کلیات طرح اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی که هفته گذشته دو فوریت اش با رای ۱۴۰نماینده مجلس تصویب شده بود تنها رای موافق ۷۴ نماینده را کسب کرد و با اکثریت آرا رد شد؛ طرحی که به فرزندان زنان ایرانی که با مردان خارجی ازدواج کرده اند امکان می داد در صورت تولد و ۵ سال اقامت متناوب در ایران و نداشتن سوپیشینه امنیتی یا محکومیت موثر کیفری، پس از ۱۸ سالگی به تابعیت ایران در آیند.
براساس این طرح همسران و فرزندان “شهدای غیر ایرانی” به شرط ۵ سال سکونت در ایران و با تایید ستاد کل نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران به تابعیت ایران در می آمدند؛ طرحی که مخالفت نماینده دولت یعنی سخنگوی دولت را هم در پی داشت و او عنوان کرد که بنیاد شهید در چارچوب مقرراتی که شورای عالی امنیت ملی تصویب کرده درجهت حل مشکلات کسانی که در راستای اهداف انقلاب اسلامی خدمت انجام می دهند اقدام می کند و در این زمینه بیش از ۲۳۰ پرونده در وزارت کشور موجود است.
از سوی دیگر براساس گزارشی که از سوی وال استریت ژورنال منتشر شده جمهوری اسلامی با پرداخت ماهیانه ۵۰۰ دلار و دادن مجوز اقامت در ایران به پناهجویان افغان، آنها را برای جنگ به سوریه می فرستد. طرح اعطای تابعیت به همسران و فرزندان “شهدای غیرایرانی” در همین راستا ارزیابی می شود هرچند که از سوی مجلس رد شد اما به گفته سخنگوی وزارت کشور تمهیداتی برای این افراد و خانواده های شان براساس مصوبات شورای عالی امنیت کشور و از سوی وزارت کشور اتخاذ می شود.
اما رد کلیات طرح تابعیت فرزندان مادران ایرانی که با مردان خارجی ازدواج کرده اند از سوی مجلس در حالی صورت گرفت که با تصویب دوفوریت بررسی این طرح، امیدواری های زیادی در جهت تصویب آن ایجاد شده بود. اما نماینده دولت این طرح را دارای بار مالی و همچنین ایجاد مشکلات سیاسی، امنیتی و اجتماعی دانسته و گفته است که تصویب چنین طرحی باعث افزایش مهاجرت به ایران می شود. او گفته: “ما هم اکنون با ازدواج‌های غیرقانونی زیادی مواجه هستیم که قانونی شدن این طرح باعث بالا رفتن این ازدواج‌ها می‌شود و این طرح باعث می‌شود به نوعی تابعیت مضاعف را به رسیمت بشناسیم و نظام حقوقی به هم بریزد”.
مساله ای که نمایندگان مخالف این طرح نیز بدان اشاره کرده و گفته اند که این طرح مهاجرت غیرقانونی به ایران را ترویج می کند، به مخاطرات مرزی و همچنین اختلافات قومی و مذهبی و نژادی دامن می زند.
آنها ماده ۹۷۶ قانون مدنی را برای چاره اندیشی مشکلات فرزندان مادران ایرانی کافی می دانند. این در حالی است که بر اساس این ماده “کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است بوجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند، قبول شدن آنها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است”.
موافقان این طرح اما با اشاره به صدها هزار نفر از افرادی که بدون داشتن تابعیت در ایران زندگی و از امکاناتی چون تحصیل، کار و داشتن هویت محروم هستند معتقدند که باید تکلیف این افراد روشن شود.
به گفته آنها فرزندان مادران ایرانی هم می بایست همچون فرزندان پدران ایرانی از حق تابعیت در ایران برخوردار باشند. نادر قاضی پور، نماینده ارومیه گفته است: “اگر این طرح تصویب شود، این افراد حق رأی دادن پیدا می کنند از این رو ما باید مراقب تصمیمات خود باشیم و احساسی تصمیم نگیریم. تصویب این امر تبعات امنیتی دارد و مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد می کند. ما ایران را باید ایرانی نگه داریم و اجازه ندهیم یک غیر ایرانی در انتخابات شرکت کند، ما باید قداست ایران را حفظ کنیم”.
محمد دهقان، عضو هیات رئیسه مجلس و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی هم که کلیات طرح مذکور در این کمیسیون تصویب و سپیس به صحن علنی مجلس آمده بود گفته است: “افرادی در اوایل انقلاب از کشورهای همسایه به ایران آمده و به صورت شرعی با دختران ایرانی ازدواج کردند، حاصل ازدواج این افراد جمعیت کثیری است که به نظر می‌رسد صدها هزار نفر را شامل می‌شود. از آنجایی که این فرزندان در ایران متولد شده و زندگی می‌کنند باید دارای هویت ایرانی باشند. هر چند که در این طرح ذکر شده است قبل از ۱۸ سالگی هویت پیدا کنند تا خدمات به آنها ارایه شود اما افرادی که ۱۸ سال به بالا هستند می‌توانند به صورت اختیاری تابعیت ایرانی پیدا کنند”.
او شناسنامه دار کردن فرزندان دوتابعیتی را اقدامی انسانی دانسته.
براساس اعلام موسوی نژاد، نماینده دشتستان، حدود یک میلیون نفر در ایران با مشکل تابعیت و هویت مواجه هستند.
براساس قوانین ایران فرزندان مردانی که با زنان خارجی ازدواج می کنند ایرانی محسوب می شوند اما فرزندان زنانی که با مردان خارجی ازدواج می کنند ایرانی محسوب نمی شوند. بیش از صدها هزار کودک ایرانی که از مادران ایرانی و پدرانی افغان در ایران به دنیا آمده اند در ایران دچار مشکلات عدیده ای از جمله نداشتن مدارک هویتی و عدم امکان تحصیل و نداشتن تابعیت هستند.
اما این تنها کودکان مادران ایرانی و پدران افغان نیستند که دچار چنین مشکلاتی هستند، مریم میرزاخانی نمونه بارز زنانی است که با یک مرد غیر ایرانی ازدواج کرده و فرزندش ایرانی محسوب نمی شود. او نابغه ریاضی جهان و برنده معتبرترین جایزه ریاضی در جهان است اما برای سفر به ایران ناچار است برای فرزندش ویزا بگیرد.
