دوگانگی تصاویر در تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی

بهروز صمدبیگی
بهروز صمدبیگی

» اعمال محدودیت بر انتشار عکس‌ها تکذیب شد

هرچند برنامه “ماه عسل” به دلیل دعوت از مهمانی که عکس‌هایی بدون حجاب در شبکه‌های اجتماعی داشت٬‌ توبیخ شد اما صدا و سیما اعلام کرده که درنظرندارد برای انتشار عکس هنرمندان و ورزشکاران در شبکه‌های اجتماعی اعمال محدودیت کند. پیش از این و از قول یک عضو شورای نظارت بر صداوسیما عنوان شده بود که “از همکاری رسانه ملی با هنرمندانی که عکس خلاف شرع از خود در فضای مجازی منتشر کرده‌اند” جلوگیری خواهد شد.

 

سلفی با بی‌حجاب و عکس یادگاری با خواننده لس‌آنجلسی

از آن‌جایی که فیس‌بوک در ایران همچنان فیلتر است٬ بسیاری از چهره‌هایی که با صدا و سیمای جمهوری اسلامی همکاری می‌کنند٬ در استفاده از آن احتیاط می‌کنند. اما اینستاگرام به عنوان محبوب‌ترین شبکه اجتماعی کاربران ایرانی طیف گسترده‌ای از شهروندان را پوشش می‌دهد؛ از دفتر رهبر جمهوری اسلامی گرفته تا بازیگران و از ورزشکاران تا چهره‌های سیاسی و مقامات. حتی عزت‌الله ضرغامی رییس سابق صدا و سیما هم در اینستاگرام فعال شده و برخی برنامه‌های تلویزیونی هم به طور علنی اکانت اینستاگرام خود را تبلیغ می‌کنند. اما آیا هنرمندان و ورزشکاران در انتشار عکس‌های زندگی روزمره خود از آزادی کافی برخوردارند و یا همچنان مجبور به رعایت ضوابط صدا و سیما هستند؟ ضوابطی که باعث شده تا جز در ایام انتخابات و راهپیمایی‌های حکومتی٬ تنها و تنها زنان با حجاب کامل و مردان با پوشش مورد تایید در شبکه‌های مختلف تلویزیونی به نمایش دربیایند.

پیش از این و در جریان مسابقات خارج از کشور فوتبال٬ سلفی گرفتن زنان بدون حجاب با بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران دردسر ساز و در دستوری محرمانه از آنها خواسته شده بود از تن دادن به عکس گرفتن با هواداران بدون حجاب خودداری کنند. اما موضوع فقط به زنان محدود نماند. در حاشیه این مسابقات برخی چهره‌های سرشناس ایرانی خارج از کشور نیز به دیدن بازیکنان تیم ملی می‌آمدند و با آنها عکس یادگاری می‌گرفتند و این عکس‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی با استقبال فراوان کاربران ایرانی مواجه می‌شد. پس برخورد با این عکس‌ها هم در دستور کار قرار گرفت.

در آخرین نمونه از این دست برخوردها کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال قول برخورد با چند فوتبالیست قدیمی ایرانی را داده است. تعدادی از بازیکنان بازنشسته فوتبال برای حضور در یک جام دوستانه به کانادا رفته‌اند و عکس یادگاری آنها با اندی، خواننده مشهور ایرانی ساکن لس‌آنجلس پرطرفدار شده است. از جمله حاضران در این عکس حمید استیلی، بازیکن سابق پرسپولیس و تیم ملی است که به واسطه گلزنی مقابل آمریکا در جام جهانی ۱۹۹۸ مورد تفقد آیت‌الله خامنه‌ای هم قرار گرفت. او ارتباط نزدیکی با برخی مقامات سیاسی دارد و از جمله حامیان محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ بود. اما حالا گفته می‌شود که باید به کمیته اخلاق مراجعه کند و توضیح بدهد.

در مورد بازیگران و خوانندگان اما بحث هنگامی بالاگرفت که احسان علیخانی در برنامه ماه عسل از یک “پوزر” عروس دعوت کرد؛ زنی که به عروس‌ها شیوه پز گرفتن مقابل دوربین و رفتار در مراسم و جشن عروسی را آموزش می‌داد. پس از حضور این زن در برنامه به ناگاه عکس‌های پرشماری از او با لباس عروسی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. این عکس‌ها توسط خود این شخص و به منظور تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود اما عدم رعایت ضوابط حجاب در آن در تقابل با حضور کاملا محجبه‌اش در برنامه تلویزیونی قرار گرفت و خبرساز شد.

این مهمان جنجالی خیلی زود همه اکانت‌هایش در شبکه‌های اجتماعی را مسدود کرد اما خیلی از این عکس‌ها توسط سایر کاربران ثبت و ضبط شده بود. پس از آن بود که شورای نظارت بر صدا و سیما در اقدامی کم‌سابقه برنامه ماه عسل را توبیخ کرد و خبر این توبیخ از اخبار تلویزیون هم پخش شد.

چند روز بعد وبسایت تابناک خبر داد که موج جدیدی از سخت‌گیری‌ها آغاز شده که احتمالا منجر به کوچ ستاره‌ها از ایسنتاگرام خواهد شد.

به نوشته این وبسایت شورای نظارت بر صداوسیما برای بازیگران، خواننده‌ها و مجریان تلویزیونی تصمیم جدید اتخاذ کرده که با استناد به آن “از این پس هر خطایی در شبکه‌های اجتماعی و به طور خاص انتشار هر تصویری که مغایر با عرف و ناهنجاری تشخیص داده شود، می‌تواند تبعات سنگینی‌ برای هنرمندان‌ داشته باشد.”

این خبر نقل قولی از سیدرمضان شجاعی کیاسری٬ عضو ناظر مجلس در شورای نظارت بر صداوسیما را هم به همراه داشت که گفته بود: “بسیاری از هنرپیشه‌ها در صفحات اجتماعی خود عکس خلاف شرع منتشر می‌کنند. این‌ها کسانی ‌هستند که چون می‌خواهند از طریق صداوسیما نان بخورند با پوشش مناسب در رسانه ملی ظاهر می‌شوند، ولی در صفحات اجتماعی ارزش‌ها را زیر پای می‌گذارند و حرمت همکاری با رسانه جمهوری اسلامی را زیر سؤال می‌برند‌.”

به اعتقاد او “همه جای دنیا مرسوم است ‌کسانی که می‌خواهند با رسانه ملی همکاری کنند، باید اصولی را رعایت کنند و آزاد نیستند هر کاری انجام دهند. آن‌ها حتی در شکل‌گیری زندگی‌شان هم باید رعایت کنند و برایشان درخصوص اینکه با چه کسی می‌توانند ازدواج کنند، شرط می‌گذارند؛ اما برخی از هنرمندان ما متأسفانه در رسانه ملی مورد توجه قرار می‌گیرند و بیرون از این فضا هر کاری بخواهند می‌کنند.”

این خبر با بازتاب گسترده‌ای در سایر رسانه‌‌ها و شبکه‌های اجتماعی مواجه شد تا جایی که روابط عمومی صدا و سیما به آن واکنش نشان داد. در اطلاعیه این نهاد آمده است: در پی ادعای برخی سایت‌های خبری درخصوص ابلاغ تصمیم رسانه ملی به هنرمندان، مجریان و گویندگان سازمان صدا و سیما مبنی بر ممنوعیت حضور در شبکه های اجتماعی، مدیرکل روابط عمومی سازمان با تکذیب این خبر تأکید کرد: هیچ گونه تصمیم یا بخشنامه‌ای در این خصوص توسط رسانه ملی صادر نشده و آن چه در برخی سایت ها در این باره نقل شده کذب محض و به کلی عاری از صحت است.

اما در این بین مهرداد میناوند٬ بازیکن سابق تیم ملی فوتبال نیز ادعا کرده که از حضور او در برنامه ماه عسل جلوگیری شده است. قرار بود او هم به همراه سایر بازیکنان تیم ۹۸ پنجشنبه شب گذشته راهی برنامه ماه عسل شود اما کسی او را ندید. میناوند در این باره گفته: “متاسفانه اسم من را دو ساعت مانده به برنامه از لیست خارج کردند. توضیحی هم ندادند. ولی من ممنوع التصویر نیستم چون چند وقت پیش هم به شبکه سه رفتم و هم شبکه ورزش.” مشخص نیست که ‌آیا میناوند هم به دلیل عکس‌هایش مشمول چنین محدودیتی شده یا نه ولی اگر چنین باشد تکذیبیه صدا و سیما زیر سوال خواهد رفت و جدالی جدید با اینستاگرام و اکانت‌های چهره‌ها در اینستاگرام در راه خواهد بود.