هوارد لافرانچی
به نظر می رسد ایران با اعلام دومین روز از آزمایش های موشکی خود در هفته گذشته، به دنبال هشدار به دشمنانش- آمریکا و اسرائیل دروهله نخست - در مورد آمادگی پاسخگویی به تحریکات و حمله نهایی باشد.
اما نمایش قدرت روز پنچشنبه که شامل شلیک تعدادی موشک از کشتی های مستقر در خلیج استراتژیک و حساس فارس می شد، ممکن است بخشی از تلاش های ایران برای سرپوش گذاشتن بر ضعف خود و دور کردن توجهات از اثرات تلاش های بین المللی درزمینه محدود کردن برنامه هسته ای آن کشور باشد.
رخداد مهمی که در ادامه جنگ های لفظی پنجشنبه- از جمله گوشزد کردن کاندولیزا رایس به تهران در مورد دفاع آمریکا از منافع هم پیمانان خود- از نظرها دور ماند، بیانیه ای بود که از سوی شرکت انرژی فرانسوی توتال منتشر شد. توتال از قصد خود برای فسخ کردن برنامه های سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران در توسعه یکی از میدان های گازی آن کشور خبر داد.
شرکت های اروپایی نظیر توتال و بانک هایی که صاحب منافعی در معامله با ایران هستند، تحت فشارهای سنگینی قرار گرفته اند تا به تلاش های بین المللی جهت تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم بپیوندند. از جمله این تلاش ها، تحریم های سازمان ملل و نیز تحریم های جداگانه اتحادیه اروپایی است.
یک دیپلمات ارشد آمریکایی روز چهارشنبه به کمیته روابط خارجی سنا گفت جامعه جهانی در جهت کند کردن آهنگ برنامه هسته ای ایران پیش می رود. برنامه ایران شامل تلاش های مربوط به فن آوری کامل تولید اورانیوم غنی شده است که می تواند در تولید تسلیحات هسته ای به کار گرفته شود.
نیکلاس برنز معاون وزیرخارجه آمریکا گفت: «پیشرفت واقعی برنامه ایران که عمیقاً مشکل ساز بوده، کمتر ازمیزانی است که آن کشور ادعای آن را دارد.»
تعدادی از تحلیلگران ایرانی می گویند آزمایشهای موشکی ایران، قسمتی از تمرینات نظامی سالانه ای است که به آمریکا – با تعداد زیادی از نیروهای مستقر در همسایگی ایران در افغانستان و عراق- نشان دهد ایران راه های دردسر آفرینی برای آن کشور را می شناسد.
اما به گفته آنها، امسال ایران بیشتر بر روی ارسال علائم به اسرائیل تمرکز کرده است. به نظر می رسد اسرائیل ظرف ماه های گذشته جای آمریکا را در محتمل ترین کشور برای ترتیب دادن حملات نظامی علیه تأسیسات هسته ای ایران گرفته باشد. تمرینات نظامی ایران که شامل شلیک آزمایشی موشک هایی با دسترسی به اسرائیل است، پس از مانور جنگی اسرائیل برفراز دریای مدیترانه صورت می گیرد که به اعتقاد برخی از مقامات آمریکایی، تمرینی برای حمله احتمالی به ایران بوده است.
ایلن برمن معاون سیاست شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن گفت: «ایران امیدی به اعمال فشار مستقیم به اسرائیل ندارد. بنابراین کاری که آنها سعی می کنند انجام دهند، آگاه ساختن بقیه جامعه جهانی نسبت به شدید بودن پاسخ به هرگونه حمله به ایران است.»
از نظر تحلیلگران دیگر، حکومت ایران حداقل یک گوشه چشمی هم به اوضاع داخلی دارد. آلکس وطنخواه کارشناس امور ایران از سازمان مشاوره جینز در الکساندریای ویرجینیا، می گوید: «برای رهبری ایران، عکس العمل نشان ندادن به تحرکات و تهدیدات اسرائیل و بی تفاوت بودن نسبت به آن، ریسک در داخل تلقی می شود.» او گفت: «آنها ممکن است نیمه دیکتاتوری باشند، اما به افکار عمومی داخلی نیز حساس هستند.»
آقای وطنخواه گفت: به خاطر داشتن این نکته مهم است که محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور بحث انگیز ایران « تنها یک رهبر پوپولیست نیست، بلکه ناسیونالیست هم هست و طرفداران او مایلند ببینند که آیا باید به حمایت از او ادامه بدهند یا خیر.»
همانطور که نیکلاس برنز در جلسه روز چهارشنبه سنا اعلام کرد، ایران ممکن است در حال دست و پنجه نرم کردن با تورم بالا، بیکاری و ناگوار شدن شرایط زندگی باشد، اما به گفته وطنخواه، هم آقای احمدی نژاد و هم رهبران دینی حاکم می توانند از تنش های امنیتی برای منحرف ساختن توجه افکار عمومی از شرایط ناگوار داخلی استفاده کنند.
وطنخواه گفت: «موضوع این است که بسیاری از ایرانی ها خواهند گفت: ملاها آنقدر هم بی مصرف نیستند. آنها می توانند ضرب شست نشان دهند و از ما دفاع کنند.»
او گفت از اینها گذشته، گفتمان خشن رژیم مخصوصاً در مورد استفاده از زور در صورت نیاز، به مخالفان داخلی این پیغام را می فرستد که قدرت حاکمان ضعیف نشده است.
او گفت: «این حکومتی است که می داند بدون استفاده از زور در داخل، بر سرکار نخواهد ماند. آنها می گویند: مشکل ما با آمریکا و اسرائیل، باعث نمی شود که از پس شما بر نیاییم.»
تحلیلگران می گویند یکی از خطرات موجود سر راه ایران، زیاده روی و اعمال بیش از حد خشونت است. آقای برمن با اشاره به اینکه ایرانی ها توانسته اند ضمن پافشاری بر حق دراختیار داشتن انرژی هسته ای، خود را پذیرای دموکراسی نشان دهند، گفت: «ایرانی ها اخیراً در نگه داشتن همه چیز در حد وسط، خیلی خوب عمل کرده اند.»
مسؤولان ایرانی همین اواخر به ارائه پاسخ دلگرم کننده ای درقبال بسته پیشنهادی مشوق های غرب در ازای تعلیق غنی سازی دست زدند.
مناقشه ایران و جامعه بین المللی بیشتر جنبه یک جنگ افکار عمومی را به خود گرفته است. از یک سو ایران با سرسختی در کسب حق خود در انرژی هسته ای و رهبری مبارزه طلبی برای فن آوری های ممنوعه، و از سوی دیگر قدرت های غربی در دفاع از امنیت بین المللی و مبارزه با اشاعه سلاح های خطرناک کشتار جمعی.
ایران با افراط در این موضع و ایستادگی بر روی آنچه «درست» به نظر می رسد ممکن است جنگ را ببازد. وطنخواه می گوید: «آگر آنها اشتباه متوجه شوند، اگر افکار عمومی دنیا فقط به شلیک این موشک ها نگاه کند و آنرا دررابطه با این موضوع که ایرانی ها خود را درخطر می بینند نگاه نکند، ممکن است افکار عمومی به این نتیجه برسد: این رژیم واقعاً یک تهدید است و باید کاری درمورد آن انجام بشود.»
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 11 ژوئیه