انتشار خبر رفع ممنوعیت انتقال موشکهای روسی اس-۳۰۰ به ایران، موجب استقبال گسترده مقامات مسئول جمهوری اسلامی شده است.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی که در روسیه به سر می‌برد، در اینباره گفته است: “خوشبختانه و در چارچوب مذاکرات فشرده و پیگیریهای مستمری که انجام شد دستور لغو حکم ممنوعیت فروش موشکهای پدافندی اس-۳۰۰ با حسن نیت رییس جمهوری روسیه صادر شد." او اضافه کرده: "شکل گیری شرایط جدید در چارچوب سیاستهای ثبات آفرین جمهوری اسلامی در سطح منطقه و بین الملل در اتخاذ تصمیم روسیه در لغو ممنوعیت فروش سامانه موشکی اس-۳۰۰به ایران بسیار تعیین کننده بوده است.”
از سوی دیگر سرتیپ پاسدار حسین دهقان، وزیر دفاع نیز با اشاره به دستور پوتین درباره لغو ممنوعیت فروش اس-۳۰۰ `به ایران گفته: “این فرمان ترجمان اراده سیاسی رهبران دو کشور برای توسعه و ارتقای سطوح همکاری در تمام زمینه‌ها است.” او تاکید کرده: “تهدیدات فرامنطقه ای و گسترش فعالیت های تروریستی گروه های تکفیری ضرورت گسترش و تعمیق این همکاری ها را افزایش داده و همواره به عنوان یکی از محورهای اساسی رایزنی و همکاری میان ایران و روسیه مورد اهتمام و توجه بوده است.”
محمدجواد ظریف نیز در اینباره گفته است: “تصمیم روسیه به اجرای قرارداد اس-۳۰۰ به ایران اقدامی مثبت در مسیری صحیح است.” او که در جریان سفر به اسپانیا با خبرنگاران سخن می‌گفت اعلام کرد: “همانطور که می‌دانید، سامانه اس-۳۰۰ `یک سامانه دفاعی است. یعنی برای جلوگیری از حمله هوایی به کشور من. ما سال‌ها پیش این سامانه را به روسیه سفارش داده و قراردادی در این باره بسته بودیم. متاسفانه مداخلاتی در روابط دوجانبه ما با روسیه وجود داشت. ما از تصمیم درست ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برای اجرای این قرارداد استقبال می‌کنیم. من معتقدم ایران و روسیه همسایگان خوبی هستند. ما روابطی تاریخی با روسیه داشته ایم. ما منتظر همکاری‌های بیشتر در حوزه همکاری‌های راهبردی با روسیه هستیم.”
استقبال گسترده مقامات جمهوری اسلامی از موافقت روسیه برای تحویل موشکهای مزبور در حالی است که پیش از این فرماندهان سپاه پاسداران از ساخت موشکهای باور ۳۷۳ خبر داده بودند که پیشرفته‌تر از اس-۳۰۰ `است و در قرارگاه خاتم‌الانبیا تولید شده.
حتی در بهمن ماه گذشته و با انتشار اخباری از تلاش مجدد جمهوری اسلامی برای وارد کردن موشکهای اس-۳۰۰ `از روسیه، یکی از رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان “آیا با وجود باور ایرانی هنوز نیازی به سامانه اس 300 داریم؟” اعلام کرده بود موشکهای ایرانی دقیق‌تر و پیشرفته‌تر از مشابه روسی هستند و نیازی به موشکهای روس نیست.
در این گزارش آمده بود: “اگر چه تا سالهای قبل، متخصصان اذعان می کردند که وجود سامانه‌ای نظیر اس-۳۰۰ در مجموعه پدافند هوایی ایران لازم است اما متخصصان داخلی اثبات کرده‌اند که نیازمند تجهیزات بیگانه نبوده و اس-۳۰۰ تنها برای صرفه‌جویی در زمان مدنظر قرار گرفته بود. البته با توجه به وجوه مختلف بازدارندگی دفاعی در کشور، زمان کافی برای توسعه نمونه بومی از چنین سامانه‌ایی فراهم شد و انشاالله در آینده نزدیک به دست رزمندگان اسلام خواهد رسید.” نویسنده گزارش اضافه کرده بود: “به طور خاص در مقایسه با سامانه اس-۳۰۰ مورد سفارش ایران، باور-۳۷۳ توانایی درگیری با اهداف متنوعی را دارد که این به دلیل ماهیت متفاوت تهدیدات پیش روی ایران در قیاس با روسیه است. باور-۳۷۳ علاوه بر توانایی درگیری با اهداف به اصطلاح آیرودینامیک نظیر هواپیما، توانایی درگیری با موشکهای بالستیک، کروز و همچنین موشکهای دیگر را داشته و انهدام اهداف با سطح مقطع راداری پایین به طور ویژه در طراحی آن مورد توجه بوده است.”
به این ترتیب مشخص نیست که استقبال گسترده مقامات نظامی و غیرنظامی ایران از تحویل “احتمالی” موشک‌هایی که “بهترش را خودمان داریم” به چه دلیل بوده است. از سوی دیگر تنها یک روز بعد از انتشار خبر رفع ممنوعیت مزبور، `خبری دیگر از منابع روسی منتشر شد که نشان می‌داد حتی پس از رفع ممنوعیت “ارسال” هم معلوم نیست که امکان “دریافت” این موشک‌ها در ایران وجود داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، نیکلای پاتروشف، رئیس شورای امنیت ملی روسیه گفته : “تاریخ تحویل این سامانه‌ها به ایران، به شرکت سازنده بستگی دارد.” یکی از خوانندگان سایت در زیر همین خبر نوشته است: “ارجاع به شرکت سازنده اولین کارشکنی روس‌ها و ناکجا آباد”
یک ماه پیش رسانه‌های ایران از تغییر پیشنهاد روسیه و جایگزینی موشکهای آنتی-۲۵۰۰با موشکهای اس-۳۰۰ داده بودند. در آن زمان [خبرگزاری فارس](http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931204000743) نوشته بود: "سرگئی چمزوف، سرپرست گروه تولیدی روس‌تک روسیه روز دوشنبهگفت، مسکو فروش آخرین تکنولوژی سامانه ضد موشکی Antey-۲۵۰۰ را به جای سیستم زمین به هوای ضدموشکی اس-۳۰۰ `به ایران پیشنهاد کرده است و مقامات ایرانی در حال بررسی این پیشنهاد هستند.”
گفته می‌شد که علت این پیشنهاد روسیه آن است که قبلا پیشنهاد فروش موشکهای آنتی۲۵۰۰ را به کشورهای عربستان و ترکیه هم داده است و مایل به تغییر توازن نظامی منطقه نیست.
سایت شفاف در آن روزها، درباره پیشنهاد روسیه نوشته بود: “پیش از این روسیه دو سامانه از آنتی ـ ۲۵۰۰ را به ونزوئلا فروخته و هم‌اکنون در تلاش است که سامانه‌های دیگری را هم به کشورهای هند و ترکیه بفروشد.” نویسنده این گزارش با اشاره به توافق وزرای دفاع دو کشور برای تحویل موشکهای اس-۳۰۰ نوشته بود: "حالا با گذشت یک ماه از آن توافق، روس‌ها فاش کرده‌اند که به ایران پیشنهاد دریافت سامانه موشکی انتی ۲۵۰۰ را داده‌اند، سامانه‌ای که قبلا هم یک بار به ایران پیشنهاد شده بود. باید منتظر ماند و دید که آیا ایران که خود در حال ساخت یک سامانه مشابه اس-۳۰۰به نام باور ۳۷۳ است، با این پیشنهاد موافقت خواهد کرد یا فقط همان اجرای قرارداد اولیه را خواهان است.”
اکنون با انتشار خبر لغو ممنوعیت فروش اس-۳۰۰ به ایران، مقامات جمهوری اسلامی امیدوارند بالاخره قراردادی که بیش از هشت سال از آن گذشته است، اجرا شود. اما احتمال دیگر نیز آن است که همانند نیروگاه اتمی بوشهر، اینبار هم“شرکت سازنده” روس کار را “کش” دهد.
