سران کشورهای شرکت کننده در نشست جی 8 در ژاپن، روز سه شنبه 8 ژوئیه در یک مهمانی شام به بحث درباره بحران دامنه دار برنامه هسته ای ایران پرداختند و در پایان با انتشار بیانیه ای از جمهوری اسلامی خواستند غنی سازی اورانیوم را متوقف کند و به پیشنهاد همکاری قدرت های بزرگ که روز 14 ژوئن به این کشور تسلیم شد “ پاسخ مثبت” دهد.
جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا در جریان این تبادل نظرها به همتایانش پیشنهاد کرد که به ایران یک ”مهلت زمانی منطقی” یک ماهه برای همکاری داده شود و چنانچه ایران در این مهلت پاسخ مثبت نداد تحریم های جدید در مورد آن اعمال شود. امّا پس از مدّتی بحث این پیشنهاد مورد قبول قرار نگرفت و از درج آن در بیانیه خودداری شد. در بخشی از بیانیه فوق چنین آمده است: “ما عمیقاً نسبت به خطر تکثیر سلاح اتمی که برنامه هسته ای ایران به آن دامن زده و نسبت به اهمال و پافشاری این کشور در عمل نکردن به تعهدات بین المللی خود نگران هستیم “.
نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه طی سخنانی در ژاپن اظهار داشت که شش کشور مسئول پرونده هسته ای ایران(آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) برای آنکه درک روشنی از موضع ایران داشته باشند تصمیم گرفتند دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، خاویر سولانا را به ایران بفرستند.
از سر گیری تحرکات سیاسی غرب دقیقاً مصادف شد با گمانه زنی ها درباره امکان حمله نظامی اسرائیل به ایران. ایران روز چهارم ژوئیه به بسته پیشنهادی “شش کشور” پاسخ داد امّا هنوز محتوای این پاسخ علنی نشده است. تنها چیزی که مشخص شده اینست که این پاسخ مسئله مورد نظر غرب یعنی تعلیق غنی سازی اورانیوم را باز در بن بست قرار داده است.
در مورد سفر مجدد سولانا به ایران هنوز تاریخی مشخص نشده است. به گفته سارکوزی “وقتی نتیجه مشخص شد، هر کشوری با امکاناتی که در اختیار دارد تلاش خواهد کرد از مقاصد حکومت ایران تا جائی که مقدور است، سردربیاورد”. این گفته رئیس جمهور فرانسه از سردرگمی شدید پایتخت های غربی و مسکو در برابر تعدد مراکز قدرت در ایران و مبارزه جناح های درون حاکمیت برای اثبات نفوذ خود حکایت می کند. رئیس جمهور فرانسه در حضور خبرنگاران ضمن “پیچیده دانستن” مسئله این سئوال را مطرح کرد: “آیا در ایران مرکز قدرت واحدی وجود دارد و آیا پیشنهاد ارائه شده از طرف ایران صادقانه است؟”.
از ظواهر امر چنین بر می آید که بعد از این نقش اصلی را برای مجاب کردن ایران روسیه بر عهده خواهد گرفت. در مهمانی شام نشست جی 8، مأموریت شروع مذاکرات با ایران درباره مسئله هسته ای به رئیس جمهور روسیه، دیمیتری مددوف محول شد.
مددوف تأکید کرد که راه حل مصالحه جویانه را ترجیح می دهد و بر اهمیّت بازرسی فعالیّت های ایران از جانب آژانس بین المللی انرژی اتمی پای فشرد. وی اظهار داشت که تا زمانی که اسناد سیاسی بررسی نشده اند اتخاذ تحریم های جدید محمل قانونی نخواهد داشت.
در ضیافت شام جی 8 جورج بوش ضمن اشاره به خاتمه دوران مأموریتش و تغییر دولت آمریکا گفت که خیلی دلش می خواهد بداند آیا روز بعد از بیرون رفتنش از کاخ سفید، درست مثل زمان جیمی کارتر، ایرانی ها دست به “اقدام مهمی” خواهند زد یا نه. اشاره بوش به بحران گروگانگیری 1980ـ 1979 در ایران بود که درست زمانی پایان یافت که رونالد ریگان بر سر کار آمد.
نیکولا سارکوزی سر میز شام متوجه شد که هیچکس نیست که از قصد ایران برای تجهیز به توان هسته ای نظامی و ایجاد زرادخانه موشکی و حساسیت اسرائیل نسبت به این مسئله بی اطلاع باشد. سارکوزی ضمن ارائه پیشنهاداتی در مورد گفت و گوی علنی با ایران بر لزوم اتخاذ تحریم های شدیدتر تأکید کرد و با خطاب قرار دادن دیمیتری مددوف اظهار داشت که روسیه در این ماجرا نقش سازنده و متهورانه ای ایفا می کند.
گوردون براون، نخست وزیر انگلیس، ضمن تأئید نظر سارکوزی اظهار داشت که در مورد اینکه ایران چه موقع قادر خواهد بود بمب اتم بسازد نظر واحدی وجود ندارد. وی را از طرح ارائه شده از طرف روسیه در سال 2005 مبنی بر تأمین ایران از نظر اورانیوم غنی شده حمایت کرد.
آنگلا مرگل، صدراعظم آلمان نیز اظهار داشت که ایرانی ها کاسبکاران خوبی هستند و به گمان او دارند بازار گرمی می کنند. وی در ادامه سخنانش اضافه کرد که قبل از اتخاذ تحریم های جدید باید تأمّل کرد.
اتحادیه اروپا تا کنون یکی از تصمیمات خود در مورد تحریم ایران را با توقیف دارائی های بانک ملّی، که بزرگترین بانک ایرانی است، در روز 23ژوئن به مرحله اجرا در آورده است.
از همه این واکنش ها می توان نتیجه گرفت که قدرت های بزرگ در مورد موضع ایران دودل هستند و در مورد اتخاذ تحریم های جدید یا دادن فرصت بیشتر به جمهوری اسلامی، با وارد کردن جناح “عملگرا” در محاسباتشان، نمی توانند به اتفاق نظر دست پیدا کنند. در شرایطی که کسی نمی تواند حدس بزند اسرائیل چه نیاتی در سر دارد، به نظر می رسد که جوّ بلاتکلیفی بر تحرکات سیاسی حاکم شده باشد.
منبع: لوموند 9 ژوئیه