ماریا سوسا ترویا
شش سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق. این حکمی بود که یک قاضی برای شادی صدر، مدافع حقوق زنان، روزنامه نگار و وکیل ۴۰ ساله ایرانی، صادر کرد. دلیل: شرکت در یک تظاهرات مسالمت آمیز برای دفاع از حقوق زنان در سال ۲۰۰۷. او که در این دادگاه غیابی حضور نداشته، قبل از برگزاری دادگاه به همراه دخترش از ایران خارج شده بود. او که درحال حاضر در لندن در تبعید بسر می برد، ریاست یک سازمان غیردولتی تحت عنوان “عدالت برای ایران” را برعهده دارد؛ هدف این سازمان غیردولتی رساندن صدای زنان ایرانی و اقلیت های مذهبی و قومی به خارج از ایران است، چرا که آنان حق دفاع از حقوق خود را در کشورشان ندارند.
او می گوید: “اگر در ایران می ماندم، اکنون در زندان بودم و ۷۴ ضربه شلاق هم می خوردم.” او شش سال پیش با علم به اینکه در شرف دستگیری است، به همراه دخترش که اکنون ۱۵ سال دارد ایران را ترک کرد. شادی صدر از تلاش جامعه بین المللی برای رسیدن به توافق اتمی با تهران استقبال می کند، زیرا این مسأله باعث بهبود وضعیت اقتصادی در ایران خواهد شد، ولی درعین حال بیم آن دارد که موفقیت در مذاکرات باعث شود که کشورهای غربی چشم خود را بر نقض حقوق بشر در ایران ببندند. او با تأسف می گوید: “با آمدن [رییس جمهور حسن] روحانی وضعیت بهتر نشد و حتی بدتر هم شده. وعده های او برای من ارزشی ندارد. من می خواهم شاهد عمل باشم و طی دو سال ریاست جمهوری او هنوز عملی از وی ندیده ام.”
آیا کشور شما با آمدن رییس جمهور میانه رو حسن روحانی تغییر کرده است؟
در ابتدا بله. مردم بسیار خوش بین بودند و فکر می کردند که وضعیت عوض خواهد شد. ولی اکنون که نزدیک به دو سال از انتخاب وی می‌گذرد، نه او و نه دولتش هیچ اقدامی درخصوص وضعیت حقوق بشر انجام نداده اند. روحانی در مقایسه با احمدی نژاد از شیوه بیان میانه رویی برخوردار است و این مسأله در شبکه های اجتماعی نیز تأثیر مثبتی داشته، زیرا وجهه خوبی از ایران در افکار بین المللی باقی می گذارد، ولی این درواقع به معنی آن نیست که تغییر و تحولاتی صورت گرفته. به علاوه، با مطرح شدن دو لایحه “سلامت جنسی” و “قانون کار زنان” مشخص است که آنها قصد ندارند کاری به نفع حقوق بشر انجام دهند.
به عقیده شما لغو تحریم های اقتصادی پس از امضای توافق اتمی چه تأثیری خواهد داشت؟
هیچ ارزیابی دقیقی از اینکه لغو تحریم ها چه تأثیراتی بر زندگی مردم ایران خواهد گذاشت نمی توان انجام داد. بهتر است من در این زمینه محتاطانه نظر دهم، زیرا نمی دانیم بحران اقتصادی تا چه حد با تحریم ها، فساد مالی حکومت، و سیاست‌های اتخاذ شده توسط دولت قبلی ارتباط دارد. مسلماً تحریم ها بر طبقه متوسط جامعه ایران تأثیر گذاشته، زیرا شاهد کاهش درآمد خود و افزایش قیمت ها بوده اند. پیام دولت این است که همه اینها بخاطر تحریم هاست و به این ترتیب تمامی مشکلات اقتصادی را توجیه می کند. من به شدت تردید دارم که با لغو تحریم های بین المللی، وضعیت مردم ایران بهتر شود.
آیا فکر می کنید این پیش توافق اتمی می تواند فرصت خوبی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران باشد؟
بله. البته کمیسر عالی حقوق بشر بارها خواستار آن شده بود که مسایل حقوق بشر نیز در توافق گنجانده شود، ولی ایران این مسأله را رد کرد و کشورهای اروپایی نیز چندان اصراری به گنجاندن این موضوع در توافق نداشتند. ما فرصت بزرگی را ازدست دادیم که به واقع می توانست به نفع تمامی مردم ایران باشد، درحالی که توافق اتمی این گونه نیست.
از جنبش سبز ایران چه باقی مانده؟
این مسأله بسیار برایم ناراحت کننده است که بگویم جنبش سبز شکست خورده، زیرا رهبرانی که باعث وقوع این جنبش شده بودند، اکثراً دستگیر شدند، مورد تعقیب قضایی قرار گرفتند یا شکنجه شدند. و با توجه به این شرایط، ادامه مبارزه بسیار سخت است. این بدین معنی نیست که آنها نمی خواهند به مبارزه شان ادامه دهند، ولی پس از شکستی که متحمل شدند، چندین سال زمان نیاز است تا جامعه مدنی خود را بازیابد و بتواند مبارزاتی را برای گرفتن حقوق اش سازماندهی کند. من فکر نمی کنم که در یک آینده نزدیک شاهد تحولات قابل توجهی باشیم، ولی تغییرات قطعاً دیر یا زود انجام خواهد شد.
آیا راه حلی برای رویارویی میان ایران و عربستان سعودی که هرلحظه ممکن است به وقوع بپیوندد وجود دارد؟
این وضعیت کم کم دارد وحشتناک می شود، زیرا در گذشته چنین جنگ هایی میان شیعیان و سنی ها وجود نداشته. ایران و عربستان سعودی هر دو می خواهند رهبر منطقه باشند و در این راه، سرمایه‌گذاری‌های بسیاری در زمینه های تسلیحاتی و تدافعی انجام داده اند. ازسوی دیگر، رسیدن به راه حل کار آسانی نیست، زیرا دو طرف آنچه را که درحال روی دادن است تکذیب می کنند و همچنین اجازه نمی دهند که سازمان ملل مداخله کند.
ال پائیس، ۲۹ مه ۲۰۱۵
