هلن کوپ ر
مقامات ایران روز سه شنبه نیز به مغشوش نمودن ذهن دیپلمات های غربی ادامه دادند. دو مقام ارشد آن کشور به سخنان صلح آمیز درباره دورنمای خارج شدن از بن بست بوجود آمده میان ایران و غرب بر سر بلندپروازی های هسته ای آن کشور پرداختند.
علی اکبر ولایتی مشاور ارشد رهبر ایران آیت الله سید علی خامنه ای، نسبت به ایراد هرگونه اظهارات ”تحریک کننده” درباره بحران هسته ای هشدار داد. بااینحال مشخص نیست آیا منظور او سخنانی نظیر آنچه محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران بر زبان می راند است یا خیر.
درهمین حال، منوچهر متکی وزیر خارجه این کشور هم لحن ملایمی را در ضیافت مطبوعاتی نهار در محل نمایندگی ایران در سازمان ملل برگزید. او از تکرار مواضع معمول ایران که می گوید هرگز از حق خود در غنی سازی دست برنخواهد داشت، خودداری نمود. این درحالی بود که در این مورد چهار بار به طور مستقیم از او سؤال شد.
در عالم دیپلماسی برای شناسایی منظور اصلی ایران و یا اینکه تعیین شود کدام گروه ها در دولت بدنبال کدام سیاست هستند، این دو نشانه ازلحن ملایم مورد توجه و گمانه زنی کارشناسان قرار گرفت و البته دربعضی موارد هم به همان سرعت رنگ باخت. یک دیپلمات که در مذاکرات با ایران نقش داشت گفت “غرب از فال گرفتن” برای شناخت گرایشات حاکمان ایران خسته شده است.
بعضی تحلیلگران مدت هاست می گویند ایران مشغول ارسال علائمی است مبنی بر اینکه آن کشور ممکن است مواضعش را ملایم تر نموده و ضمن ادامه غنی سازی آماده مذاکرات باشد.
عباس میلانی مدیر برنامه مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد می گوید: “مثل همیشه آنها سعی می کنند همه درها را باز نگاه دارند. آنها از یک سو سفت و سخت سخن می گویند و نشان می دهند که درحال آماده شدن برای جنگ هستند، اما درعین حال علائمی ارسال می کنند که قصد مذاکره دارند.“
آقای ولایتی که درفاصله 1981 تا 1997 وزیرخارجه ایران بود، به روزنامه جمهوری اسلامی گفت ”مسؤلان و کارشناسان سیاسی می بایست از اظهارات تحریک کننده و غیرمنطقی و نیز شعار دادن بپرهیزند.” او گفت: “بعضی اظهارات می تواند برایمان مشکل ایجاد کند، باید مراقب باشیم چنین سخنانی را برزبان نیاوریم.”
کارشناسان ایرانی خارج از کشور می گویند اظهارات ولایتی ممکن است نشانه ای از نگرانی فزاینده نزد حاکمان آن کشور از حمله اسرائیل به برنامه هسته ای ایران باشد. نیویورک تایمز 20 ژوئن گزارش داد اسرائیل به یک تمرین گسترده نظامی در ماه گذشته دست زده است و مقامات آمریکایی نیز آنرا به تمرینی برای بمباران احتمالی تأسیسات هسته ای ایران نسبت داده اند.
مقاله چاپ شده در این نشریه و به دنبال آن گزارش های خبری شبکه ای بی سی در روز پنجشنبه به نقل از یک مقام وزارت دفاع آمریکا نیز از افزایش احتمال حمله اسرائیل به ایران بدلیل برنامه هسته ای آن کشور خبر داده اند.
کریم سجادپور کارشناس مسائل ایران از موسسه صلح بین المللی کارنگی، نیز گفت درحالیکه پای حمله اسرائیل به میان آمده، تردید وجود دارد که رهبران ایران بر سر برنامه هسته ای به مصالحه دست بزنند. او گفت: “خامنه ای همیشه گفته است نباید هنگام تحمل فشار مصالحه کرد، و این بالاترین حد از فشار است. این بدترین زمان برای طراحی یک مصالحه است.“
بااینحال او اضافه نمود: “من فکر می کنم عجیب ترین چیزها اتفاق افتاده است.“
آقای متکی هم روز پنجشنبه به شبکه ان بی اس گفت او اعتقادی به حمله اسرائیل به ایران ندارد. او گفت موقعیت امروز اسرائیل “اجازه درگیر شدن در ماجراجویی منطقه ای را به آن نمی دهد.“
او گفت: “اسرائیل هنوز در شوک پس از حمله سال 2006 به لبنان به سر می برد. بنابراین در موقعیتی نیست که بتواند خود را درگیر یک حمله دیگر در منطقه نماید.“
حضور آقای متکی در محل نمایندگی ایران بیشتر به دلیل چیزهایی که نگفت جالب توجه بود و نه چیزهایی که بر زبان آورد. او مکرراً از بیان اینکه ایران حق غنی سازی اورانیوم را دارد خودداری کرد و گفت ایران به زودی به بسته مشوق های شش قدرت بزرگ دنیا پاسخ خواهد داد. این پیشنهاد برای بازداشتن بلندپروازی های هسته ای ایران تنظیم شده است.
وقتی از او پرسیدند آیا امکان این هست که ایران گفتگوها با شش قدرت را آغاز نماید و سپس به موضوع تعلیق غنی سازی- به عنوان خواسته کلیدی غرب- بپردازد، وی پاسخ داد: “می توانید بنویسید وزیرخارجه در پاسخ به سؤالی درباره غنی سازی اظهار نظری نکرد. ما شروع دور جدیدی از گفتگوها را امکان پذیر می بینیم.“
یک مقام دولت بوش در مورد اظهارات آقای متکی گفت: “مرا تکان داد.“
منبع: نیویورک تایمز- 2 ژوئیه