مریم دستگیر
دوهفته پس از اعلام سهمیه بندی بنزین، اختلاف نظر درمورد اعلام قیمت دوم ادامه دارد. درحالی که روزگذشته محمود احمدی نژاد اعلام کرد نیازی به عرضه بنزین آزاد نیست، عضوهیات رییسه کمیسیون برنامه وبودجه مجلس از ضرورت اعلام قیمت دوم بنزین سخن گفته است. هادی حق شناس گفته که دولت می تواند برای مردم “محدودیت” ایجاد کند نه “ممنوعیت”. احمدی نژاد پیش ازاین گفته است که اعلام قیمت دوم، صد درصد تورم به دنبال خواهد داشت.
هادی حق شناس با اشاره به بی تاثیربودن اعلام قیمت دوم برای قاچاق سوخت ومیزان مصرف گفته است: “اعلام قیمت دوم بنزین علاوه بر آنکه خللی در کنترل میزان مصرف و کنترل قاچاق سوخت و فرآورده‌های نفتی ایجاد نمی‌کند بلکه استرس مصرف‌کنندگان به بنزین مازاد را برطرف می‌کند.” نگرانی درخصوص واکنش مردمی که به زودی کارت های مصرفی بنزین خود را پایان یافته می بیند، هم اکنون یکی از نگرانی های مسئولین به شمار می رود. محموداحمدی نژاد و دیگرتصمیم گیرانی که تلاش می کنند میزان مصرف در حداکثر ظرفیت پالایشگاه های داخلی نگهدارند که حتی درصورت امکان پذیرنبودن واردات بنزین، شوک ناگهانی به جامعه وارد نشود تا هفته های آینده با عوارض بنزین جیره بندی روبرو خواهند شد و احتمال دارد درصورت واکنش مردم به کمبود بنزین، دولت مجبور شود که قیمت دوم را نیز اعلام کند.
محدودیت نه ممنوعیت
روز گذشته رییس اتحادیه صنف جایگاه داران نیزاز دولت خواسته بود که نرخ دوم را اعلام کند. همچنین طی دوهفته گذشته، خرید وفروش کارت های بنزین به یکی از مواردی جدیدی تبدیل شده که سراز بازار سیاه درآورده است. هادی حق‌شناس افزوده که اگر قیمت دوم بنزین اعلام نشود بازار سیاه فروش بنزین گسترش، اجاره یا فروش کارت هوشمند سوخت رواج و کارآیی و بهره‌وری کارکنان بخش خصوصی و دولتی تنزل می‌یابد: “هرگز این‌گونه نیست که در صورت اعلام قیمت دوم بنزین، صرفه‌جویی 20 میلیون لیتری حاصل شده تحت‌الشعاع قرار گیرد. فلسفه اتخاذ سهمیه‌بندی و اعلام قیمت دوم بنزین دو نکته است. اول، کنترل میزان مصرف و دوم، کنترل قاچاق سوخت و فرآورده‌های نفتی که هر دو هدف محقق شده است؛ اما در کنار این دو موضوع، مردم نیز دچار مشکل شده‌اند.”
نماینده بندرانزلی تاکید کرده: “وقتی به بخش خصوص اجازه واردات خودرو داده می‌شود باید سوخت مورد نیازشان نیز در اختیار قرار گیرد اما نه سوخت تماما یارانه‌ای؛ بنابراین با اعلام قیمت دوم، باید به صورت برنامه‌ریزی شده مدیریت این بخش نیز از سوی دولت انجام شود. مسوولان اجرایی به راحتی می‌توانند با ابزار قیمتی محدودیت به وجود آورند. ممنوع شدن استفاده بیش از 100 لیتر بنزین در ماه یقینا بر اقتصاد ملی اثر منفی می‌گذارد، مسوولان اجازه ندارند به مردم بگویند “حق ندارید بیش از 3 لیتر در روز یا بیش از 100 لیتر در ماه بنزین مصرف کنید” می‌توان به مردم گفت خودروهایشان را در برخی ساعات خاموش نگه دارند؛ ولی نمی‌توان آنان را برای همیشه تحت فشار قرار داد.”
اگر چه حق‌شناس کاهش مصرف بنزین را موجب صرفه‌جویی در واردات و ایجاد منبع درآمد جدید برای دولت می داند: “آنچه که در قالب بند «و» تبصره 13 گنجانده شده، بسته‌ای سیاستی است. این بسته سیاستی سه رکنی دولت را موظف می‌کرد که تا پایان فروردین ماه 86 قیمت بنزین آزاد را اعلام و با رعایت سهمیه‌بندی، افزایش 20 تومان بنزین را از خردادماه اجرایی کند. ادله مجلس از این تصمیم این بود که اگر این سه نکته همزمان اجرا شود، شاید در کوتاه‌مدت شک تورمی ایجاد کنند، ولی در بلندمدت، عوارض منفی به تدریج از بین رفته و آثار مثبت هویدا می‌شود.”
به دنبال آغاز طرح سهمیه بندی بنزین، طی دو هفته گذشته بسیاری ازمردم که درچنین زمانی معمولا راهی سفرهای تابستانی می شوند، سفرهای خود را لغو کرده اند. به علاوه علی رغم تاکید مثامات مسئول مبنی برعدم گران شدن کرایه ها، کرایه های وسائل نقلیه عمومی مانند تاکسی ها و مسافربرهای شخصی به صورت غیررسمی افزایش بین 50 درصد ودربرخی مسیرها تا 80 درصد را نشان می دهند. ازهم اکنون، کارت های بازار سیاهی بنزین نیز دربین مردم دست به دست می شود. این کارت ها قیمت بنزین را بین لیتری 400 تا 700 تومان برای مشتریان خود درنظر می گیرند.
ساعات صرفه جویی برق درخوزستان
همزمان، مدیرعامل شرکت برق منطقه ای خوزستان مردم را به مشارکت همگانی در اجرای “ساعت صرفه‌جویی” فرا خواند. طی روزهای گذشته وپس از آنکه محمود احمدی نژاد از امکان پذیربودن تکرارالگوی بنزین در مورد مصرف برق سخن گفته بود، برخی مطبوعات ازتمایل دولت به جیره بندی برق سخن گفتند که با واکنش شدید مقامات دولتی مواجه شد. آنها گفتند احمدی نژاد هرگزچنین حرفی نزده است. مسئولین خوزستانی گفته اند که ساعت صرفه‌جویی به منظور مشارکت مردم در امر صرفه‌جویی در زمان اوج مصرف برق در یک بسیج عمومی در سطح استان خوزستان از ساعت 21 تا 22 امروز، 19 تیرماه به اجرا درمی‌آید.
هنوز معلوم نیست که موضوع جیره بندی برق که از آن به عنوان “ساعت صرفه جویی” نام برده شده، سیاستی است که قرار است درهمه استان ها به کارگرفته شود و اینکه شامل چه ساعاتی ازشبانه روز خواهد بود، اما بی تردید با توجه به اینکه ریشه نگرانی های کاهش مصرف وصرفه جویی همگی درافزایش فشارهای بین المللی و تلاش دولت برای کم کردن وابستگی به هر آنچه که به کشور وارد می شود است، به نظر می رسد دولت بی علاقه نباشد که مصرف برق را نیز کاهش دهد.
شرکت برق منطقه‌ای خوزستان دارای 850 هزار مشترک است اعلام کرده است که “اگر هر مشترک با خاموش کردن یک لامپ 100 وات و 10 درصد از این مشترکان از کولرهای اضافی و لوزام غیرضروری استفاده نکنند، تاثیر چشمگیری در به حداقل رساندن خاموشی‌ها در خوزستان خواهد داشت.”