پشت ویترین

نویسنده
نسرین تبریزی

تازه های کتاب ایران…

 

موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی: زندگی و کارنامه حاج محمد تقی برخوردار

نویسندگان: علی اصغر سعیدی، فریدون شیرین کام

408 ص، تهران: انتشارات گام نو، 1388، چاپ اول

این کتاب، از مجموعه« موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی»، پژوهشی است توصیفی و تحلیلی از زندگی و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی خاندان« برخوردار»؛ به ویژه « حاج محمدتقی برخوردار». خاندان  « برخوردار»‌ از تجار مهم و صاحبان صنایع مدرن در ایران دوره پهلوی بودند و نقشی مهم در تحولات اقتصادی و اجتماعی آن دوره در ایران ایفا کردند. در پژوهش حاضر، فعالیت این خاندان به طور اعم و« حاج محمدتقی برخوردار»‌ به طور اخص، در زمینه تجارت، میزان و نوع سرمایه گذاری در صنعت به ویژه صنایع لوازم خانگی، سرمایه گذاری مشارکتی با شرکت های خارجی، شیوه مدیریت، و انگیزه های اقتصادی و غیر اقتصادی، مورد بررسی قرار گرفته است. برای این پژوهش، از اسناد و مدارک موجود در مراکز دولتی، خصوصی و کتابخانه ها به طور گسترده استفاده شده و روایت های اعضای خانواده، دوستان، مدیران، کارکنان و مقامات اقتصادی دوره پهلوی مورد توجه قرار گرفته است. بخشی از این پژوهش نیز به پیامدهای اجتماعی فعالیت های صنعتی« حاج محمدتقی برخوردار» می پردازد؛ پیامدهایی که باعث ایجاد تغییرات مهمی در سبک زندگی ایرانیان شد.

 

بزم آرایی در منظومه های داستانی تا پایان قرن ششم

نویسنده: جمیله اخیانی

412 ص، تهران: انتشارات سخن، 1388، چاپ اول

بزم و بزم آرایی یکی از آیین های اجتماعی کهن در جامعه ایران بوده که تاکنون پژوهش جامع و مستقلی در باره آن صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر، نویسنده با رجوع به منظومه های داستانی ادبیات فارسی تا پایان قرن ششم هجری، به بررسی این آیین کهن و موضوعات گوناگون مربوط به آن پرداخته و تمامی اشارات، مفاهیم و مضامین مرتبط با موضوع بزم را، از این منظومه ها استخراج کرده است. از میان منظومه های داستانی، هشت منظومه که شهرت و اعتبار بیشتری دارند، به عنوان منابع اصلی تحقیق انتخاب شده اند:                              « شاهنامه/فردوسی»، « گرشاسب نامه/اسدی طوسی»، « ویس ورامین/ فخرالدین اسعد گرگانی»، « لیلی و مجنون/ نظامی»، «خسرو شیرین/نظامی»، « هفت پیکر/نظامی»، «اسکندرنامه/ نظامی»، و « ورقه و گلشاه/عیوقی »‌.

 

آفتاب پرست نازنین

نویسنده: محمدرضا کاتب

285 ص، تهران: نشر هیلا، 1388، چاپ اول

در رمان «آفتاب پرست نازنین»، نویسنده صراحت تصاویر گزنده جنگ هشت ساله ایران و عراق را کنار می گذارد تا از تبعات و حاشیه های آن بگوید. جنگ در این رمان عنصری است محسوس که مانند چتری شوم بر سر شخصیت های آن سایه می افکند. فضای این رمان، جایی است نزدیک مرز ایران و عراق؛ اما زمان داستان، سال ها پس از جنگ است. در ابتدا، ظاهرا دو قصه مجزا را می خوانیم. یکی حدیث نفس دخترکی جنگ زده است که ماجراهای رمان نیز با او آغاز       می شود؛ دیگری داستان مردی عراقی است که هستی و نیستی اش را فروخته و به همراه نوه هایش، از آن سوی مرز به ایران آمده تا انتقام کشته شدن پسرش را بگیرد. این دو داستان به ظاهر مجزا، یک فصل درمیان، روایت  می شوند و در میانه های کتاب به هم می آمیزند.

 

د وازده داستان سرگردان

نویسنده: گابریل گارسیا مارکز

ترجمه: بهمن فرزانه

200ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1388، چاپ اول

این کتاب، تازه ترین ترجمه فارسی از آثار«گابریل گارسیا مارکز»، نویسنده و روزنامه نگار نامدار کلمبیایی است. «مارکز» نگارش این داستان ها را در دهه 1970 آغاز کرد. مجموعه اولیه، هجده داستان داشت که پنج داستان را برای فیلم بلند و یکی را هم برای مجموعه تلویزیونی نوشته بود. خودش می گوید:«داستان هایی که بین میز تحریر و سطل کاغذ باطله سرگردان بودند، و عاقبت هم به دوازده داستان تقلیل یافتند.» این مجموعه اولین بار در سال 1992 در شهر بارسلون اسپانیا به چاپ رسید و داستان های آن از «سرگردانی» نجات یافتند.  گفتنی است که ترجمه خوب و روان «بهمن فرزانه» از این داستان ها نیز، بر جذابیت آنها برای خوانندگان فارسی زبان افزوده است.

 

ایران فتحعلیشاهی

نویسنده: لویی لانگلس

ترجمه: عبدالمحمد روح بخشان

همراه با: فردنامه پاریس

به کوشش:‌ ایرج افشار

144 ص، تهران: انتشارات کتاب روشن، 1389، چاپ اول

نویسنده فرانسوی این کتاب«لویی لانگلس» که در فاصله سال های 1763 تا1824 میلادی می زیسته، بر پایه آنچه از چند ایرانی فرهیخته و آگاه در پاریس آموخته بود، و نیز به کمک مطالعات خود، گزارشی خواندنی و جالب در معرفی ایران و اوضاع حکومتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن در دوره«فتحعلی شاه قاجار» ارائه کرده است. بسیاری از نکات این گزارش، هنوز هم تازگی دارند و اصالت خود را حفظ کرده اند. همراه با این متن، گزارش دیگری از یک ایرانی، در معرفی فرانسه و فرانسویان در آن عصر، و همچنین دستگاه سلطنت و حکومت در فرانسه به چاپ رسیده است. عنوان این نوشته یا گزارش، «فردنامه پاریس» است که واژه فردنامه در عنوان آن، ترجمه واژه monographie است. این گزارش که در دقت و جامعیت کم نظیر است، به وسیله یک ارمنی ایرانی به نام«میرزا داوود ضادور» که در دوره«فتحعلی شاه»، از نمایندگان حکومت ایران در پاریس بوده، نوشته شده است. تمام این نوشته که نخستین بار«ایرج افشار» آن را در جلد نهم از مجموعه«نامواره دکتر محمود افشار» به چاپ رساند، درسی است که نویسنده به طور غیر مستقیم به مقامات حکومتی ایران، و مخصوصا«فتحعلی شاه » داده است.

 

کارنامه تحلیلی خیام پژوهی در ایران: 1300 تا 1380

نویسندگان: سعید حسام پور، کاووس حسن لی

515 ص، تهران: نشر علم، 1389، چاپ اول

در این کتاب، کلیه آثاری که در فاصله سال های 1300 تا 1380 خورشیدی در پیوند با « خیام» در ایران نوشته و یا از زبان های دیگر به فارسی ترجمه شده، معرفی و بررسی گردیده است. این آثار شامل کتاب ها و مقالات گوناگونی است که در فاصله زمانی یادشده، در نشریه ها و مجلات مختلف به چاپ رسیده است. در مجموع، 71 عنوان کتاب و 360 مقاله، شناسایی و معرفی شده است. در پایان این مجموعه نیز، فهرست مقاله ها، فهرست کتاب ها، فهرست پدیدآورندگان و کتاب نامه آمده است.

 

تحفه مخبری، یا کار بیکاری

نویسنده: مهدیقلی هدایت

به اهتمام: محسن معینی

514 ص، تهران: نشر چشمه، 1388، چاپ اول

کتاب«تحفه مخبری، یا کار بیکاری»، منظومه ای است از«مخبرالسلطنه مهدیقلی هدایت» که در قالب مثنوی سروده شده و نخستین بار در سال 1333 خورشیدی در تهران به چاپ رسیده است.«مخبرالسلطنه» در این کتاب، افکار سیاسی، اجتماعی و فلسفی خود را که حاصل مطالعات و سفرها و تجربیاتش بوده، به تفصیل بیان کرده است. او ضمن بیان برخی افکار فلاسفه اروپا، به نقد و بررسی آنها نیز پرداخته است. به نظر می رسد او در این کتاب، از«سیر حکمت در اروپا» اثر«محمدعلی فروغی» متاثر نبوده و بیشتر مباحث فلسفی کتاب را، بر اساس دریافت ها و برداشت های خود از آثارغربیان، بازگو کرده است. به همین جهت«تحفه مخبری» منبعی ارزشمند در بررسی انعکاس فلسفه غرب در ایران، و برخورد اندیشمندان ایرانی آن دوره، در پذیرش و رد جوانب گوناگون آن است.

 

نگاه نو: فصلنامه اجتماعی، فرهنگی، هنری، ادبی

شماره 85، بهار 1389

آخرین شماره فصلنامه «نگاه نو» شامل مقالات و نوشته های خواندنی، جالب و گوناگونی است که در میان آنها، مطالب مربوط به «توران میرهادی» و زندگی و فعالیت های او در زمینه تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ایرانی و نگارش کتاب هایی در این حوزه، جای ویژه ای دارد. در این شماره می خوانیم: