”از خبرگزاری ایسنا شکایت می کنم”. این جمله کاظم جلالی از نمایندگان نزدیک به طیف اقلیت مجلس بود که وقتی صبح دیروز با خبرنگاران سخن می گفت، بسیاری از خبرگزاری های ایران و زود تر از همه، خبرگزاری دانشجویان ایران به نقل از وی خبر از استعفای منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران داده بودند.
خبر استعفای متکی، در هفته‌های اخیر و به خصوص در چند روز پس از استعفای لاریجانی به طور گسترده‌ای در محافل سیاسی مطرح بود و بسیاری آن را قطعی تلقی می‌کردند. اما انتشار رسمی این خبر اولین بار در خبرگزاری ایسنا در بین “شنیده‌های داخل مجلس” و به نقل از کاظم جلالی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هفتم و رضا طلایی نیک، عضو شاخص این کمیسیون انجام شد.
اندکی بعد خبرگزاری مهر نیز این خبر را به شکل مفصل‌تری با عنوان “تغییرات جدید در کابینه” منتشر کرد و منبع آن را باز هم اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس، اما بدون ذکر نام، ذکر کرد. در این گزارش حتی به نام “سعید جلیلی” دبیر جدید شورای امنیت ملی به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه نیز اشاره شده بود.
اما کمتر از یک ساعت بعد، وقتی احمدی نژاد پس از جلسه هیئت دولت با سوال خبرنگاران در خصوص استعفای متکی روبه‌رو شد، این خبر را تکذیب کرد و آن را “جنگ روانی” دانست. وی همچنین از تحولات جدید در عرصه دیپلماسی کشور خبر داد و گفت که طی روزهای آینده، وی و برخی دیگر از مسوولان به چند کشور سفر خواهند داشت و روسای جمهور برخی از کشورها نیز به ایران خواهند آمد.
بلافاصله پس از اینکه این خبر به مجلس رسید، کاظم جلالی به جمع خبرنگاران آمد و با تکذیب شدید صحبت خود با خبرنگاران در خصوص استعفای متکی، طرح این موضوع را “کاملا شیطنت‌آمیز و انحرافی” دانست. وی همچنین گفت: “از خبرگزاری ایسنا به علت انتشار این خبر از قول اینجانب و طلایی نیک شکایت خواهیم کرد.“
ایسنا هم بلافاصله خبر قبلی را از خروجی خود برداشت و با انتشار تکذیبیه جلالی، در ادامه آن این توضیح را منتشر کرد که: “خبرگزاری دانشجویان ایران صبح امروز خبری را در مورد شنیده‌های داخل مجلس درباره احتمال استعفای وزیر امور خارجه روی خروجی خود قرار داد که در آن به اشتباه نام دکتر کاظم جلالی و رضا طلایی نیک به عنوان منبع خبر ذکر شده بود؛ به این وسیله از مخاطبان محترم به دلیل درج این خبر (که مدت بسیار کوتاهی بر روی سایت قرار گرفت) و از این دو نماینده محترم به دلیل اشتباه صورت گرفته عذرخواهی می‌شود.“
گفته می‌شود این دو نماینده خبر استعفای متکی را به خبرنگاران گفته بودند، اما خواسته بودند نامی از آنها به میان نیاید؛ که خبرنگار ایسنا این موضوع را مراعات نکرده بود. برخی دیگر از نمایندگان مجلس خبر ازدرگیری لفظی محمد رضا باهنر، نایب رئیس مجلس با معاون پارلمانی رئیس جمهور داده بودند. معاون پارلمانی رئیس جمهور گفته بود برکناری وزیر در حوزه اختیارات رئیس جمهور است نه مجلس.
در ارتباط تحولات اخیر، یک نماینده مجلس در پاسخ به تماس تلفنی خبرنگار “روز” گفت: “به هر حال آقای متکی خواهد رفت و این مساله از نظر مجلس هیچ توجیهی ندارد. در مورد سایر وزرایی که تاکنون از کابینه رفتند وضعیتی مشابه آقای متکی پیش آمده بود بطوریکه چند ماه پس از رواج شایعه برکناری و یا استعفا، سرانجام اخراج وزیر از کابینه محقق و علنی شد. مجلس به این نحوه دولتمداری انتقاد دارد”.
هرچند نمایندگانی که دیروز از استعفای متکی خبر دادند، علت آن را اعتراض به دخالت‌های احمدی نژاد و نزدیکانش در عزل و نصب‌های داخلی وزارت امور خارجه عنوان کردند، اما برخی تحلیلگران این مساله را به استعفای علی لاریجانی نسبت داده بودند.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه دولت نهم که در این دو سال بارها شایعه استعفای وی منتشر شده بود، در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری رئیس ستاد انتخاباتی علی لاریجانی، رقیب انتخاباتی احمدی نژاد بود، در واقع در شرایطی ناگزیر و از سر اجبار به کابینه احمدی نژاد وارد شد. در این دو سال نیز در محافل سیاسی، متکی به عنوان یک عنصر کم‌تاثیر در سیاست خارجی شناخته می‌شد و در عین حال چند بار اخباری غیررسمی در خصوص اختلافات حاد وی با احمدی نژاد و بحث و جدل‌های این دو در حاشیه برخی جلسات رسمی نقل شد. آخرین نمونه، خبر بحث تند احمدی نژاد با وزیر خارجه‌اش در حاشیه جلسه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بود، که البته هیچ‌گاه در رسانه‌های رسمی منتشر نشد.
از سوی دیگر، جابه‌جایی مصطفوی، قائم‌مقام متکی به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از سوی احمدی نژاد، انتشار شایعاتی در خصوص فرستادن عراقچی، معاون حقوقی و بین المللی متکی به سفارت در یکی از کشورهای آمریکای لاتین و ارتقای شیخ عطار، معاون اقتصادی متکی که از افراد نسبتا مقبول احمدی نژاد است به قائم‌مقامی این وزارتخانه، نمونه‌هایی آشکار از تلاش برای محروم کردن متکی از این دو معاون همفکر خود در وزارت امور خارجه تلقی شدند.
به گفته نمایندگان، افزایش معاونت‌های وزارت امور خارجه (به علت تبدیل معاونت اروپا و آمریکا به دو بخش معاونت اروپا و معاون قاره آمریکا؛ و نیز معاونت عربی و آفریقا به دو بخش معاونت عربی و همسایگان و معاونت آفریقا) فرصت خوبی برای نزدیکان احمدی نژاد بود تا تغییرات مورد نظرشان را در وزارت امور خارجه پیاده کنند، موضوعی که عراقچی نیز در گفت‌گو با خبرنگاران تلویحا تایید کرد. از این رو بود که گفته شد متکی تصمیم گرفته در چنین شرایط دشواری در این وزارتخانه باقی نماند.
اما آنطور که منابع آگاه در مجلس گفته‌اند، احمدی نژاد استعفای متکی را با این توضیح که اعلام این استعفا همزمان با استعفای لاریجانی موجب حرف و حدیث‌های زیادی می‌شود و “بهانه به دست دشمنان” می‌دهد، با آن مخالفت کرده است.
این خبر را حجت الاسلام محمدعلی شهیدی، معاون پارلمانی و کنسولی متکی نیز با بیانی دیگر در جمع خبرنگاران حاضر در مجلس تایید کرد. او گفت: “شرایط کنونی با توجه به استعفای آقای لاریجانی، زمان معقولی برای اینکار نیست.“