسبت به سال 88 حدود 20 درصد کاهش داشته ) می تواند یک موفقیت تلقی شود.

اما علی سرتیپی، سخنگوی شورای صنفی نمایش در مورد وضعیت اقتصادی سینمای ایران در سال90 می گوید :“به‌نظر می‌رسد سال آینده، سال بهتری برای سینمای ایران باشد؛ اگر اتفاقات دیگری روی این مسئله تأثیر نگذارند. امسال، هم فیلم‌ها بهتر هستند و هم اینکه اراده بیشتری برای دیدن فیلم‌ها وجود دارد.”

سیدضیاء هاشمی، رئیس صنف واحد تهیه ‌کنندگان با وجود اعتراضاتی که به وضعیت اکران در سال گذشته داشت می گوید : “آن دسته از آثاری که برای اقتصاد سینما مفید باشند، 10‌عنوان فیلم بیشتر نیستند به‌نظر من وضعیت اقتصادی سینما در سال90 بهتر از امسال خواهد بود البته این امر منوط به این است که اکران‌ها کارشناسی‌ شده‌تر صورت گیرند. طرح اکرانی که دولت و شورای صنفی امسال در نظر گرفته بودند، فاجعه‌بار بود و فیلم‌ها یکی پس از دیگری رو به نابودی رفتند.”

به نظر می رسد  چنانچه برنامه‌ریزی دقیق برای اکران فیلم‌ها صورت گیرد و برنامه های تبلیغاتی و اطلاع رسانی نیز بصورت دقیق و منسجم و مهندسی روی هر فیلم انجام گیرد بتوان به فروش مناسب تر امیدوارم بود. چیزی که خیلی بعید و سخت می نماید.

علی معلم، تهیه کننده نیز در خصوص وضعیت سینمای ایران در سال 90 می گوید:” به‌نظر می‌رسد چیزی حدود 15فیلم قابل‌قبول در جشنواره امسال وجود داشت که این آثار می‌توانند از نظر اقتصادی هم برای سینما مفید باشند. مضاف بر اینکه فیلم‌هایی هستند که از نظر کیفی و ارزشی نیز دارای اهمیت‌اند. تصور می‌کنم با توجه به فیلم‌هایی که کنار گذاشته شدند یا به جشنواره نرسیدند، در سال 90 حدود 30فیلم که قابلیت اقتصادی داشته باشند، برای اکران خواهیم داشت”

مدیر سینما آزادی اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها و ثابت ماندن بهای بلیت سینما را عواملی دانست که وضعیت فروش فیلم‌های سینمایی در سال 90 را مبهم می‌کند.

رضا سعیدی‌پور به خبرنگار مهر گفت: امسال در جشنواره فیلم فجر، آثاری باارزش روی پرده رفتند، فیلم‌هایی که می‌توانند برای مخاطب جذاب باشند اما مهم این است که این فیلم‌ها چطور و طبق چه برنامه‌ای اکران شوند، نحوه اکران می‌تواند به استقبال از یک فیلم منجر شود یا مخاطبان آن را محدود کند

وی ادامه داد: امسال و با توجه به اجرای طرح هدفمندکردن یارانه‌ها هزینه‌های سینماها پنج برابر شده است، سال 90 دستمزدهای کارمندان افزایش می‌یابد و بهای بلیت سینماها ثابت است در چنین فضایی چشم‌انداز سینمای ایران چندان روشن نیست و مشخص نیست ادامه حیات سینما به چه شکل اتفاق می‌افتد.

 

هنرمندان درگذشته در سال 89

بد نیست در این بررسی اجمالی سینما ی ایران یادی کنیم از هنرمندانی که امسال از جمع جامعه هنری پر کشیدند به دیدار حضرت محبوب شتافتند.جامعه هنری کشور درسال 89 نیز همچون سال 88 به خاطر از دست دادن چندین هنرمند پیشکسوت، روزهای تلخی را سپری کرد.

 

خزان در بهار

در فصل بهار چهار هنرمند از جامعه هنری ما با مرگ دست دوستی دادند. در اولین روز بعد از تعطیلات معمول نوروزی و در حالیکه هنوز فروردین ماه به نیمه نرسیده بود که خبر درگذشت “رضا کرم رضایی”، جامعه هنری ایران را عزادار کرد. کرم رضایی نویسنده، مترجم، بازیگر، پژوهشگر و کارگردان عرصه هنرهای نمایشی روز 14 فروردین ماه پس از سپری کردن دوره ای بیماری در سن 73 سالگی درگذشت. “محمود بنفشه خواه” روز 18 فروردین ماه و همچون کرم رضایی پس از مدتی دست و پنجه نرم کردن با بیماری جانکاه، در سن 67 سالگی تسلیم مرگ شد. کیومرث ملک‌ مطیعی نیز تنهاچند روز پس از مرگ دو همقطار خود، روز 21فروردین ماه  در سن 74 دارفانی را وداع گفت.روزهای آخر فروردین ماه نیز خبر تلخی دیگر. “حمیده خیرآبادی(نادره)” پرکارترین بانوی بازیگر ایران 30 فروردین ماه در سن 86 سالگی به علت کهولت سن با زندگی قهر کرد.

بعد از گذر از فروردین تلخ، جامعه سینمایی کشور عزادار “نعمت حقیقی” یکی از چهره های پیشکسوت هنر فیلمبرداری شد.این فیلمبردار پیشکسوت سینمای ایران در سن 71 سالگی بر اثر عارضه قلبی روز پنجشنبه نهم اردیبهشت‌ ماه درگذشت.

خزان در تابستان

اما در فصل تابستان، پیک مرگ در جامعه هنری ایران همچنان پرکار در حال پیغام رسانی بود. مهین نیک طبع(شهابی) بازیگر پیشکسوت تلویزیون، تئاتر و سینما در این فصل بدورد حیات گفت.

مهین شهابی روز دوشنبه یکم مرداد در سن 74 سالگی به علت ابتلا به تومور مغزی جان به جان آفرین تسلیم کرد.

خزان در خزان

“رضا خندان” بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون روز شنبه دهم مهر ماه در سن 57 سالگی بر اثر بیماری کلیوی درگذشت.آبان با مرگ “حسین نصرآبادی” کارگردان، بازیگر و پژوهشگر تئاتر و “مهدی آریان نژاد” دوبلور و بازیگر مجموعه تلویزیونی خاطره انگیز “آئینه عبرت” و “هشدارهای پلیس” گذشت.

خزان در زمستان

در فصل زمستان نیز، مرگ ابتدا به استقبال “محسن یوسف بیک” بازیگر مجموعه بیاد ماندنی “هوشیار و بیدار” این نوستالژی نسل سومی ها رفت. این هنرمند روز 16 بهمن ماه در سن 70 سالگی، در آسایشگاهی در شهر کرج دار فانی را وداع گفت. ماه اسفند نیز عباس امیری بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون  را به عنوان اولین نفر برای سفر به آسمان برگزیده بود. عباس امیری روز هفتم اسفند ماه در اثر سانحه تصادف رانندگی در مسیر رشت ـ فومن در سن 60 درگذشت. درگذشت مهری ودادیان بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون، خط پایانی بر انتهای این فهرست رسم کرد. ودادیان نیز همچون همقطاران خود روز نهم اسفند ماه به علت بیماری در سن 74 دار فانی را وداع گفت.

 

فیلم های در حال ساخت و اکران نشده در سال 89

گزارش وضعیت تولید سینمای ایران تا اول اسفند ماه سال 89، توسط واحد پشتیبانی تولید بنیاد سینمایی فارابی اعلام شد.

به گزارش سی نت و به نقل از روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی، واحد پشتیبانی تولید این بنیاد اعلام کرد؛ تا اسفند ماه جاری، 3 فیلم در مرحله صداگذاری، 13 فیلم در مرحله تدوین، 15 فیلم در مرحله فیلمبرداری و 45 فیلم در مرحله پیش تولید قرار دارند.
فیلم های در مرحله صداگذاری: