شکاف های نظام عمیق تر می شود

نویسنده

‏‏dryazdi.jpg

سارا سماواتی

نهضت آزادی اخیرا با صدور اطلاعیه ای خواستار نظارت های بین المللی بر انتخابات مجلس هشتم شد. در این مورد با ‏دکتر ابراهیم یزدی، دبیرکل نهضت آزادی ایران سخن گفته ایم. وی با اشاره به اینکه “شورای نگهبان با صراحت بر ‏ادامه رویه های خلاف قانون خود اصرار دارد” بر این باور است که: “گزینه دیگری جز نظارت بین المللی وجود ‏ندارد”. وی همچنین می گوید: “حاکمیت با نهضت آزادی پدر کشتگی ندارد، آنها با آزادی مسئله دارند.” متن گفت و گو ‏در پی می آید.‏

‎ ‎آقای یزدی! طرح خواست نظارت بین المللی بر انتخابات اولین بار است که از جانب یک نیروی اپوزیسیون ‏ایرانی در داخل کشور مطرح می شود. چرا در دوره های گذشته، به ویژه در شرایطی که انتخابات مجلس هفتم برگزار ‏شد، این خواست را مطرح نکردید؟‎ ‎

هرطرح یا عمل سیاسی بایستی با توجه به شرایط مناسب مطرح شود؛ در انتخابات مجلس هفتم بسیاری از نیروهای ‏سیاسی، بخصوص اصلاح طلبان درون یا نزدیک به حاکمیت، نسبت به عملکرد شورای نگهبان خوش بینی هایی داشتند ‏و بدان امیدوار بودند. در عمل اما چنین نشد و در انتخابات مجلس هشتم وضع همان است که بود و شورای نگهبان با ‏صراحت بر ادامه رویه های خلاف قانون خود اصرار دارد. حال وقتی حتی دادگاه های ایران هم توانایی رسیدگی به ‏شکایت از شورای نگهبان را ندارند و شورای نگهبان با گردنکشی حاضر به حضور در دادگاه و ارائه اسناد رد ‏صلاحیت ها نمی شود، چه امیدی می توان داشت؛ بنابراین گزینه دیگری جز نظارت بین المللی وجود ندارد.‏

همانطور که در بیانیه تان اشاره کرده اید، طرح این تقاضا ممکن است دیر هنگام باشد، در این صورت می ماند همان ‏امیدی که شما به این صورت بیان کرده اید: “انتقال پیام و خواست ملت ایران به حاکمیت تمامیت خواه ایران و جامعه ی ‏بین المللی و سوق دادن هر دو طرف به راه حل های کم هزینه تر و سودمند و برحذر داشتن هر دو طرف از ‏ماجراجویی.” چرا این پیام که “ما نظارت بین المللی می خواهیم» باید جامعه بین المللی و حاکمیت را از ماجرا جویی ‏برحذر کند؟” ‏

تغییرات و تحولات سیاسی موثر، معمولاً ناگهانی رخ نمی دهند.هم حاکمیت و هم اصلاح طلبان بر سر یک پیچ سرنوشت ‏ساز هستند؛ اگر شورای نگهبان و مجموعه حاکمان، بر ادامه روش های نادرست گذشته خود اصرار ورزند ـ که همه ‏شواهد حاکی از آن است ـ شکاف ها، حتی در درون نظام عمیق تر می شود.در آن صورت تمایلات و گرایشات ساختار ‏شکن، بیرون از نظام شکل می گیرند و رشد می کنندکه حاصل آن معلوم نیست و به نفع مصالح ملی کشورمان هم نیست؛ ‏مصالحی که فراتر از نظام است. بنابراین طرح چنین امری ممکن است باعث توجه و تغییر در رفتارها بشود.‏

‎ ‎با توجه به اینکه سیاست شما قاعدتاً جلب همراهی دیگر نیروهای اصلاح طلب است، آیا قبل از صدور این ‏بیانیه، منظورم بخصوص تأکید براین خواست است، با گروهها و احزاب سیاسی دیگری در این مورد همفکری انجام ‏داده اید؟ اگر نه، چرا؟ اگر آری با کدام نیروها و با چه نتیجه ای؟‎ ‎

با برخی از نیروهای سیاسی نزدیک به نهضت آزادی مطرح شد ولی آمادگی نداشتند.‏

‎ ‎با توجه به اینکه امکان پذیرش این پیشنهاد از جانب دولت فعلی هم غیرممکن به نظر می رسد، از هم اکنون ‏می توان آن را به دست نیامده تصور کرد، حرکت بعدی شما چیست؟‎ ‎

به رغم اعلام صریح مواضع شورای نگهبان، باید منتظر عملکرد آنان بعد از ثبت نام و رسیدگی به صلاحیت ها بود. ‏ثبت نام و داوطلب شدن حق اولیه هر شهروندی است. با ثبت نام باید این حق مطالبه شود. ثبت نام به معنای تقویت فرایند ‏مشارکت مردم است و نظارت بین المللی هنگامی معنا دار می شود که شهروندان از حق خود استفاده و ثبت نام کرده ‏باشند.ضمن اینکه نظارت بین المللی عبور از نظام نیست. به هر حال در چنین شرایطی، رد صلاحیت ها همچنان هزینه ‏ای برای حاکمان انحصار طلب است. ‏

‎ ‎آیا تقاضای نظارت بین المللی را در انتخابات آینده ریاست جمهوری هم مطرح خواهید کرد؟‎ ‎

رفتارحاکمیت علی الاصول باید طوری باشد که نظارت احزاب سیاسی در داخل، وافی به مقصود باشد و نیازی به ‏نظارت بین المللی نباشد. اما همانطور که اعلام کرده ایم رفتار حاکمیت جز این راهی برای نیروهای اصلاح طلب باقی ‏نگذاشته است؛ لذا اگر بخواهند در انتخابات ریاست جمهوری آینده هم همین شیوه ها را بکار ببرند، خواست نظارت بین ‏المللی جدی تر خواهد بود.‏

‎ ‎بیان این امر از جانب شما که “حضور در انتخابات را هرگز به معنای شرکت در همه مراحل انتخابات و ‏سهم خواهی از قدرت سیاسی در شرایط کنونی” ارزیابی نمی کنید، آیا به معنای تحریم انتخابات در صورت تأمین نشدن ‏خواست نهضت آزادی ایران است؟‎ ‎

خیر؛ نهضت آزادی با تحریم انتخابات موافق نیست.‏

‎ ‎آقای یزدی در میان احزاب اصلاح طلب موجود، آیا هیچکدام تمایلی به همکاری انتخاباتی با نهضت آزادی ‏و یا دیگر جریانات نو اندیش دینی نشان داده اند؟‏‎ ‎

تمایل و اعتقاد بسیار زیادی وجود دارد، اما نزدیکی و همکاری با نهضت آزادی هزینه دارد و آنها در شرایط کنونی، این ‏نزدیکی و همگامی را به نفع خود نمی دانند. به احتمال زیاد بعد از انتخابات، شرایط برای همکاری آماده تر خواهد شد.‏

‎ ‎پیش بینی شما از میزان حمایت داخلی و خارجی از این بیانیه چیست؟‎ ‎

در داخل ایران نیروهای سیاسی از بیانیه نهضت آزادی ایران استقبال کرده اند، اما از واکنش های خارجی اطلاع زیادی ‏ندارم.‏

‎ ‎آیا نهضت آزادی ایران صرف نظر از موافقت یا مخالفت حکومت با نظارت بین المللی، کاندیداهایی برای ‏انتخابات معرفی خوهد کرد؟ در آنصورت آیا انتظار دارید که برخی چهره های شناخته شده، یا ناشناس شما ز فیلتر ‏شورای نگهبان عبور کنند؟‎ ‎

شرکت در انتخابات حق همه شهروندان است. ما مردم را به مطالبه حقوق شهروندی خود دعوت و ترغیب کرده و می ‏کنیم. ثبت نام ما یکی از این موارد مطالبه حقوق شهروندی است. اما مشارکت به معنای رفتن به پای صندوق ها و رای ‏دادن به افراد و یا دعوت مردم به رای دادن و حمایت از نامزد های معین، یا یک حزب سیاسی، به تحولات آینده بستگی ‏دارد. شرایط کنونی طوری نیست که اعضایی از نهضت آزادی تایید صلاحیت شوند. حتی اصلاح طلبان شناخته شده ‏نیز رد صلاحیت خواهند شد. ‏

‎ ‎با توجه به روال فعلی و زمان کم باقیمانده تا انتخابات مجلس، پیش بینی شما از نتیجه انتخابات چیست؟‎ ‎‎ ‎

اگر هیچ تغییری در سیاست ها و رفتار ها داده نشود، نتیجه انتخابات مجلس هشتم روشن است و پیامد آن عمیق تر شدن ‏شکاف در میان حتی نیروها و فعالان سیاسی درون حاکمیت خواهد بود. ‏

‎ ‎شما در مصاحبه قبلی با «روز» به امتناع اصلاح طلبان در همکاری های انتخاباتی با نهضت آزادی و یا ‏نیروهای ملی ـ مذهبی اشاره کردید. چرا این گفتمان را در سطح جامعه و به شکل علنی و بیرونی مطرح نمی کنید؟‎ ‎‎ ‎

در شرایط فعلی طرح این بحث کمکی به بهبود اوضاع نمی کند. ‏

‎ ‎آقای یزدی چند سال پیش پیشنهادی شده بود مبنی بر اینکه نهضت آزادی برای دریافت مجوز فعالیت، نام ‏دیگری برگزیند. چرا نمی توان فعلاً که شرایط چنین است، برای نفس پیشبرد مبارزه سیاسی این پیشنهاد را پذیرفت؟‎ ‎‎ ‎

این یک پیشنهاد صادقانه نبود. همان زمان که این پیشنهاد در وزارت کشور مطرح شد از آنها خواستیم کتباً به ما بنویسند، ‏اما ننوشتند. هنگامی هم که جمعی از اعضای کمتر شناخته شده نهضت، درخواست تاسیس یک حزب جدید را کردند، ‏وزارت اطلاعات که انها را شناسایی کرده بود به کمیسیون ماده 10 گزارش داد و آنها نیز از صدور پروانه خودداری ‏کردند. فراموش نکنید که آنها با اسم احزاب یا روزنامه ها مخالف نیستند، بنابراین تغییر اسم مشکل را حل نمی کند. حتماً ‏خاطرتان هست زمانی که روزنامه جامعه توقیف شد و روزنامه نشاط به جای ان درآمد، رییس سابق قوه قضاییه در ‏نماز جمعه به شدت به روزنامه نشاط حمله کرد و گفت که این همان روزنامه توقیف شده جامعه است. هنگامی که قانون ‏مطبوعات را تغییر دادند، به این نکته نیز پرداخته شد تا مانع شوند اگر روزنامه ای توقیف شد، همان هیات تحریریه ‏روزنامه دیگری را با همان مشخصات منتشر کند. حاکمیت با نهضت آزادی پدر کشتگی ندارد آنها با “آزادی” مسئله ‏دارند و تغییر نام درد آنها را دوا نمی کند. ‏