آن جانسون
مصر- یک محقق ایرانی آمریکایی که درموسسه ای در واشنگتن بود کار می کرد، بعد از اینکه بیش از چهار ماه به او اجازه خروج از ایران داده نشد، در یک زندان بدنام ایران، زندانی شد.
هاله اسفندیاری، مدیر برنامه خاورمیانه مرکز مطالعات وودرو ویلسون در واشنگتن، روز سه شنبه، بعد از انجام بازجویی در وزارت اطلاعات، به زندان اوین منتقل شد.
ایران دستگیری اسفندیاری را تایید نکرده است و مقامات رسمی ایران تا روز چهارشنبه برای ارائه توضیحات در دسترس نبودند.
شائول بخاش، همسر اسفندیاری، در مصاحبه تلفنی از خانه شان در پوتوماک، گفت: “این خبر بسیار ناراحت کننده ای است. من توقع نداشتم آنها زن 67 ساله ای را به زندان بیاندازند”.
دستگیری اسفندیاری در شرایطی صورت گرفت که ایران و آمریکا در موضع گیری های خصمانه شان در مورد برنامه های اتمی ایران و دخالت های این کشور در عراق، سفت و سخت ایستاده اند. با وجود اینکه این دو کشور از سال 1979 و به دنبال اشغال سفارت آمریکا در تهران، روابط دیپلماتیک ندارند، در سال های اخیر تنش بین آنها به شدت بالا رفته است.
ایرانی- آمریکایی دیگری که در ماه های اخیر از خروجش از ایران جلوگیری شده، پرناز عظیما است. او خبرنگار رادیو فردا است که موسس آن آمریکا است. رابرت لوینسون، آمریکایی و مامور سابق اف بی آی، در ماه مارس و بعد از رفتن به جزیره کیش، ناپدید شد و جای او نامشخص است. تهران می گوید همچنان درحال تحقیق است.
وقتی درباره این دو زن سوال شد، وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که با خانواده های آنها در حال همکاری نزدیک است تا آنها را بزودی آزاد کنند. شان مک کورمک، سخنگوی وزارت خارجه گفت: “اینکه رژیم ایران مردم بی گناه را مورد آزار قرار بدهد، تنها نشان دهنده نوع رژیمی است که ما با آن مواجه هستیم”. او از بحث در موارد خاص، خودداری کرد.
مرکز ویلسون می گوید که که سه مرد نقابدار با چاقو، اسفندیاری را که برای دیدن مادر 93 ساله اش یه ایران آمده بود در 30 دسامبر در راه فرودگاه تهدید به مرگ کردند. آنها کیف دستی وی را که حاوی پاسپورت ایران و آمریکایی اش بود، با خود بردند.
به گفته این مرکز، اسفندیاری، چند هفته و روزی هشت ساعت توسط ماموران بازجویی می شد. اکثر سوالات درباره فعالیت های مرکز ویلسون درباره برنامه های خاورمیانه بود. این مرکز اعلام کرد: “خانم اسفندیاری بعد از هر جلسه بازجویی، به خانه بازمی گشت، اما انگار 50 ساعت بازجویی آزار دهنده و همراه با ارعاب و تهدید بوده است. لی همیلتون نماینده سابق کنگره آمریکا که هم اکنون رئیس مرکز ویلسون است، روز 20 فوریه نامه ای به رئیس جمهور ایران، محمود احمدی نژاد نوشت و درخواست کرد تا به اسفندیاری اجاره داده شود که به آمریکا بازگردد، وی که از روسای گرده مطالعات عراق هم هست که به آمریکا توصیه می کند با ایران وارد مذاکره بشود، هنوز جوابی دریافت نکرده است”.
کریم سجاد پور، کارشناس موسسه صلح بین المللی کارنگی در واشنگتن، گفت که “دولت ایران کسانی را که درپی ایجاد تفاهم هستند و از رسانه هایی که با خبرهای خصمانه خود به این سوءتفاهم دامن می زنند، شاکی هستند، زندانی، ارعاب، تهدید می کند و با این کار آنها را از خود دور می کند. هاله، تعداد زیادی از دانشوران و تحلیلگرانی را که بسیاری از آنها با مواضع دولت ایران احساس همدردی می کردند به مرکز ویلسون می آورد و آنها این امکان را پیدا می کردند تا در واشنگتن دیدگاه متفاوتی را مطرح کنند. ایران با زندانی کردن او، فقط یکی از هواداران دیپلماسی را حذف کرد و با این کار باعث شد تا صدای کسانی که در واشنگتن می گویند، رژیم ایران آنقدر بی رحم است که نباید با آن وارد مذاکره شد را تقویت کرد”.
سجاد پور گفت که اسفندیاری یکی از معدود محققان ایرانی بود که دائما با ایران در ارتباط بود و با دیدگاه های اقشار مختلف مردم از نزدیک برخورد می کرد. وی در ادامه گفت: “تصور اینکه هاله، تهدید برای امنیت ملی باشد، مهمل است. بر خلاف همه صحبت هایی که درباره مهرورزی می شود، دولت احمدی نژاد به دوران بی رحمی های روزهای اول انقلاب بازمی گردد. رژیم ایران تصور می کند که این پیامی است برای دولت آمریکا و نشانه تلاش برای توسعه دموکراسی در ایران است. اما با این روند، آنها تعداد افرادی را که در واشنگتن نشسته اند و بحثشان این است که دولت ایران بنیادی رادیکال دارد و گفتگو با آن اشتباه است را، بالا می برد”.
به گفته مرکز ویلسون، به اسفندیاری که از سال 1980 در آمریکا زندگی می کند، روز سه شنبه و بعد از رسیدن به زندان اجازه داده شد که با مادرش تماس تلفنی بگیرد.
بخاش، که استاد تاریخ خاورمیانه در دانشگاه جورج میسون ایالت ویرجینیا است، گفت: “گمان می کنم اشتباه بزرگی پیش آمده است. هاله اسفندیاری درگیر مسائل سیاسی نیست و مرتکب عملی نشده است که بخاطر آن به زندان برود”.
بنا به نوشته سایت رسمی مرکز ویلسون، این مرکز یک موسسه بی طرف است که در سال 1968 توسط کنگره پایه ریزی شده و توسط منابع مالی خصوصی و عمومی تامین می شود. برنامه های خاورمیانه این مرکز بر روی مناطق مختلفی معطوف شده است که شامل تحلیل هایی از توسعه داخلی و اجتماعی ایران، تمایل نسل جوان برای بازگشت به اصلاحات و توسعه آزادی های فردی است.
منبع: گاردین، 10 مه 2007