در روزهای اخیر و همزمان با سفر رئیس دولت یازدهم به نیویورک، مطرح شدن دو پیشنهاد از سوی ایالات متحده به تهران و بالعکس در خصوص مذاکرات هسته ای و مقابله با داعش، خبر ساز شده است. در حالی که تهران به طور غیر رسمی خبر پیشنهاد معامله به ایالات متحده در خصوص همکاری برای جنگ علیه داعش در صورت عقب نشینی واشنگتن در مذاکرات هسته ای را تکذیب کرده، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز کاخ سفید را به کلاهبرداری متهم کرده است. از سوی دیگر روزنامه کیهان نیز به دلیل اظهارات ظریف مبنی بر اعتماد وی به قول اوباما تلویحا وی را با شخصیت یک “صاحب الاغ” در یک روایت تمثیلی مقایسه کرده است.
امروز قرار است حسن روحانی برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل و احتمالا مذاکره با برخی طرف های غربی برای حل و فصل بحران هسته ای نظام وارد نیویورک شود. ورود رئیس دولت یازدهم به خاک ایالات متحده یک هفته پس از سفر جواد ظریف ـ وزیر خارجه او ـ انجام می شود؛کسی که در روزهای گذشته مذاکرات فشرده ای با نمایندگان 6 قدرت جهانی ـ موسو م به گروه ۱+۵ ـ داشته است.
همزمان با ادامه این مذاکرات رسانه های غربی اخباری منتشر کرده اند که بر مبنای آن نمایندگان ایالات متحده و اروپا در نیویورک پیشنهاد های تازه ای به تیم جواد ظریف ارائه داده اند.نیویورک تایمز با انتشار گزارشی نوشته است که بر اساس این پیشنهاد تازه تهران ملزم می شود به جای کاستن از تعداد سانتریفیوژهای فعال خود اتصالات تزریق اورانیوم به آنها را قطع کند. این در حالی است که اواخر هفته گذشته وندی شرمن، مذاکره کننده ایالات متحده گفته بود اگر تهران تصمیم به کاهش تعداد سانتریفیوژ های خود نگیرد مذاکرات به جایی نمی رسد.
غرب از تهران خواسته است تا شمار سانتریفیوژها از ۱۹ هزار به ۱۵۰۰ دستگاه کاهش پیدا کند، اما آیت الله خامنه ای اواسط تیرماه، پیش از آخرین دور مذاکرات هسته ای با غرب و پیش از پایان ضرب الاجل ۳۰ تیرماه گفته بود این موضوع از جمله موضوعات “حساس” در مذاکرات هسته ای است.
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی دیروز شکایت خود پیرامون سخت گیری های واشنگتن در مورد مذاکرات هسته ای را بروز داد و ایالات متحده را به “کلاهبرداری مدرن ” و “کاسبکاری” و “گردن کشی” متهم کرد.
رئیس مجلس با بیان اینکه مقامات آمریکایی در آستانه مذاکرات هسته ای با “حرف های نسنجیده” قصد منحرف کردن مذاکرات را دارند، گفت:” این تصور اشتباهی است اگر فکر می کنند با اینگونه شلوغ کاری ها ایران طناب محدودیت اتمی را به دست خود به گردن می اندازد، مذاکرات هسته ای باید با یک مقررات بین المللی که برای همه کشورها یکسان است انجام شود نه با گردن کشی و گران فروشی.”
جواد ظریف که مصاحبه های زیادی در روزهای اخیر با رسانه های آمریکایی داشته در جریان مصاحبه با شبکه PBS در پاسخ به این پرسش مصاحبه کننده که چرا تهران حاضر نیست حدودی را که غرب برای سانتریفیوژهای نظام در نظر گرفته بپذیرد، گفته است: “ما برای مذاکره اینجا هستیم و نه برای قبول تصمیمات تحمیلی.”
خبر دیگری که روز گذشته رسانه های داخلی و خارجی را درنوردید مربوط به گزارشی است که رویترز منتشر و بر مبنای آن تهران به ایالات متحده پیشنهاد کرده است در مواضع خود در مذاکرات هسته ای عقب نشینی کند تا تهران در مبارزه با گروه شبه نظامی خلافت اسلامی ( یا داعش) به واشنگتن و متحدانش کمک کند.
رویترز به نقل از مقاماتی از جمهوری اسلامی که نام شان افشا نشده است نوشته تفکیک مذاکرات هسته ای و مناقشاتی که امروز در عراق و سوریه وجود دارد برای قدرت های غربی کار دشواری است. یکی از این افراد گفته: “ایران کشوری بسیار بانفوذ در منطقه است و می‌تواند در مقابله با تروریست‌های داعش کمک کند… اما این یک خیابان دوطرفه است. از این دست می‌دهید، از آن دست می‌گیرید… داعش تهدیدی برای امنیت جهانی است نه برنامه هسته‌ای ما که صلح‌آمیز است.”
اما ظهر دیروز، چند ساعت پس از انتشار این خبر، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه نوشت که یک منبع بلندپایه در وزارت خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با المیادین درخواست تهران از گروه ۱+۵ برای نرمش در مذاکرات هسته‌ای در ازای همکاری ایران در مبارزه با داعش را تکذیب کرد.
به ادعای این مقام ناشناس وزارت خارجه “مواضع ایران در موضوع هسته‌ای ثابت است و هیچ ارتباطی بین موضوع هسته‌ای و سایر مسائل دیگر نیست.”
نام این منبع نیز منتشر اما او گفته است: “آنچه در این زمینه منتشر شده است چیزی جز تلاش برای القای این نکته که ایران برای همکاری با آمریکا بها می‌خواهد، نیست.”
لاریجانی هم در اظهارات دیروز خود بدون اشاره مستقیم به این خبر گفته است: “جالب این است که خود اذعان می کنند که به نفوذ و قدرت ایران در منطقه برای ایجاد ثبات و امنیت نیاز دارند سخنان سبک در باید و نباید در نتیجه مذاکرات بر زبان می رانند این هم یک نوع کلاهبرداری مدرن است”
همزمان دیروز، در آستانه دور جدید مذاکرات رسمی تهران و گروه ۱+۵ که احتمالا در سطح وزیر در نیویورک برگزار خواهد شد، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای، گزیده ای از مواضع وی در خصوص مذاکرات را منتشر کرد.
نکته قابل توجه این است که در این گزیده عموما مواضعی از آیت الله خامنه ای منتشر شده که به طور تلویحی از مذاکرات حمایت می شود و حمله شدیدی به غرب و ایالات متحده نشده است. برای نمونه اظهارات وی بعد از پیروزی حسن روحانی منتشر شده است که در ماه تیر گفته بود: “حل مساله هسته ای جمهوری اسلامی، به حسب طبیعت خود، از جمله ی کارهای سهل و آسان و روان است؛ اما وقتی طرف مقابل مایل نیست این قضیه حل شود، خب بله همین جور میشود که ملاحظه میکنید.”
حمایت های آیت الله خامنه ای از تیم مذاکره کننده در سخنرانی ۱۳ آبان سال گذشته نیز در میان این گزیده وجود دارد، جایی که پس از حملات شدید رسانه های تندرو و نمایندگان عمدتا نزدیک به جبهه پیاداری وی در دفاع از ظریف و همراهانش گفته بود: “یک تذکّر مهم و لازمی را بدهم: هیچ کس نباید این مجموعه ی مذاکره کنندگان ما را با مجموعه ی شامل آمریکا - همان شش دولت، به اصطلاح پنج بعلاوه ی یک - سازش کار بداند؛ این غلط است؛ اینها مأموران دولت جمهوری اسلامی ایران هستند، اینها بچّه های خودمان هستند، بچّه های انقلابند.”
با این حال کیهان دیروز همچنان لحن استهزا آمیز خود در خصوص ظریف و مواضع اخیر خود را ادامه داد و از جمله در ستون طنز گفت و شنود در شماره ۲۹ شهریور بخشی از مصاحبه ظریف با PBS را که طی آن گفته است “اگر اوباما قول بدهد به قول او اعتماد می‌کنیم” زیر سئوال برده و با ذکر روایتی از یک “صاحب الاغ” که ظاهرا ارجاع به ظریف دارد نوشت: “چه عرض کنم؟! می‌گویند در گذشته‌‌ای دور، قاضی دادگاه دستور داد شخصی را که از تعداد زیادی قرض گرفته و پول آنها را پس نداده بود سوار الاغی کرده و در شهر بگردانند و جار بزنند که او آدم بی‌تعهدی است و کسی به او قرض ندهد و همین کار را کردند. و در پایان روز، صاحب الاغ از وی کرایه الاغ را مطالبه کرد. یارو با تعجب گفت؛ مرد حسابی! مگر خودت از صبح تا حالا جار نمی‌زدی که هیچکس به من اعتماد نکند؟! پس حالا چه انتظاری داری که کرایه الاغت را بدهم؟!”
