مارک ولفنزبرگر
مردم تهران پس از تحمیل سهمیه بندی بنزین توسط دولت در خیابان های این شهر شورش کردند. کاظم وزیری هامانه وزیر نفت در تلویزیون دولتی ایران گفت: رانندگان مجازند 100 لیتر بنزین در ماه مصرف کنند. قانونگذاران مجلس نیز اوایل ماه جاری اعلام کردند رانندگان احتمالا روزانه 5 یا 6 لیتر بنزین، یا به عبارتی 50 درصد بیش از سهمیه درنظر گرفته شده برای آنها، دریافت خواهند کرد.
ناصر رئیسی فر سرپرست اتحادیه پمپ بنزین استان تهران به خبرگزاری مهر گفت: “در پی این اطلاعیه، دست کم 5 پمپ بنزین در تهران به آتش کشیده شده و خسارت دیده اند.” اگرچه ایران دارنده دومین ذخائر انبوه انرژی جهان است، اما بیش از 40 درصد بنزین مصرفی خود را از خارج وارد می کند. در حالیکه همچنان تقاضای بنزین به قوت خود باقی است، اما عرضه آن به دلیل هدررفتن و کمبود تأسیسات پالایشگاهی محدود می شود.
به گزارش خبرگزاری کارگر، نمایندگان مجلس امروز وزیری هامانه را به مجلس فراخواندند تا به “سوالاتی در خصوص سهمیه بندی بنزین پاسخ دهد.” بیش از یک سال است که ایران تلاش می کند بنزین را جیره بندی کند و آخرین اخبار منتشر شده حاکی از این بود که این طرح از 23 ژوئیه آغاز خواهد شد.
سخنگوی وزارت نفت در یک مصاحبه تلفنی اظهار داشت طرح جیره بندی بنزین برای مدت چهار ماه تنظیم شده است و احتمالا ً پس از این مدت تمدید خواهد شد. وزیری هامانه نیز در مصاحبه تلویزیونی گفت: به موجب این طرح رانندگان مجازند سهمیه بنزین روزانه خود را به مدت چهار ماه از پیش خریداری کنند. شنا خبرگزاری وزارت نفت نیز در وبت سایت خود اعلام کرد: مجلس هنوز باید تصمیم بگیرد که آیا رانندگان مجازند بیش از سهمیه مقرر خود خریداری کنند.
حجت الله غنیمی فرد مدیر اجرایی شرکت ملی نفت ایران در امور بین المللی خاطر نشان کرد ایران دومین تولیدکننده بزرگ نفت اپک حدودا 52 سنت آمریکا برای واردات یک لیتر بنزین هزینه می کند. به گزارش صندوق بین المللی پول، مصرف داخلی بنزین در طول پنج سال گذشته به طور میانگین 10 درصد در سال افزایش داشته است. سید محسن یحیوی معاون هیئت رئیسه انرژی در مجلس نوامبر سال گذشته اعلام کرده بود که اگر مصرف با همین سرعت افزایش داشته باشد، ایران تا سال 2019 نفتی برای صادرات نخواهد داشت.
وابستگی به واردات، ایران را در برابر تحریم های اقتصادی سازمان ملل آسیب پذیر می کند. احتمال می رود در صورت ممانعت ایران از تعلیق غنی سازی اورانیوم، این تحریم ها در ماههای آتی افزایش یابند. شورای امنیت سازمان ملل از ماه دسامبر واگذاری فناوری هسته ای و سفر بین المللی برخی از مقامات ایرانی را محدود کرده است.
تهران با داشتن 14 میلیون نفر سکنه یکی از پرجمعیت ترین شهرهای جهان است. این تعداد برای حمل و نقل و تردد به خودرو نیاز دارند. ناوگان حمل و نقل عمومی نیز در مقایسه با سایر شهرهای مهم ایران چندان پیشرفته نیست و تنها دو خط مترو در شهر فعال هستند.
به گفته مقامات وزارت نفت ایران، سهمیه بندی بنزین احتمالا ً قاچاق سوخت را مشکل تر خواهد کرد. قاچاقچیان از بهای بازار برای صادرات بنزین به کشورهای همسایه افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه سوء استفاده کرده و سالانه یک میلیارد دلار سوبسید غیرقانونی از دولت گرفته اند.
روزنامه سرمایه در 22 ماه مه گزارش داد احتمال می رود طرح سهمیه بندی بنزین بازار موازی را ایجاد کند. کارت های هوشمندی که برای ثبت میزان بنزین خریداری شده استفاده می شوند، هم اکنون در بازار سیاه به فروش می رسند.
منبع: بلومبرگ، 27 ژوئن، 2007