سایمون تیسدال
سعید جلیلی، که آخر هفته گذشته جانشین علی لاریجانی سرپرست تیم مذاکره کننده ایران در مورد مسائل اتمی شده است، مردی است یا عقابد معنوی که گمان می کند ارزشهای معنوی باید جای اقدامات سیاسی را بگیرد.
ایمان داشتن او به این نکته که در مورد پرونده هسته ای، حق کاملا به جانب ایران است و و فاداری اش یه رئیس جمهور تندرو ایران، محمود احمدی نژاد، از او در دور گفتگوهایی که قرار است فردا در شهر رم با اتحادیه اروپا برگزار شود، سخنرانی ناشی ساخته است.
دکتر جلیلی که در آن زمان معاون وزارت امور خارجه بود، در مصاحبه ای که سال گذشته در تهران انجام داد، نقطه نظرات جهانی تندی را ارائه داد ، نشان داد که او هم مثل بقیه با ناشیگری و عدم درک متقابل که خاص دولت احمدی نژاد است، حرف می زند. نظرات دکتر جلیلی درباره مسائل اتمی بازتاب ترکیب عجیبی از بدیهیات معنوی و سیاسی است که در حاشیه بی تجربگی قرار گرفته است.
او می گوید:« ما بار ها گفته ایم و باز هم می گوییم که به منطق گفتگو، پای ببندیم. اما در عین حال هرگز با شرایط ارعاب و تهدید، گفتگو نمی کنیم. دو چیز را باید در نظر گرفت. اول نگرانی اروپایی ها و دوم حق مسلم ملت ایران. ایران در پی ساختن بمب اتمی نیست. باید یادآوری کنم که خود ایرانی ها قربانی سلاح های کشتار جمعی هستند که توسط غربی ها در دوران جنگ ایران و عراق، در اختیار صدام حسین گذاشته شده بود. حتی در زمان جنگ هم این ایده به مغزمان خطور نکرد که ما هم از این سلاح ها استفاده کنیم. ما معتقدیم که سلاح های کشتار جمعی غیر قانونی و غبر انسانی است. ما معتقدیم که قدرت واقعی در میان خود مردم و رابطه شان با دولتشان است. بعد از سال ها تحریم، این کشور به راه خود ادامه می دهد. دلیل آن این است که رابطه ای که گفته شد بین ملت و دولت وجود دارد ».
دکتر جلیلی گفت که ایران در دوران دو سال تردید درباره تحقیات و غنی سازی اورانیوم پیشرفت های زیادی کرده است که در چارچوب پیمان منع تولید سلاح هسته ای بوده است. در واقع، ما در حال حل مسئله ای به نام آپارتاید اتمی هستیم: بعضی از کشورها حق داشتن آن را دارند و بعضی از کشورها از همین حق محروم اند. من گمان می کنم که اصرار ما بر مواضعمان، باعث رونق پیمان منع ساخت سلاح اتمی می شود.
دکتر جلیلی، احمدی نژاد را “یک دوست قدیمی” خواند که بر مواضع خود ایستاده است و در مقابل آمریکا و انگلستان با جهانیان از حقیقت سخن می گوید. فلسفه سیاسی رئیس جمهور با اسلام آغاز و به آن ختم می شود. او یحث بزرگی درباره اینکه چطور می شود قضاوت عادلانه و معنویت را وارد زندگی سیاسی کرد، دارد.
او از اظهارات جنجال برانگیز احمدی نژاد درمورد اسرائیل دفاع می کند و معتقد است:« احمدی نژاد می گوید که اگر به این مقوله از لحاظ دموکراتیک نگاه کنیم، اسرائیل از نقشه جهان محو می شود.(موضع گیری رسمی ایران این است که همه قلسطینیان،چه آنها که در داخل کشورند و چه آنهاکه خارج از آن زندگی می کنند، باید در رای گیری شرکت کنند)، و خود اسرائیل از این کار پشیمان می شود. هیچ مشکلی برای یهودیانی که در ایران زندگی می کنند، وجود ندارد. آنها در مجلس نماینده دارند و25 هزار جامعه یهودی فعال در سرتاسر کشور، وجود دارد.
مشکل ما اسرائیل و گروه گوچکی است که عقایدشان را به بقیه دنیا تحمیل می کنند. جامعه جهانی باید فکری بحال این موضوع بکند».
افکار و تئوری های که فاقد تسامح هستند و افکار بنیادگرایانه در ایران، موضوع عجیبی نیست. یک روزنامه ایرانی، نیکولا سرکوزی را به دلیل هشدارش نسبت فعالیت های اتمی ایران، “نوکر صهیونیزم”، خواند.
انتخاب ناگهانی جلیلی بعنوان رئیس شورای امنیت ملی به او مقامی داده است که بتواند عقایدش را تبلیغ کند. اما بسیاری از تحلیلگران غربی به این نتیجه رسیده اند که انتخاب او احمدی نژاد را در حکومت دوپاره شده ایران یک پیروزی محسوب می شود.
این تغییرات با برکناری افراد از پست های کلیدی مانند وزیر نفت، وزیر صنایع و به اختمال زیاد وزیر امور خارجه آغاز شد. آقای احمدی نژاد به دلیل شکست در توسعه اقتصادی، سهمیه بندی بنزین و خصوصی سازی، تحت فشار قرار گرفته است. حتی نمایندگان محافظه کار هم به انتخاب دکتر جلیلی کم تجربه اعتراض کردند. در عین حال شواهدی وجود دارد که آمریکا و سازمان ملل متحد، طبل تحریم های اقتصادی را بصدا در آورده اند.
همه این ها نشانه های عدم اطمینان نسبت به سیاست اتمی، اضطراب فزاینده در مورد موضع گیری ایران در عرصه های بین المللی است که منجر به تشدید نزاع داخلی در ایران بر سر قدرت و ترس روحانیون فعلی از بازگشت دوباره اطلاح طلبان و پراگماتیست ها به مجلس است که در ماه مارس آینده برگزار می شود.
انتخاب جلیلی، قدمی رو به جلو بود، اما صفحه بازی خیلی بزرگ است. و این موضوع که لاریجانی با وجود استعفا، در کنفرانس رم و با عنوان مشاور شخصی رهبر، شرکت می کند، نشان می دهد که این نزاع کاملا جدی شده است.
منبع: گاردین، 22 اکتبر
.