گیل لاپیدوس ، کارمند ارشد موسسه مطالعات بین المللی در دانشگاه استنفورد که در سال 1984 دنیس راس را به مدیریت برنامه های مربوط به امور شوروی گماشت، در مورد وی می گوید “راس ذاتا یک متفکر کاردان است و گرایش او به حل مسائل، دقیق و همه جانبه است”.
و حالا پس از گذشت دو دهه از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، اوباما دنیس راس را بعنوان مشاور ارشد در بخش خاور میانه و ایران برگزیده است.
بسیاری از تحلیل گران و کارشناسان در انتظارند تا اوباما پس از سه دهه بن بست روابط سیاسی که در پی گروگانگیری دیپلمات های آمریکایی در تهران رخ داد، در روابط ایالات متحده و ایران تجدید نظر کند. اوباما خواستار برقراری ارتباط با تهران شده و رییس جمهور ایران نیز نسبت به این موضوع واکنش مثبتی از خود نشان داده است.
و البته برقراری رابطه دیپلماتیک بین این دو کشور چندان هم آسان نیست. آمریکا دولت ایران را متهم به حمایت از تروریسم و تلاش برای دست یابی به سلاح های هسته ای می کند و در مقابل تهران نیز واشنگتن را متهم می کند با نفوذ در منطقه به دنبال سرنگون کردن حکومت تهران است.
روز جمعه اوباما به پاس قدردانی از خدمات دنیس راس در مسائل اسراییل-فلسطین ، وی را “یکی از کاردان ترین سیاستمداران ایالات متحده” نامید.
جیمز گلدگیر همکار سابق راس در “بی ایریا” که هم اکنون در دانشگاه جرج واشنگتن مشغول تدریس است، انتصاب راس را به سمت مشاور وزیر خارجه خانم هیلاری کلینتون ستود.
گلدگیر همچنین افزود “راس یکی از با استعدادترین افرادی است که در دولت داریم؛ توانایی ، تحکم و پی گیری او بعنوان یک مذاکره کننده بر همگان واضح است- به نظرم او برای این سمت بهترین گزینه است”.
برخی از کارشناسان مسائل خاورمیانه و ایران نیز از انتصاب راس ابراز خشنودی کرده اند، در عین حال تعدادی نیز در مورد توانایی های وی دچار تردید هستند.
روابط دنیس راس بعنوان یک یهودی با سازمان های مرتبط با اسراییل، عضویت وی در گروه های مخالف تجهیز ایران به سلاح هسته ای و همچنین نوشته ها و مقالات پیشین وی موجب شده تا برخی از چهره های دموکرات در مورد موفقیت راس در اتخاذ رویکردی جدید در قبال تهران دچار تردید شوند.آنها بر این باورند انتصاب راس در واقع ادامه سیاست های دوران بوش است .
وین وایت یکی از دست اندرکاران باسابقه وزارت خارجه که در حال حاضر در موسسه مطالعات خاور میانه مشغول فعالیت است می گوید “برخی از چهره های دموکرات نگران این هستند که انتصاب دنیس راس برقراری روابط با تهران را دچار مشکل کند”.
به عقیده وایت، دنیس راس مجری سیاست های تعیین شده از سوی اوباما و کلینتون در منطقه خواهد بود و شاید بعدها به این نتیجه برسیم که انتصاب راس هوشمندانه و بجا بوده است.
در عین حال این احتمال نیز وجود دارد که هدف اوباما از انتخاب راس به این سمت برقراری نوعی تعادل و موازنه سیاسی بوده است.
جیمز دابینز ، مدیر مرکز امنیت بین المللی و امور دفاعی رند در این خصوص گفت “به عقیده من اوباما در قدم اول در پی جلب اطمینان دولت اسراییل است تا حمایت ایالات متحده را از این کشور نشان دهد”.
نگرانی دموکرات ها در مورد راس شاید بتواند تا حدودی چگونگی انتصاب وی را توضیح دهد. خبر انتصاب جرج میشل فرستاده امور خاورمیانه و ریچارد هالبروک فرستاده امور افغانستان و پاکستان ،در یک کنفرانس خبری و توسط اوباما اعلام شد. در حالیکه خبر انتصاب راس در یک بیانیه مطبوعاتی در اواخر 23 فوریه در اختیار عموم قرار گرفت.
نکته جالب و سوال برانگیزدیگر در مورد راس ، عنوان جدید وی است؛ یعنی “مشاور مخصوص در امور خلیج و آسیای جنوب غربی”.
عباس میلانی مدیر برنامه مطالعات ایران در دانشگاه استفورد بر این باور است یکی از دلایلی که در این رابطه می تواند مطرح شود وجود اختلاف نظر درمورد نقش دنیس راس در دولت اوباماست. وی در ادامه افزود “به عقیده من انتصاب راس در نتیجه توافق اعضای دولت است”.
البته احتمال دیگری نیز وجود دارد: ابهام در سمت انتصابی راس و چگونگی اعلام آن می تواند از روی عمد باشد.
دابینز معتقد است منصوب کردن یک فرستاده از سوی ایالات متحده به امور مربوط به ایران قبل از برقراری هرگونه رابطه دیپلماتیک بین دو کشور، ممکن است اندکی جسورانه باشد.
برخی از تحلیل گران بر این باورند انجام چنین حرکتی باید به بعد از گفتگوهای دیپلماتیک و محرمانه موکول شود. این پیشنهاد پیش تر از سوی راس نیز مطرح شده بود.
برخی دیگر از کارشناسان مانند آقای میلانی در مورد نتیجه بخش بودن مذاکرات پشت پرده مطمئن نیستند. در عین حال کارشناسان دیگری که با خصوصیات و مهارت های راس آشنایی دارند معتقدند وی مسائل را به روش خود و با موفقیت مدیریت خواهد کرد.
به گفته گلدگیر “راس در انجام فعالیت های پشت پرده و بدور از جنجال مهارت ویژه ای دارد”.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل ، 4 مارس