کاروان تدبیر در راه قم

نویسنده
جلال یعقوبی

» برنامه دیدار روحانی با مراجع مذهبی

محمد شریعتمداری معاون اجرایی حسن روحانی طی گفتگویی اعلام کرد مقصد بعدی سفر استانی دولت شهر قم خواهد بود.

معاون اجرایی رئیس‌ جمهوری اسلامی به خبرگزاری تسنیم گفت: “کاروان دولت تدبیر و امید روزهای 6 و 7 اسفند ماه مطابق (چهارشنبه و پنج‌شنبه) به استان قم سفر می‌کند […] که این سفر در قالب سفرهای استانی کاروان تدبیر و امید انجام می‌شود.”

پیش از این و در اوایل سال نیز خبر احتمال سفر حسن روحانی و هیات دولت به قم منتشر شده بود، اما چندی بعد این سفر لغو شد. در آن زمان حجت‌الاسلام محمد صادق صالحی‌منش استاندار قم، بی آنکه علت آن‌را بیان کند خبر داد که این سفر منتفی شده است. نه در زمان لغو این سفر و نه اکنون که دوباره خبر سفر منتشر شده است، مسئولان دولتی توضیحی درباره علت تصمیم‌های خود نداده‌اند. اما گمانه‌زنی رسانه‌های داخلی در این زمینه، علت لغو سفر به قم و همچنین سفر غیرمنتظره روحانی به قم را مسائل فرهنگی و واکنش مراجع مذهبی در برابر وزارت ارشاد می‌دانند.

چند ماه پیش و پس از لغو سفر روحانی به قم، یکی از سایتهای راستگرا نوشته بود: “گفته می‌شد سفر استانی بعدی رئیس جمهور به استان قم خواهد بود و نهاوندیان برای فراهم کردن مقدمات این دیدار راهی قم شده بود. اما بر اساس خبرهای رسیده سفر روحانی به قم به تعویق افتاده و این هفته رییس جمهور سفری به قم نخواهد داشت. گفتنی است قرار بود حسن روحانی در جریان این سفر با تعدادی از مراجع تقلید و علما دیدار و گفت‌وگو کند. گفته می‌شود علت این تعویق سفر هیات دولت به قم، نپذیرفتن این دیدار از سوی مراجع و علمای قم و نارضایتی آنها از عملکرد دولت است.”

اکنون نیز گفته می‌شود علت سفر روحانی به قم، باز هم مسائل فرهنگی است. روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان “سفر «ناگهانی» رییس‌جمهور به قم” ضمن تاکید بر این‌که این سفر “ ناگهانی، تاکتیکی و حل‌المسائلی” است، اضافه کرد: “سفر چهاردهم هیات دولت هرچند قرار بود به خراسان شمالی باشد اما برنامه تغییر کرد. «قم» برای روحانی اولویت پیدا کرد. سفری که از آغاز به کار دولت یازدهم به بعد بارها زمزمه انجامش صورت گرفت و بعد زمزمه لغوش به گوش رسید، بالاخره نهایی شد. حالا حسن روحانی تصمیمش را گرفته است. می‌خواهد به یکی از حیاتی‌ترین شهرهای کشور برود؛ شهری که در یک سال و نیم اخیر از مردانش استقبال خوبی به عمل آورده بود.”

 نویسنده این روزنامه تاکید کرده: “شاه کلید سفر روحانی به شهر قم اما دیدار با مراجع تقلید است؛ دیدارهایی که وضعیت سال‌های آینده دولت را روشن خواهد کرد. سفر هیات دولت به قم درست در روزهایی که دلواپسان و منتقدان او به سراغ بهانه‌های فرهنگی رفته‌اند بدون شک شرایط را تغییر خواهد داد. گستره دیدارها با مراجع تقلید زیاد است. مراجع تقلید درست در روزهایی که دولت در معرض بیشترین اتهام‌زنی‌ها قرار دارد بدون شک می‌توانند پشتیبان بسیار خوبی برای دولت باشند. هرچند که بسیاری می‌گویند که سفر روحانی به قم نوعی پاسخ به برخی انتقادها به وزارت ارشاد است اما به نظر می‌رسد که این سفر تبعات مثبت بسیار زیاد دیگری هم داشته باشد.”

هفته گذشته، حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی حسن روحانی، به قم رفت و با چند تن از روحانیون بلندپایه مذهبی دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری ایسنا، او در این سفر با آیات عظام علوی گرگانی، نوری همدانی، جوادی آملی و حسینی بوشهری دیدار کرد.

پس از این دیدار برخی رسانه‌های اینترنتی راستگراادعا کردند که سفر حسام‌الدین آشنا سفری موفق نبوده است. سایت ۵۹۸ نزدیک به جبهه پایداری طی گزارشی با عنوان “ماموریت حسام‌الدین آشنا برای دیدار با مراجع تقلید نیمه‌تمام پایان یافت” نوشته بود: “مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور که به منظور دیدار با اکثر مراجع معظم تقلید به قم سفر نموده بود، فقط موفق به دیدار با آیت‌الله نوری همدانی و آیت‌الله علوی‌گرگانی شد و علی‌رغم درخواست ایشان برای دیدار با برخی دیگر از مراجع معظم تقلید از جمله حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، دیداری صورت نپذیرفت.” این سایت اضافه کرده بود: “ این در حالی است که یک روز بعد از اعتراض گسترده علما و مراجع تقلید نسبت به سیاست‌های فرهنگی دولت یازدهم به ویژه وزیر ارشاد، علی جنتی در اظهاراتی عجیب در اصفهان به این واکنش‌ها پاسخ داد و مدعی شد اطلاعات مراجع تقلید و معترضان به رویکردهای فرهنگی دولت از روی اطلاعات غلط است! و اتهام کانالیزه شدن مراجع تقلید و قضاوت آنها بر مبنای اطلاعات نادرست موجب ناراحتی برخی از علما گردیده است.”

این گزارش که در سایت‌های راستگرای مختلفی منتشر شد، از سوی حسام‌الدین آشنا تکذیب گردید. او طی گفتگویی اعلام کرد: “در دیدارهای صورت گرفته با علمای قم‌، هیچ انتقادی به وزارت ارشاد مطرح نشد.” آشنا تاکید داشت که در قم با کسانی که قرار داشته است، دیدار کرده و “جز این دیدارها‌، دیدار دیگری در برنامه تنظیم نشده بود.” او اضافه کرده بود: “بهتر است از حاشیه‌پردازی برای سفرهای معمولی بپرهیزیم.”

تلاش دولت روحانی برای تعامل با مراجع مذهبی قم، در تمامی ماه‌های پس از ریاست‌جمهوری او جریان داشته و هر چند وقت یکبار، یکی از اعضای دولت برای دیدار با روحانیون بلندپایه قم، راهی این شهر شده اند. به نظر می‌رسد که تجربه دولت پیشین موجب احتیاط بیشتر روحانی در این زمینه شده است. رابطه محمود احمدی‌نژاد با قم در سال‌های آخر ریاست‌جمهوری‌اش تیره شد و همین موجب تضعیف بیشتر او گردید. روحانی تلاش کرده این مشکل را به حداقل برساند. سفر روحانی به قم و تعداد دیدارهایی که او با مراجع مذهبی خواهد داشت، می‌تواند وضعیت او در میان نیروهای سنتی مذهبی جمهوری اسلامی را آشکارتر کند. در این سال‌ها، سفر به قم، حتی برای آیت‌الله خامنه‌ای نیز پرمخاطره بوده است. او نیز در آخرین سفرش به قم، نتوانست با چند تن از مراجع مذهبی قم دیدار کند.