ایران سرانجام به درخواست‌های بین‌المللی برای مذاکره در مورد برنامه هسته‌ای پیش از مهلت سپتامبر که توسط دولت اوباما تعیین شده بود پاسخ داد. اما “بسته پیشنهادی” که تهران روز چهارشنبه تحویل نمایندگان پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل و آلمان داد حتی در مورد ادامه غنی‌سازی اورانیوم، که آن کشور را به تولید تسلیحات هسته‌ای نزدیک می‌کند، صحبتی نکرده است. این تعجبی ندارد: روز دوشنبه محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران بی‌پرده بر موضع رژیم تاکید ورزید که درباره این مسئله “هرگز مذاکره نخواهیم کرد.”
ظاهرا پیشنهاد دیپلماسی مستقیم پرزیدنت اوباما هیچ تغییری در موضع ایران در زمان دولت جرج بوش نداده است. در آن زمان تهران پیشنهاد مذاکره در مورد همه‌چیز از ثبات در بالکان تا توسعه روابط آمریکای لاتین با آمریکا و متحدانش را ارائه داد اما از پذیرش تعلیق، حتی به صورت موقت، سانتریفیوژهای خود خودداری کرد.
دو نامه از کاخ سفید به رهبر ایران آیت‌الله علی خامنه‌ای بدون پاسخ باقی مانده است. محمود احمدی‌نژاد که می‌خواهد با آقای اوباما گفتگو کند پیشنهاد مناظره با او در مقابل رسانه‌های جهانی در طی سفر آتی به سازمان ملل را داده است. او در کنفرانس خبری اخیر خود روشن کرده است که کشور وی بیشتر درگیر کشمکش قدرت با مخالفان داخلی است. وی گفت: “از نظر ما مسئله هسته‌ای ایران تمام شده است”.
رئیس‌جمهور ایران تقریبا بطور قطع موضع چانه‌زنی را دنبال نمی‌کند. موضع وی با رفتار رژیم سازگار است؛ رفتاری که از زمان کشف برنامه هسته‌ای مخفیانه آن کشور در سال 2002 با کودتای آقای احمدی‌نژاد و آقای خامنه‌ای که تابستان امسال علیه عناصر میانه‌روتر جمهوری اسلامی انجام گرفت، تقویت شده است. با این وجود دولت اوباما پافشاری می‌کند؛ سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه گفت ”ما در هفته‌های آینده آمادگی ایران را برای شروع مراوده آزمایش می‌کنیم.”
هیچ دلیلی برای منتفی دانستن مذاکرات بصورت علنی وجود ندارد. اما دولت آمریکا همواره گفته است سیاست تحریم‌های سخت را علیه ایران دنبال می‌کند مگر اینکه آن کشور به پیشنهاد مذاکره بصورت معنی‌دار پاسخ دهد و اکنون زمان آن رسیده است که نشان دهد می‌تواند به آن وعده عمل کند یا خیر. آیا می‌توان روسیه را که مرکز مقاومت های دیپلماتیک در هفت ماه گذشته بوده است، ترغیب کرد که از اقداماتی نظیر ممنوعیت فروش سلاح و بنزین به ایران حمایت کند؟ آیا دولت‌های اروپایی که هنوز از بزرگترین شرکای تجاری ایران هستند سرانجام صادرات و سرمایه‌گذاری‌های خود را محدود خواهند کرد؟ چنین تحریم‌هایی ممکن است عمل نکند؛ بیشترین امید برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران احتمالا در واژگون شدن رژیم آقای خامنه‌ای توسط تحول درونی نهفته است. اما اگر دولت اوباما نتواند فشار بیشتری بیاورد، این موضوع باعث تقویت موضع آقای احمدی‌نژاد پشتیبانی خواهد شد که می‌گوید بخاطر مقاومت در برابر سازمان ملل “ملت ایران تحت هر شرایطی هرگز صدمه نمی‌بیند.”
منبع: واشنگتن پست، 11 سپتامبر
