در حالی که اصول‌گرایان طی ماه‌های گذشته همواره توافقنامه ژنو را با “جام زهر” قطعنامه پایان جنگ مقایسه می‌کردند٬ یکی از اعضای اسبق تیم مذاکره‌کننده جمهوری‌اسلامی گفته است که صلح با عراق٬ جام زهر نبوده است.
حسین موسویان٬ از اعضای تیم مذاکره‌کننده جمهوری‌اسلامی٬ در دوران ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی و دبیری روحانی بر شورای عالی امنیت ملی٬ در گفت‌وگویی با ایسنا٬ گفته است که قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل که موجب پایان جنگ میان ایران و عراق شد جام زهر نبود. “همین که عراق یک میلی‌متر از خاک ایران را نتوانست تصرف کند و ما نه در مقابل عراق که در مقابل یک دنیا ایستادیم، پیروزی بود. معتقدم باید ابعاد این پیروزی را برای مردم باز کنیم”.
به گفته موسویان “در ارزیابی از توافق ژنو در کشور دچار افراط و تفریط شده‌ایم. عده‌ای معتقدند تیم مذاکره‌کننده همه چیز را داده است و توافق را ننگین و خیانت و مذاکره‌کنندگان کشور را عوام‌ترین افراد می‌دانند که از مذاکره چیزی نمی‌دانند… عده‌ای هم این توافق را فتح‌الفتوح تلقی می‌کنند و از آن به شکست ۱+۵ یا تسلیم قدرت‌های جهانی در مقابل ایران تعبیر می‌کنند. اما معتقدم توافق ژنو نه فتح‌الفتوح است و نه ننگین. در یک معنا توافق ژنو برد برد است، البته نه به این معنا که هر دو طرف به خواسته‌های حداکثری‌شان رسیده باشند”.
این برای چندمین بار طی روزهای گذشته است که بحث مقایسه میان توافقنامه ژنو و قطعنامه ۵۹۸ از سوی نزدیکان دولت روحانی مطرح می‌شود. هفته گذشته هفته‌نامه آسمان٬ به نقل از “مدیر یکی از سازمان‌های بنیادی مهم ایران” که در سفر روحانی به خوزستان “مرتب همراه رئیس‌جمهور در اغلب جلساتی که برگزار می‌شد، حضور داشت” و پیشنهادهایی چون “دبیری شورای عالی امنیت ملی و چند تا از وزارت‌خانه‌ها” از حسن روحانی داشت٬ نوشته بود که تصمیم به حل پرونده هسته‌ای٬ “تصمیم نظام” است.
گرچه این هفته‌نامه اشاره‌ای به نام این مدیر نکرده٬ بود اما با توجه به نشانه‌‌هایی که در مطلب وجود دارد٬ به نظر می‌رسد منظور این نشریه محمد فروزنده٬ رییس بنیاد مستضعفان است. در دورانی که حسن روحانی به دنبال انتخاب اعضای کابینه خود بود٬ نام فروزنده چندین بار به عنوان یکی از وزرای دولت و یا دبیر شورای عالی امنیت ملی٬ مطرح شده بود.
آسمان به نقل از فروزنده٬ نوشته بود که “همان روزی که توافق ژنو صورت گرفت، همه چیز تمام شد”. به گفته فروزنده “توافق ژنو، مانند قرارداد ۵۹۸ است. نظام تصمیم به بسته‌شدن این پرونده گرفته است”.
این سخنان در حالی بیان می‌شود که پیش از این برخی اصول‌گرایان - و به خصوص اعضای جبهه پایداری - بارها از توافقنامه ژنو با عنوان “جام زهر هسته‌ای” نام برده و گفته بودند که در این توافقنامه٬ جمهوری‌اسلامی عملا بازنده است.
روزنامه وطن‌امروز٬ متعلق به مهرداد بذرپاش٬ نماینده هوادار احمدی نژاد در مجلس٬ هفته گذشته٬ با انتشار یادداشتی نوشته بود که “در ۱۶۰ روزی که از عمر دولت اعتدال می‌گذرد”٬ جمهوری‌اسلامی “به اندازه ۴ سال دولت‌های قبلی” تهدید به حمله شده٬ آن‌هم در حالی که “در این دولت، اندازه تمام عمر جمهوری اسلامی به دشمن امتیاز داده شده”. تحلیل‌گر وطن‌امروز از مسوولان دولت روحانی خواسته بود که “برای یک بار هم که شده باید ملت را محرم اسرار خود بدانند و بگویند اصولا در این توافق، چه امتیاز دندان‌گیری به دشمن داده‌اند که کاخ سفید، نقض آن را مترادف با حمله نظامی تفسیر می‌کند؟”
وطن‌امروز از جمله روزنامه‌های منتقد توافق هسته‌ای ژنو میان ایران و گروه ۱+۵ است. این روزنامه هم‌زمان با اجرای توافق ژنو٬ صفحه نخست خود را سیاه و سفید منتشر کرد و با تیتر “هولوکاست هسته‌ای” نسبت به این توافقنامه اعتراض و٬ آن را “زیارت‌نامه ژنو” توصیف کرد که “برای سال‌های طولانی باید مرتب برای تحقق هریک از خواست‌ها و نیازهایمان دعا و نذر کنیم” و نوشت این توافقنامه معامله‌ای بوده که “نه لبوفروش حاضر است انجام دهد و نه راننده تاکسی”.
حمید رسایی٬ نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس و مدیرمسوول هفته‌نامه ۹ دی٬ نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس٬ درباره توافق ژنو چنین گفته بود: “ظاهرا خط قرمزها در دولت یازدهم تغییر کرده است. گویا امروز توهین به برخی مقدسات به عنوان خط قرمز به حساب نمی‌آید اما انتقاد از قرارداد ژنو مثل هولوکاست می‌ماند”.
هفته‌نامه تحت مدیریت رسایی هفته گذشته به دلیل انتشار چند مطلب انتقادی درباره توافق هسته‌ای از سوی هیات نظارت بر مطبوعات تذکر دریافت کرده و پرونده این نشریه نیز به دادگاه مطبوعات ارسال شده بود.
حسین شریعتمداری٬ نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه کیهان٬ در سرمقاله این روزنامه نوشته بود: “مسوولان محترم کشورمان در ارزیابی خود از توافقنامه ژنو و یا متن اخیر موسوم به برنامه اقدام مشترک - JPA - از «داده‌ها» کمتر سخن می‌گویند و بیشتر به «گرفته‌ها» اشاره می‌کنند تا آنجا که رئیس‌جمهور محترم در اظهاراتی که- با عرض پوزش- اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، اعلام می‌کند «توافق ژنو، یعنی تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران»! اما، وقتی به متن توافقنامه مراجعه می‌شود، آنچه «داده‌ایم» در مقابل آنچه «گرفته‌ایم» نه فقط قابل مقایسه نیست، بلکه بسیار کم‌اهمیت‌تر و ناچیزتر از آن است که با واژه «برد- برد» کمترین تناسبی داشته باشد، چه رسد به این که، توافقنامه یاد شده را «تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران» بدانیم”.
با این وجود نظر این بخش از اصول‌گرایان٬ آن‌چنان مورد استقبال دیگر اصول‌گرایان قرار نگرفت. گرچه آن‌‌ها هم انتقاداتی به توافق ژنو داشتند٬ اما از ادبیات اعضای جبهه پایداری در این زمینه انتقاد کردند. وب‌سایت جهان‌نیوز - نزدیک به علی‌رضا زاکانی - درباره شکل انتقادهای آنان نوشت: “عناوینی نظیر روز عزا، دوشنبه سیاه، جام زهر، ترکمانچای ۲ و… عباراتی است که اگر چه توسط برخی نیروهای انقلابی و ارزشمند در روزهای گذشته بکار رفته است اما بی توجهی به یک موضوع در این زمینه می تواند بسیار زیان‌بار باشد”.
بولتن‌نیوز٬ دیگر وب‌سایت اصول‌گرای منتقد دولت٬ نیز درباره نحوه انتقادهای برخی از اصول‌گرایان نوشته بود: “آیا اینکه حکومت جمهوری اسلامی در زمان اوج و اقتدار دست دوستی دیگران را می فشارد جام زهر خوردن است. مگر ما بمب اتم مان را گرفته اند که از آن به عنوان خوردن جام زهر یاد می کنیم و یا بخشی از سرزمینمان اشغال شده و یا اینکه قرار است حکومت جمهوری اسلامی تغییر کند که از آن به عنوان جام زهر یاد می کنیم. ما در قرارداد ترکمنچای بخش از سرزمینمان را از دست دادیم ولی در این روزها و موضوع انرژی هسته و توافقنامه ژنو چیزی برای از دست دادن وجود ندارد. ما دانشمندانمان را و تکنولوژیمان را و تجهیزات فعلیمان را همچنان حفظ خواهیم کرد و اینها چیزی نیست که قابل جدا شدن از تمامیت ارزی کشور باشد. قرارداد ژنو قرارداد ترکمنچای نیست”.
مساله‌ای که مورد تاکید یدالله جوانی٬ مشاور عالی نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران هم قرار گرفته بود: “باید مراقب دسیسه‌های دشمن باشیم و بدانیم که توافق ژنو فتح و الفتوح و جام زهر نیست”.
