سایه تحریم های جدید بالای سر مشوق ها

نویسنده

‏ رابین رایت ‏

به گفته مقامات مرتبط با پرونده ایران، ایالات متحده و سایر قدرت های بزرگ دنیا بعد از دو سال تلاش بی ‏نتیجه دیروز دوباره گردهم آمدند تا ابزارهای جدیدی را برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره ارزیابی کنند. ‏موضوع مذاکره هم برنامه بحث انگیز هسته ای ایران است. ‏

به گفته منابعی که خواستند ناشناس بمانند، دیدار صورت گرفته میان نمایندگان بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، ‏روسیه و ایالات متحده به سوی مشوق هایی نظیر کمک های بین المللی به ایران درمورد بحران فزاینده مواد ‏مخدر، همکاری در حوزه اکتشاف انرژی و حفاظت امنیت کشورهای نفتی خلیج فارس جهت گیری شده ‏است. هدف از مشوق های تازه اقتصادی و امنیتی واداشتن ایران به تعلیق غنی سازی اورانیم است. فرایند ‏غنی سازی قابل استفاده در تولید انرژی و نیز تولید تسلیحات مرگبار است. ‏

دولت بوش آماده پیش قدم شدن در مورد دادن برخی امتیازات است اما از بیم زیاده روی در این مورد دچار ‏تردید شده است. مهمترین استدلال آنها هم نگرانی از این است که تهران تاخیرهای انجام شده را علت گرفتن ‏امتیازات بیشتر قلمداد کند. یک مقام ارشد ایالات متحده گفت: “اینها همه نظرات اروپایی هاست. آمریکا با ‏احتیاط و محافظه کاری به آن نگاه می کند.” یک مقام شرکت کننده در گفتگوها گفت یکی از پیشنهادهایی که ‏بلافاصله رد شده است این بود که ایالات متحده نوعی ضمانت امنیتی به ایران بدهد.‏

مقامات شرکت کننده در این گفتگوها گفتند موضوع دیگر مورد بحث کنار زدن افراد وفادار به محمود احمدی ‏نژاد - افرادی که که همه درخواست های بین المللی را رد کرده اند- و یافتن افراد نزدیک به آیت الله خامنه ‏ای است- رهبر ایران که از خود میل به گفتگو نشان داده است.‏

نمایندگان اروپایی نظرات فراوانی را در سر داشتند که پس از الحاق ایالات متحده به ابتکارات اروپا در سال ‏‏2006، در قالب سیاست هویج و چماق ظاهر شد. واشنگتن اغلب این ایده ها را رد می کرد ولی اکنون، با ‏باقی ماندن تنها یک سال از زمامداری بوش، ضروری است که در مورد یکی از معضلات اساسی سیاست ‏خارجی دولت بوش یعنی مساله هسته ای ایران تصمیمی مقتضی گرفته شود. مقام آمریکایی گفت دولت بوش ‏نیز آماده است تا با امتحان مجدد سیاست چماق و هویج، تکانی در تلاش های به بن بست رسیده ایجاد کند. ‏

منابع خبری گفته اند شش قدرت دنیا امیدوارند ظرف همین هفته کار بر روی قطعنامه سازمان ملل برای ‏اعمال تحریم های جدید علیه تهران را به اتمام برسانند. مقامات آمریکایی گفتند در جلسه دیروز پیش نویس ‏ابلاغیه ای نیز نوشته شده که پس از تصویب قطعنامه منتشر خواهد شد و بر اساس آن، “مزایای جذابی” در ‏گفتگو با ایران “مورد تایید” قرارخواهد گرفت.‏

یک دیپلمات اروپایی گفت: “شما باید تمام ابزارهای در اختیار را قوی تر کنید. هم تحریم ها را و هم مشوق ها ‏را. منظور از قطعنامه سوم، تشدید تحریم ها است اما مشوق ها هم جزیی از آن است.“‏

با اینحال تحریم های جدید که در ادامه سلسله تحریم های دسامبر 2006 و مارس 2007 انجام می شود، با ‏هدف گیری بانک های ایرانی، صنایع نظامی و مقامات ارشد، مبارزه دشواری را تداعی می کند. پیش نویس ‏قطعنامه مطمئناً مورد تصویب قرار می گیرد زیرا از حمایت هر پنج عضو دایم شورای امنیت برخوردار ‏است، اما به هر حال از اتفاق آرای قطعنامه های پیشین برخوردار نیست که حمایت هر 15 عضو شورا را ‏بدنبال داشته اند. ‏

مقامات حاضر در گفتگوها خاطر نشان کردند، نگرانی شش قدرت بزرگ در جلسه روز گذشته این بود که ‏هرگونه اختلاف میان اعضای شورای امنیت باعث می شود ایران فکر کند که جامعه بین المللی شروع به از ‏هم گسیختن کرده است. ‏

یک دیپلمات اروپایی دیگر حاضر در گفتگوها گفت: “به همین دلیل بسته جدید نباید دلپذیر تر باشد بلکه باید ‏منطقی تر باشد تا آنها را متقاعد به حضور در پای میز مذاکره کند. تمام موضوع همین است.” ‏

چهار عضو غیر دایم شورای امنیت، شامل آفریقای جنوبی، لیبریا، اندونزی و ویتنام، شروطی را برای تحریم ‏های جدید علیه ایران پیشنهاد کرده اند. اعضای دایم شورا قصد دارند هفته جاری را صرف اعمال فشار بر ‏این کشور ها کنند یا اینکه با ایجاد تغییراتی در قطعنامه، نگرانی های آنها را برطرف سازند. قطعنامه یاد شده ‏در مقایسه با پیش نویس اصلی مورد حمایت ایالات متحده در پاییز گذشته، تا همین جای کار هم خیلی تضعیف ‏شده است. این قطعنامه فقط درخواست هوشیاری و احتیاط کرده و تعهد به اجرای اغلب تنبیهات را داوطلبانه ‏درنظر گرفته است.‏

هدف شش قدرت برتر انجام رای گیری در روز جمعه است، یعنی پیش از در دست گرفتن ریاست شورای ‏امنیت توسط روسیه و پایان دوره ریاست پاناما. مقامات گفتند مسکو که از روابط مهم تجاری با ایران ‏برخوردار بوده و اولین راکتور هسته ای این کشور را ساخته است، مایل نیست نقش ناظر بر رای گیری را ‏بر عهده داشته باشد.‏

دیپلمات ها می گویند زمانبندی دیپلماسی هویج و چماق با انتخابات مجلس ایران در 14 مارس گره خورده ‏است. هدف این است که ابتدا قطعنامه تصویب و به اجرا گذاشته شود و سپس ظرف شش هفته تا دو ماه، بر ‏سر چرخش های جدید و مشوق ها میان شش قدرت دنیا توافقات لازم صورت بگیرد.‏

منبع: واشنگتن پست – 26 فوریه ‏