رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته همزمان با ابراز ناامیدی از مذاکرات از آن حمایت کرد ، وزیر خارجه نیز به طور تلویحی نمایندگان و رسانه های تندرو را “عوام فریب” خواند و روزنامه کیهان نیز آمریکایی ها را “بی صفت”. در همین حال نخست وزیر اسرائیل خاطرنشان کرده که مذاکرات پیش رو نباید اجازه داشتن حتی یک سانتریفیوژ را هم به جمهوری اسلامی بدهد.
سخنرانی روز گذشته رهبر جمهوری اسلامی و حملات وی به ایالات متحده، آن هم در روزی که دیپلمات های دولت روحانی برای آغاز دور تازه مذاکرات اتمی با 1+5 در وین حاضر بودند ، بحث برانگیز شده؛سخنانی که بخشی از آن حذف شده و رسانه های مختلف دو روایت جداگانه از یکی از گزاره های آن منتشر کرده اند. خبرگزاری های داخلی بخشی از سخنرانی آیت الله خامنه ای در جمع مردم تبریز را چنین منعکس کرده اند :” صور برخی دولتمردان دولت قبلی و همچنین برخی دولتمردان دولت فعلی این است که اگر ما در قضیه هسته ای، با امریکا مذاکره کنیم، موضوع حل می شود. من هم به دلیل اصرار آنها بر مذاکره در خصوص موضوع هسته ای، گفتم مخالفتی ندارم اما همان موقع هم تاکید کردم که خوشبین نیستم. “
حال آنکه در پخش پیامک سایت رسمی آیت الله خامنه ای این سخنان به صورت دیگری منعکس شده بود که حکایت از ناامیدی سکاندار برنامه هسته ای نظام از مذاکرات اخیر دارد. :“بعضی از مسئولین آن دولت و این دولت فکر میکنند اگر در موضوع هسته ای مذاکره کنند مسئله حل میشود، در سخنرانی اول سال هم گفتم که من به مذاکره خوشبین نیستم و به جایی نمیرسد و دیدید که به جایی نرسید، ولی مخالفتی هم ندارم.”
با این حال آیت الله خامنه ای همزمان گفته از ادامه مذاکرات هسته ای حمایت می کند. او به طور مشخص از دستگاه دیپلماسی نام آورده و خاطرنشان کرده است :“کاری که وزارت امور خارجه و مسئولان دولتی در خصوص مذاکرات هسته ای آغاز کرده اند ادامه پیدا خواهد کرد و ایران نقض‌کننده کاری که شروع کرده است، نخواهد بود “
وی البته با لحنی تند هشدار هم داده است :“اما همه بدانند که دشمنی آمریکا با اصل انقلاب اسلامی و اسلام است و این دشمنی، با مذاکرات پایان نخواهد یافت.”
برخی کارشناسان سیاسی معتقدند در شرایطی که مذاکرات با غرب و توافق اتمی ژنو به یک دو قطبی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی تبدیل شده، مواضع رهبر جمهوری اسلامی برای هر دو طرف کارکرد سیاسی دارد و در عین حال جا را برای موضع گیری های متفاوت در آینده باز می گذارد.
حمله مداوم خامنه ای به آمریکا
حمله آیت الله خامنه ای به ایالات متحده پیش از آغاز مذاکرات هسته ای، تبدیل به یک روند شده است.او 29 آبان امسال و در روز آغاز مذاکرات فشرده تهران و غرب برای یافتن راه حلی موقت برای بحران هسته ای نظام هم در جمع بزرگی از شبه نظامیان بسیج،دولت ایالات متحده آمریکا را “راس استکبار” دانست.
وی به حامیان تندروی خود گوشزد کرد :” کسی نگوید که فلان کار در زمان فلان رئیس جمهور آمریکا صورت گرفت، همه‌شان یکی هستند، در برابر نظام جمهوری اسلامی یک سیاست دارند”.
وی در سخنرانی 3 ماه پیش خود همچنین گفته بود برای دیپلمات های نظام “خطوط قرمزی وجود دارد” که باید از سوی آن ها “رعایت” شود. با این حال پس از آن هشدارها وحملات سفت و سخت به ایالات متحده، توافقنامه ژنو امضاشد؛توافقی که به گفته مقامات بالای جمهوری اسلامی تحت نظر کامل شخص خامنه ای محقق شد.
گزاره های دوپهلو
در سخنرانی دیروز آیت الله خامنه ای گزاره های دو پهلوی دیگری نیز وجود دارد.برای نمونه رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به ادامه اختلافات تهران و واشنگتن، حتی در صورت حل و فصل بحران اتمی خاطرنشان کرده است :” اگر روزی بر فرض محال هم، موضوع هسته ای مطابق خواسته امریکا، حل شود، امریکایی‌ها مسائل دیگر را پیش خواهند کشید، و اکنون نیز همه شاهد هستند که سخنگویان دولت امریکا از موضوعات حقوق بشر و توانایی موشکی و دفاعی ایران، سخن به میان می آورند. “
کیهان نیز در شماره امروز خود نگاهی بدبینانه به ایالات متحده دارد و با اشاره به اینکه 6 ماه اخیر در دولت روحانی و 6 ماه پیش از آن در دولت احمدی نژاد به انضمام همه تحرکات دیپلماتیک در طول 30 سال گذشته،” فرصت گرانبهایی برای شناسایی مولفه‌های حقیقی قدرت ملی از یک سو و رسیدن به یقین درباره انتظارات خباثت‌آمیز طرف غربی از مذاکره و دیپلماسی به تعریف آنهاست. امروز مشت آمریکا و دولت اوباما برخلاف 2-3 سال پیش کاملا در برابر ملت ما گشوده است” این سئوال را مطرح کرده که “مقامات دولت آمریکا با چه زبانی بگویند که اولا بی‌صفتند و ذره‌ای قابل اعتماد نیستند و ثانیا اصلا بنای اعتماد و اعتمادسازی با ایران را ندارند بلکه با زبان زور می‌خواهند خواسته‌های بی‌ربط خود را یکی پس از دیگری دیکته کنند؟”
ظریف : مخالفان عوام فریب هستند
همزمان با حملات ولی فقیه و روزنامه کیهان به ایالات متحده، جواد ظریف وزیر خارجه نیز صفحه فیس بوک اش را به روز کرده و با اعلام حضور در وین، لینک مصاحبه اخیر خود با خبرگزاری دولت را به اشتراک گذاشته؛مصاحبه ای که در آن به طور تلویحی نمایندگان تندرو در پارلمان و رسانه های افراطی مخالف توافق ژنو به عوام فریبی متهم شده اند. رئیس دستگاه دیپلماسی گفته:” اینکه برخی دوستان سر و صدا می کنند که ظریف مردم را محرم نمی داند، برای من عجیب است. آیا آنها قصد دارند سیستم طبقه بندی را حذف کنند؟! آیا می خواهند مهرهایی که با عنوان سری، محرمانه و بسیار محرمانه برروی اسناد دولتی زده می شود، نادیده بگیرند؟! چرا عوام فریبی می کنند؟! چرا به مردم دروغ می گویند؟! چرا حرف هایی را می زنند که خودشان هم می دانند جرم است و قابل پیگیری؟!”
در یکی دو ماه گذشته به طور ویژه نمایندگان عضو جبهه پایداری ـ– به رهبری معنوی آیت الله مصباح-ـ حملات سازمان یافته ای علیه توافق ژنو انجام داده اند. این جبهه در انتخابات سال 92 از کاندیداتوری سعید جلیلی ـ– مذاکره کننده وقت جمهوری اسلامی-ـ حمایت می کرد. جلیلی طی رقابت های انتخاباتی تاکید کرده بود که قصد در پیش گرفتن سیاست “تنش زدایی” با غرب را ندارد.
میزان سواد نمایندگان مخالف
همزمان با نمایندگان پایداری، روزنامه کیهان ، وطن امروز و سیاست روز و همچنین سایت هایی همچون رجانیوز، جهان نیوز و مشرق نیوزعلیه دیپلماسی هسته ای حسن روحانی و توافق ژنو گزارش و مقاله منتشر کرده اند. روحانی پیشتر با اشاره غیر مستقیم به منتقدان خود آن ها را “کم سواد” خوانده و خواستار ورود دانشگاهیان به بحث عمومی در خصوص مساله اتمی شده بود. روزنامه آفتاب یزد هم در شماره روز یکشنبه با انتخاب تیتر “سواد دیپلماتیک 24 نماینده منتقد” خود را در معرض انتقاد رسانه های دست راستی قرار داد. گزارش آفتاب بر این پایه بنا شده که نمایندگان مخالف تقریبا هیچ سوادی در حوزه سیاست خارجی ندارند.منصور مظفری مدیر مسئول این نشریه در مصاحبه با خبرگزاری آریا متذکر شده است : “متاسفانه عده ای از نمایندگان مجلس بدون اینکه توجهی به مفاد توافقنامه داشته باشند و بدون اینکه شرایط فعلی کشور را درک کنند و نظرات مقامات ارشد کشور را بدانند اهرمی می سازند برای اینکه از دولت روحانی انتقاد کنند.”
سایت سراج 24 نیز با تاکید بر “انتشار اسامی 24 نفر از نمایندگان در روزنامه آفتاب یزد و بی سواد دیپلماتیک خواندن این چهره ها ” از قول فاطمه رهبر، از نمایندگان نزدیک به محمود احمدی نژاد نوشته است :” در هفته گذشته این لیست 50 نفره بود و الان به 24 نفر رسیده است و به نماینده ها ختم شده است و در آن لیست قبلی از آقایان علما و مراجع از جمله آیت اله مکارم شیرازی هم حضور داشتند”.
اما فارغ از دعوای میان دولت روحانی و نمایندگان مخالف، جواد ظریف در مصاحبه خود با ایرنا توضیحاتی نیز در خصوص مذاکرات امروز داده است. وی گفته است تهران حاضر است به غرب در خصوص صلح آمیز بودن برنامه هسته ای نظام “اطمینان خاطر” بدهد. اواما در عین حال گوشزد کرده که “ما گفته ایم هیچ تاسیساتی را تعطیل نخواهیم کرد.اما گفته ایم که تلاش می کنیم و هدف مذاکرات هم این است که به نگرانی های منطقی پاسخ دهیم .”
نتانیاهو : ایران یک سانتریفیوژ هم نداشته باشد
اظهارات ظریف یک روز پس از آن منتشر شد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل تاکید کرد مذاکرات پیش رو باید به گونه ای پیش رود که جمهوری اسلامی حتی “یک سانتریفیوژ” هم نداشته باشد.
رهبر اسرائیل هم بار دیگر دلسردی خود را از توافق موقت ژنو بروز داده و گفته است :” ایران هیچ چیز را از دست نداد بلکه در برابر هیچ، توانست موجب کاهش چشمگیر تحریم‌ها شود.”
بر اساس توافق شش ماهه ژنو تهران از روز 30 دیماه غنی سازی اورانیوم در سطح 20 درصد را متوقف و توسعه سایت های نطنز و آب سنگین اراک را به حالت تعلیق در آورد. در عوض غرب نیز از تحریم بیشتر جمهوری اسلامی خودداری و برخی تحریم ها علیه صنعت پتروشیمی و کشتیرانی را لغو و 4.2 میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده تهران را آزاد کرده است.
