فریدون شیبانی
برخی جامعه شناسان معتقدند مسابقات فوتبال در ایران نمایی از واکنش جامعه به ناهنجاری هاست؛ واکنش هایی که تنها به هنگام مسابقه های فوتبال استقلال و پرسپولیس و تنها در ورزشگاه آزادی نشان داده نمی شود. نه تنها در تهران که همه هفته گزارشهای پر شماری از نا آرامی در ورزشگاههای اهواز، اصفهان، کرمان، مشهد، تبریز، رشت و… منتشر می شود. آخرین مورد از واکنش خشمگینانه تماشاگران در مسابقه جمعه پیش بین پرسپولیس تهران و سپاهان با حضور صدهزار تماشاگر در ورزشگاه آزادی بود، که در پی پیروزی چهار بر یک سپاهان، پیش آمد.
چنین است که تماشاگرانی که در فضایی از ناهنجاری های اجتماعی، دست به حرکاتی ناخوشایند می زنند، از سوی رسانه های داخلی و مسوولان با واژه “تماشاگر نما” معرفی می شوند.
خبرگزاری دانشجویان ایران دیروز در همین ارتباط از زبان سردار محمد باقر قالیباف، شهردار تهران، نوشت: “می توان یک مامور پلیس در هر اتوبوس مستقر کرد.” این گفته در واکنش به خسارت حدود 350 دستگاه اتوبوس بود که 200 میلیون تومان هزینه به شرکت واحد تحمیل کرد. به گزارش خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی، از سوی شرکت واحد اتوبوسرانی 451 دستگاه اتوبوس برای حمل و نقل تماشاگران اختصاص یافته بود اما بعد از این ماجرا هیچ ارگانی زیر بار جبران خسارت نمی رود.
ایرنا همچنین از سوی مرکز اطلاع رسانی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، تعداد دستگیرشدگان این حادثه ورزشی را 140 نفر اعلام کرد و از آنان به عنوان اراذل و اوباش نام برد. واژه ای که این روزها در تهران، حمله خشونت بار مردان نقابدار نیروی انتظامی را تداعی می کند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، در ورزشگاه آزادی 4312 صندلی خرد شدند، آن هم در حالی که بیشتر جایگاههای این ورزشگاه بدون صندلی و دارای سکوهای سیمانی است. روابط عمومی این ورزشگاه میزان خسارت به “آزادی” را در تاریخ 36 ساله اش بی سابقه عنوان کرده و نوشته است: رکورد پیشین مربوط به مسابقه پرسپولیس و استقلال در سال گذشته بود که بیش از 1200 صندلی شکسته شد!
شهردار تهران در گفت و گوی دیروز با ایسنا، تنها به خسارت سنگین به اتوبوسهای شرکت واحد اشاره دارد که یکی دیگر از راههای برخورد با آن می تواند جریمه باشگاهها و سازمان تربیت بدنی باشد. یاد آوری می شود اکنون باشگاهها و به ویژه استقلال و پرسپولیس، با بدهی های سنگینی رو به رو هستند. این دو باشگاه پس از انقلاب زیر پوشش سازمان تربیت بدنی قرار گرفتند.
در جست و جوی راه حل
سردار قالیباف به خبرگزاری ایسنا می گوید: “پس از این اقدام تماشاگران فوتبال، به رییس شورای شهر تهران گفتم که دیگر اتوبوسی برای حمل و نقل این افراد اختصاص نمی دهیم، اما در واقع نمی توانیم این کار را انجام دهیم؛ زیرا 100 هزار تماشاگر، مسلما نیازمند حمل و نقل هستند و باید تدابیر دیگری اندیشید. سازمان تربیت بدنی، باشگاههای مربوطه و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی باید با فرهنگسازی و اقدامات پیشگیرانه، مانع تکرار این گونه خسارتها به بیت‌المال شوند. از راههای دیگر پیشگیری برای جلوگیری از تحمیل خسارت تماشاگرنماها به اتوبوسهای شرکت واحد، جریمه کردن باشگاهها و سازمان تربیت بدنی توسط شهرداری و یا استقرار یک مامور پلیس در هر اتوبوس است. بنده زمانی که در ناجا بودم این اقدام را انجام دادم.”
سردار قالیباف البته در مورد نتایج طرح یک پلیس برای هر اتوبوس، در هنگام فرماندهی خود بر نیروی انتظامی، صحبتی به میان نمی آورد، ضمن آنکه در مورد پی آمدهای مربوط به داخل ورزشگاه نیز این واقعیت وجود دارد، که میزان بلیت فروش رفته به مراتب از تعداد تماشاگران کم تر است. این اتفاق به ویژه پس از شایعات اختصاس در صدی بلیت های بازی های حساس ورزشگاه صدهزار نفری به اعضای نهادهای خاص، بیشتر به چشم می خورد، اما میزان نا آرامی ها نه تنها کاهش نیافته، که رو به فزونی هم بوده است.