معاون بین الملل وزارت خارجه روز گذشته در مصاحبه با “خانه ملت” ، پایگاه خبری پارلمان ، اطلاعات تازه ای در خصوص نحوه پذیرش بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای توسط حاکمیت جمهوری اسلامی منتشر کرد. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ـ ایسنا- عباس عراقچی در مواضع تازه خود ادعا کرده وزارت اطلاعات پیش از ورود بازرسان به ایران، هویت آن ها را بررسی خواهد کرد: “آژانس از قبل بازرسان خود را جهت ورود به کشور به ما معرفی می‌کند که این افراد از سوی نهادهای امنیتی وزارت اطلاعات چک می‌شوند.”
به گفته عراقچی تنها پس از تایید این افراد از سوی وزارت اطلاعات است که وزارتخارجه برای آن ها “ویزا” صادر می کند: “هیچ فردی خارج از گروه بازرسان مورد تأیید جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند تحت عنوان بازرس آژانس وارد کشور شود.”
آژانس بین المللی انرژی هسته ای هنوز واکنشی به این موضع نشان نداده است. بر مبنای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که تیرماه سال گذشته مورد توافق تهران و ابر قدرت های جهان قرار گرفت دیده بان اتمی سازمان ملل قرار است برای یک دوره ۱۰ تا ۲۵ ساله از سایت های هسته ای جمهوری اسلامی بازدید کند و به طور دائم فعالیت های اتمی نظام را مورد رصد و کنترل قرار دهد. با توجه اینکه برجام مبتنی بر مفاد پروتکل الحاقی است بسیاری از بازرسی های آژانس از سایت های هسته ای سرزده خواهد.
عراقچی در اظهارات روز دوشنبه خود توضیح نداده است که با توجه به مدت طولانی که قرار است بازدید ها انجام شود لیست بازرسان از سوی آژانس به تهران هر چند وقت یک بار به روز خواهد شد.
وی که در هفته های اخیر پر کار ترین عضو ارشد وزارت خارجه برای پاسخ دهی به ابهامات برجام برای اصولگرایان بوده، روز یکشنبه نیز در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم حاضر شد و توضیحات دیگری در خصوص توافق اخیر جمهوری اسلامی و گروه ۵+۱ ارائه داد. از جمله اینکه به طور تلویحی به اصولگرایان در مجلس گفت که به دنبال موارد محرمانه در توافق نگردند چرا که “برجام بخش محرمانه و غیرمحرمانه ندارد و یک نقشه راه محسوب می‌شود. صرفا در بخشی که با آژانس تدوین شده است، بخش‌های محرمانه وجود دارد که آن نیز اسناد و جزئیات هسته‌ای کشورهای مختلف است.”
وی همچنین در توضیحاتی در خصوص ساز و کار بازگشت پذیری تحریم ها بر اساس وجوه حقوقی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرد نقض برجام باعث بازگشت تحریم ها می شود و نه الزاما نقض قطعنامه: “برجام، ضمیمه قطعنامه است و نقض برجام، نقض قطعنامه است؛ در حالی که نقض قطعنامه، نقض برجام نیست؛ از طرفی در قطعنامه آمده است وقتی برجام نقض شود، برگشت‌پذیری خواهیم داشت.”
مهم ترین بخش قطعنامه ۲۲۳۱ که احتمال نقض آن توسط تهران وجود دارد بخش مربوط به محدود شدن فعالیت های موشکی نظام است. در بند ۳ از بخش بیانیه قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده “هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از پذیرش قطعنامه.”
احتمالا توضیحات عراقچی در خصوص اینکه نقض قطعنامه ، نقض برجام نیست معطوف به تخظی تهران از همین بند قطعنامه است. ناظران می گویند نمایندگان دولت می کوشند مجلس و سپاه را مجاب کنند که توافق ماه تیر در وین دست و پای نظام برای توسعه فعالیت های موشکی را به طور کامل نبسته است.
هفته گذشته جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده، نیز تاکید کرده بود نقض محدودیت های تسلیحاتی به بازگشت خودکار تحریم‌ها پیوند نخورده، و به تعهدات جداگانه‌ای مرتبط است. از همین رو “تخلف در این ممنوعیت‌ها به معنی نقض توافق هسته‌ای نیست.”
گرچه کری هشدار داده بود مجازات های دیگری در کمین تهران خواهد بود: “نقض ممنوعیت‌های تسلیحاتی یا محدودیت‌های موشکی ایران، موجب بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل در قالب توافق هسته‌ای نخواهد بود، گرچه گزینه‌های دیگری در این زمینه در دسترس هستند.”
در یک هفته اخیر نمایندگان مجلس و تعدادی از فعالین بسیج با نگاشتن نامه و انتشار بیانیه خطاب به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و همچنین فرمانده سپاه خواستار آزمایش و رزمایش های موشکی از سوی نهادهای نظامی جمهوری اسلامی شده اند.
در ادامه بحث ها و نزاع ها در میان طیف های مختلف جمهوری اسلامی در خصوص توافق اخیر، در رویدادی کم سابقه، معاون فرهنگی سپاه هم با انتشار مطلبی به نماینده ولی فقیه در موسسه کیهان تاخته و او را به خاطر مواضع اخیرش ملامت کرده است.
حمیدرضا مقدم فر دیروز در یادداشت کوتاهی که در خبرگزاری تسنیم ـ متعلق به سپاه ـ مننشر کرد با انتقاد از سرمقاله اخیر حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان نوشت: “گونه است که برادر انقلابی چون جنابعالی، اصرار دارد به مخاطبان خود تفهیم کند که رهبر انقلاب مثل من فکر می‌کند؟! مثل من تحلیل می‌کند؟! و مثل من می‌فهمد؟! و این در حالی است که حضرت آقا، هم، در سخنرانی عید سعید فطر مواضع صریحی را در این خصوص اعلام کردند و هم مطالب شفافی را به شخصیت‌های نظام فرمودند”
در نخستین روز هفته شریعتمداری در سرمقاله کیهان با تاکید بر اینکه آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، از “عواقب فاجعه‌آفرین” توافق جامع هسته ای مطلع است، خاطرنشان کرده بود: “با جرأت می‌توان گفت که ایشان به هیچ وجه از متن تهیه شده راضی نیستند”.
مقدم فر در یادداشت خود با کنایه از شریعتمداری پرسیده است: “بهتر نیست به‌گونه‌ای موضع‌گیری کنید که حداکثر مواضع خود را اعلام کنید نه اینکه از زبان رهبری سخنی بگویید؟”
در دو سال اخیر حسین شریعتمداری و کیهان تندترین انتقادات را علیه مذاکرات هسته ای دیپلمات های حسن روحانی با غرب و در یک ماه اخیر علیه توافق هسته ای وین مطرح کرده اند. در این مدت حامیان توافق و اصلاح طلبان کیهان را به خاطر اتخاذ چنین مواضع تندی مورد انتقاد قرار داده بودند، اما این نخستین بار است که یک مقام ارشد در سپاه پاسداران چنین واکنش مستقیمی به مواضع شریعتمداری نشان می دهد؛واکنشی که از یک طرف نشان دهنده حمایت نسبی سپاه از توافق اخیر است ،و از دیگر سو بیانگر تنهاتر شدن شریعتمداری و یارانش در کیهان برای مطرح کردن انتقادات تند از توافق هسته ای تیرماه.
