زمانی گرانی ۳۰ درصدی نان، یک بحران بزرگ ملی محسوب می‌شد، مثلا در دهه ۲۰ شمسی و در هنگام حضور متفقین در ایران، گرانی بیش از ۳۰ درصدی نان، مجلس آن زمان را به فکر استخدام دوباره دکتر میلسپو در سمت رئیس کل دارایی ایران انداخت که بعدتر توسط همان مجلس هم استیضاح و اخراج شد. اما در دولت احمدی‌نژاد، گرانی نان تا مرز ۴۰ درصد هم پیش رفت و حالا برای نخستین بار در دولت حسن روحانی، انواع نان گران شده است. هرچند سخنگوی دولت عنوان کرده اجازه افزایش “تا حداکثر ۳۰ درصد” قیمت نان را داده‌اند، اما قیمت‌های مصوب و یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که به جز سنگک، بقیه نان‌ها حداقل ۴۰ درصد گران‌تر شده‌اند.
قرار بود ۳۰ درصد گران شود نه ۴۰ درصد!
روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت در شماره سه‌شنبه خود عنوان کرده که افزایش قیمت نان، اقدامی ناگزیر و در جهت بهبود کیفیت بوده است. این روزنامه با تاکید بر “۳۰ ماه ثابت ماندن قیمت نان” توضیح داده که “در این مدت نانوایان برای آنکه با افزایش قیمت نان متخلف شناخته نشوند به مرور از وزن خمیر نان و کیفیت آن کم کرده‌اند و این موضوع موجب نارضایتی مردم شده است. اکنون دولت برای آنکه کیفیت نان به سابق برگردد و هزینه نانوایی‌ها نیز پوشش داده شود افزایش ۳۰ درصدی قیمت نان را قانونی اعلام کرده است.”
در خرداد ماه ۱۳۹۱ قیمت رسمی نان از ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد و گزارش شد که حتی نانوایان هم از این افزایش قیمت ناگهانی و زیاد، “شوکه” شده‌اند. اکنون و بنا به اعلام روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت تهران، قیمت نان در تهران این گونه تعیین شده است؛ بربری: ۷۰۰ تومان(افزایش ۴۰ درصدی) – سنگک: ۸۰۰ تومان(افزایش ۳۳ درصدی) – تافتون و لواش: ۲۲۵ تومان(افزایش ۴۰ درصدی) – تافتون سنتی: ۴۲۵ تومان(افزایش ۴۱ درصدی).
این درحالی است که مسوولان دولتی از افزایش قیمت ۳۰ درصدی نان سخن گفته بودند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره دلایل این افزایش قیمت توضیح داده است: “یک‌سوم از افزایش قیمت بابت افزایش قیمت خرید گندم در سال آینده و افزایش هزینه‌های آرد و دوسوم نیز بابت افزایش هزینه‌های مختلف نانوایی‌هاست.”
نخستین اعتراضات به اعلام گران شدن نان، آن هم در شرایطی که پیش از این توسط مسوولان دولتی تکذیب شده بود، از سوی کارگران ابراز شده است. یک عضو کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران با اشاره به سهم ۲۰ تا ۲۵ درصدی نان از هزینه خوراکی‌های جامعه کارگری، گفت: “افزایش ۳۰ درصدی قیمت نان به افزایش ۲/۴ درصدی کل هزینه خانواده‌های کارگری منجر می‌شود که معادل ۴۲ هزار و ۲۴۷ تومان است.
دبیر کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور هم با بیان اینکه اصلی ترین کالای سبد غذایی کارگران در شرایط اقتصادی فعلی نان است، خواستار بازبینی مزد کارگران شد. رحمت‌الله پورموسی به ایلنا گفت: “گوشت قرمز یا سفید، میوه و سایر مواد خوراکی این چنینی در سالیان گذشته به کالاهایی لوکس برای کارگران تبدیل شده‌اند.”
در مورد حقوق کارمندان هم کمابیش همین نسبت برقرار است. مرکز آمار می‌گوید که ۱۲درصد درآمد ماهیانه یک خانواده کم درآمد صرف نان می‌شود. حداقل حقوق کارمندان هم برای امسال، ۴۰۰ هزارتومان تعیین شده که با این حساب، مبلغی حدود ۴۸ هزارتومان صرف خرید نان می‌شود. حالا با افزایش ۴۰ درصدی قیمت نان، این هزینه به بیش از ۶۷ هزار تومان می‌رسد.
آفتاب یزد: این دولت با دولت قبلی تفاوتی ندارد
روزنامه‌های اصلاح‌طلب و طرفدار دولت عموما موضوع گرانی نان را برجسته نکرده و یا اینکه موضعی بینابینی در مقابل آن گرفته‌اند. از جمله شرق گزارش خود را این گونه آغاز کرد: “قیمت نان ۳۰درصد افزایش یافت اما هیچ‌کس درخصوص افزایش قیمت آرد و گندم صحبت نکرد”. روزنامه شهروند هم گزارش داده است: “نرخ نان که مدت‌هاست مورد اعتراض نانوایان سراسر کشور قرار گرفته است در مقاطعی موجب کم‌فروشی و افزایش غیرقانونی قیمت‌ها شده بود. براساس گزارش رسانه‌های محلی در سراسر کشور، نانوایان در اعتراض به اعمال نکردن افزایش قیمت نان در ۳سال گذشته اقدام به کم کردن وزن چانه‌های نان کرده یا با ترفندهایی نظیر نان سبوس‌دار یا کنجددار نرخ نان را به صورت غیردستوری افزایش داده بودند. نانوایان با اشاره به افزایش سالانه دستمزد کارگران، افزایش قیمت سوخت و اجاره‌بها و مالیات نسبت به اعمال نشدن افزایش قیمت نان در ۳سال گذشته معترض بوده‌اند.”
اما روزنامه اصولگرای جمهوری اسلامی که در قبال دولت، موضع حمایتگر دارد از گرانی نان ابراز نارضایتی کرد. در سرمقاله این روزنامه آمده بود: “دولت عملا دست به انتخاب میان بد و بدتر زده است و در واقع با افزایش قیمت نان برای یک بار، فشار محتمل تورمی را مدیریت کرده است.” حال آنکه به نظر نویسنده با حذف ۱۰ میلیون نفر از جمعیت دریافت کنندگان یارانه، نیازی به این افزایش قیمت نبوده است: “ درصورتی که دولت شجاعت و قاطعیت لازم را برای اجرای عدالت به خرج دهد، می‌تواندعلاوه بر اینکه شیوه نادرست و غیرعادلانه فعلی را در توزیع یارانه تصحیح کند، جلوی فشار بیشتر بر طبقه ضعیف جامعه را نیز بگیرد.”
روزنامه آفتاب یزد بیش از سایر رسانه‌ها به موضوع گرانی نان پرداخت و در سرمقاله خود، دولت را به شدت مورد انتقاد قرار داد: “به چه دلیل و توجیهی پیش از این گرانی، مقامات مختلف دولتی و در رأس آن سخنگوی دولت هرگونه افزایش قیمت تا پایان سال را رد می‌کند؟ اگر خاطر شریف مقامات دولتی باشد یکی از شعارهای انتخاباتی‌شان «راستگویی» بوده است، آنان می‌بالیدند که «دولت راستگویان» را تشکیل داده‌اند اما اکنون این نحوه گران کردن نان در تناقض آشکار با این شعار است. شاید عنوان شود این نحوه گران نمودن نان از سوی دولت حربه‌ای برای کنترل جو عمومی بوده است که باید گفت مقامات دولتی در این باره سخت در اشتباه هستند. اگر آقایان پاستورنشین نمی‌دانند باید بدانند که حداقل بخشی از مردم پس از این روش گران کردن نان به این نتیجه رسیدند که این دولت نیز با دولت قبلی تفاوتی ندارد و درب بر همان پاشنه قبلی می‌چرخد!”
همچنین عنوان شده بود که “جبر دولت برای گرانی نان” می‌بایست صادقانه با مردم درمیان گذاشته می‌شد تا “نیاز نباشد سخنگوی دولت و سایر مقامات بازی «تأئید و تکذیب» راه بیندازند”.
این روزنامه همچنین گزارش داده که در اولین روز گرانی نان، گلایه و نارضایتی مردم از کیفیت پایین، و کاهش وزن نان ادامه داشته است.
