آرش معتمد
دویچه بانک آلمان کلیه روابط مالی خود با جمهوری اسلامی را قطع کرد و به این ترتیب روابط بانکی ایران بعد از کشورهای انگلستان، سوئیس و ژا پن باآلمان هم به بن بست رسید.به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از فرانکفورت، این تصمیم “دویچه بانک” در پی درخواست‌های متعددی اتخاذ شده که مقام‌های آلمانی و خارجی از این بانک داشته‌اند.
سخنگوی دویچه‌بانک، دلیل این اقدام را پرهزینه بودن عملیات بانکی در اثر مقررات و محودیت‌های اعمال شده از سوی وزارت اقتصاد آلمان و نیز سازمان ملل اعلام کردو افزود: “هزینه‌های عملیات بانکی با ایران تناسبی با درآمدها ندارند.”
اما هفته‌نامه آلمانی “اشپیگل” نوشت که دویچه‌بانک زیر فشار دولت ایالات متحده آمریکا حتی معاملات خود با ایران براساس یورو را نیز قطع کرده است. دویچه‌بانک دومین بانک مهم آلمانی است که از آغاز سال جاری میلادی مناسبات تجاری خود با ایران را قطع می‌کند. پیش از این، کومرس‌بانک آلمان نیز معاملات دلاری خود با ایران را قطع کرده بود.
طبق گزارش “وال ستریت ژورنال” و به گفته سخنگوییکمرس بانک آلمان،که آخرین نهاد مالی اروپائی بود که با ایران بده و بستان های گسترده دلاری داشت، این بانک تحت فشار های آمریکا به این کار تن داد.
در همین حال خبرگزاری فرانسه گزارش داد: “دولت آمریکا در حال تشدید تحریم‌های مالی علیه ایران و تسریع فشار علیه شرکت‌های ایرانی است که مظنون به حمایت از خواست های هسته‌یی ایران می‌باشند.”
پیش از این معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده بود ارزیابی نتایج تحریم‌های مالی اعمال شده علیه ایران نشان می‌دهد که این تحریم‌ها موثر بوده‌اند. این مقام آمریکایی افزود این تحریم‌ها می‌توانند حکومت ایران را وادار به تغییر سیاست سرکشی خود در برابر جامعه جهانی کنند.
قطعنامه سازمان ملل وتحریم
تحریم بانک های جهانی در پی صدور قطعنامه سازمان ملل وزیر فشار آمریکا آغاز شد.در سال گذشته ۴ بانک بزرگ اروپا مجبور شدند که معاملات خود با ایران را تقلیل دهند: بانک سوئیسی “او بی اس” و “کریدیت سوئیس” و بانک هلندی “آ ب ان آمرو” و بانک لندنی “ها اس ب س” از فشار های آمریکا پیروی کردند تا مبادا منافعشان در ایالات متحده آمریکا مورد خطر قرار گیرد.اندکی بعد بانک مرکزی انگلستان هم به این بانک هاپیوست.
دولت آمریکا نه تنها بانک‌های ایران، مثل بانک صادرات و بانک سپه را مستقیماً تحریم کرده، بلکه همه موسسات مالی و بازرگانی غرب را زیر فشار قرار داده تا مناسبات مالی خود با ایران را قطع کنند. بخشی از تحریم‌ها علیه موسسات ایرانی در آخرین قطعنامه‌های شورای امنیت درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای قید شده است. به گفته معاون وزارت خزانه داری، این اقدام با هدف قطع شبکه مالی برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. کارشناسان وزارت خزانه داری آمریکا، ادعا کرده اند بانک سپه عملیات اعتباری معامله موشکی ایران و یک شرکت چینی را در سال ۲۰۰۵انجام داده و به همین دلیل مشمول تحریم های آمریکا شده است.
قطع کمک بانک جهانی
در همین‌حال، نمایندگان کنگره آمریکا در نامه‌ای خطاب به رابرت زولیچ، رئیس جدید بانک جهانی از وی خواستند اعطای وام‌های توسعه‌ای این نهاد تحت‌نظر سازمان ملل به ایران را متوقف سازد.
نمایندگان کنگره آمریکا در نامه خود نوشته‌اند: “تسهیلات اعطایی بانک جهانی به ایران ممکن است در سازمان‌هایی مصرف شوند که به‌موجب قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای ایران، مشمول تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته‌اند”.
ظاهرا اشاره نمایندگان کنگره به مجموعه شرکت‌ها و موسسات وابسته به سازمان ملی انرژی اتمی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌است که در فهرست پیوست قطعنامه 1747 شورای امنیت به نام آنها اشاره شده‌است.
در بخشی دیگری از نامه نمایندگان کنگره آمده‌است: “عملکرد چندجانبه سازمان‌های مالی بین‌المللی پتانسیل بسیار خوبی را برای تحقق اهداف دیپلماتیک آمریکا و متحدانش ایجاد می‌کند. اکنون نیز موفقیت دیپلماسی بین‌المللی در برابر برنامه هسته‌ای ایران بیشتر از هرچیز وابسته به عملکرد هماهنگ سازمان ملل و بانک جهانی در این زمینه است”.
میزان وام‌های اعطایی بانک جهانی به ایران برای سال مالی منتهی به جولای 2007 بیش از 220 میلیون دلار بوده‌است. علاوه بر این قرار است که این نهاد تا پایان سال 2010 بیش از 870 میلیون دلار به امر توسعه پروژه‌های عمرانی در ایران اختصاص دهد.
رابرت زولیک رئیس جدید بانک جهانی که پیش از این در سمت معاون وزارت امور خارجه آمریکا کار کرده، اردیبهشت‌ماه گذشته پس از رسوایی اخلاقی پل ولفوویتز رئیس نومحافظه‌کار این نهاد از سوی پرزیدنت بوش برای احراز این سمت معرفی شد و اعضای شورای حکام بانک جهانی نیز با این پیشنهاد موافقت کردند.
واکنش جمهوری اسلامی
محاصره اقتصادی وکاهش قطع روابط بانکی واعتبارهای بین المللی درحالی روز به روز دامنه بیشتری پیدا می کند که محمود احمدی نژاد مرتبا بروضعیت خوب شاخص های اقتصادی تاکید می کند. او بخصوص ازبهبود وضعیت سرمایه گذاری خارجی در ایران سخن می گوید. ادعائی که آمار و ارقام تائیدش نمی کند اما برای روحیه دادن به بازار و افکارعمومی لازم می نماید.
احمدی نژاد درچنین شرایطی تصریح کرده است: “حقیقت این است تمام شاخصههای اقتصادی ما بسیار خوب است و تقاضا برای سرمایهگذاری چند برابر فزاینده و صادرات غیرنفتی نیز چند برابر فزاینده سرمایه گذاری در بورس آرام و رو به رشد شده است. برخلاف بورسهای خاورمیانه ما روزانه 18 تا 20 میلیارد تومان انتقال وجوه داریم و توانستهایم در طول هفت ماه 12 درصد سود کسب کنیم که این پیروزی بزرگی است که این در سایر بخشها نیز صادق است. در عرصه سیاست خارجی و فناوری هسته‌ای نیز بسیار خوب ظاهر شدهایم و توانستهایم با هشت کشور صنعتی خود را در میان آنان جا کنیم و در حال حاضر نیز نمیتوانند کاری انجام دهند، تصور میکنم که در صورت مخالفت با ما، ما از اهداف خود دست خواهیم کشید که این طور نیست.”
هر چند روزنامه کیهان در این مورد می نویسد: “فشارهای آمریکا بر کشورهای جهان برای قطع همکاری تجاری با ایران به سبب فعالیت های هسته ای آن درحالی ادامه دارد که جمهوری اسلامی ایران همچنان به همکاری شفاف و سازنده خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه می دهد و اخیراً درباره تداوم این همکاری با آژانس به توافق دست یافته است و بازرسان این نهاد بین المللی انحراف نداشتن برنامه هسته ای ایران از مسیر صلح آمیز را تأیید کرده اند”.
در چنین شرایطی است که سردار صفار هرندی، وزیر ارشاد دولت نهم می گوید: “ایران در سال 1404 قرار است از هر لحاظ به کشوری قدرتمند تبدیل شود.”