جامعه بین المللی پس از انتخاب یک روحانی میانه رو به عنوان رییس جمهور ایران، انتظارات خود را در قبال این کشور بالا برده و به گفته دیپلمات ها و کارشناسان، حداقل این امید را دارد که شاهد یک “شیوه عمل” متفاوت ازسوی جمهوری اسلامی باشد تا تحولات واقعی حاصل شود.
یک دیپلمات اروپایی دراین خصوص می گوید: “ما انتظار یک دگرگونی کامل را نداریم، ولی این شاید فرصتی باشد که با مسایل به گونه ای دیگر برخورد کنیم.” او می افزاید: “با انتخاب یک رییس جمهور جدید هیچ چیز از اساس تغییر نخواهد کرد، ولی شاید بتوان گفت که شیوه عمل متفاوت خواهد بود و بی شک با شیوه رفتار و عمل محمود احمدی نژاد مغایرت خواهد داشت.”
زورآزمایی های احمدی نژاد و اظهارات پرهیاهوی او، به ویژه در مورد اسراییل، همواره بخشی از جامعه بین المللی را به وحشت می انداخت.
حسن روحانی، برخلاف او، به دلیل ریاست هیأت مذاکره کننده ایرانی در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵، به عنوان “شیخ دیپلمات” شناخته می شود. مذاکرات او با کشورهای اروپایی باعث تعلیق فعالیت های غنی سازی گردید که سپس ازسوی محمود احمدی نژاد ازسر گرفته شد.
جک استرا، وزیر خارجه وقت بریتانیا، که در آن زمان از نزدیک با خصوصیات آقای روحانی آشنا شده بود، او را به عنوان “دیپلمات و مرد سیاسی مجرب” می نامد. او معتقد است که انتخاب وی نشان دهنده خواست مردم ایران برای “پرهیز از رویکردهای تند و بی حاصل” سلف وی می باشد.
“درگیر توهمات نشوید”
به دنبال اعلام پیروزی حسن روحانی، اکثریت کشورها برای همکاری با ایران اعلام آمادگی کرده اند و از او خواسته اند که “راه جدیدی”، به ویژه در پرونده اتمی و بحران سوریه، پیدا کند. دنیس مک دانو، دبیر کل کاخ سفید، روز یکشنبه در شبکه تلویزیونی سی بی اس اظهار داشت که در انتخاب او “نشانه ای از امید دیده می شود”.
در میان این واکنش های محبت آمیز، تنها نخست وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، اعلام کرده که “درگیر توهمات نشوید”. او براین باور است که باید فشار را “به هر طریق لازم” حفظ کرد تا برنامه اتمی ایران متوقف شود.
جنو ابدو، از اعضای گروه فکر مرکز استیمسون در واشنگتن، پیش بینی می کند که “در ابتدا بیشتر شبیه یک ماه عسل است”، ولی او در رابطه با پیشرفت واقعی و ملموس در پرونده هسته ای ایران بسیار تردید دارد. او همچنین می گوید: “فکر نمی کنم که برای بحران سوریه نیز شاهد تغییر و تحولی باشیم.”
ازسوی دیگر، آزاده کیان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه “پاریس دیدرو”، معتقد است که “اگر غربی ها می خواهند ایران به نزد جامعه بین المللی بازگردد، اکنون وقتش است و باید با روحانی به عنوان یک میانه رو و یک دیپلمات به مذاکره بنشینند.”
به گفته او، خواست روحانی، در زمان کمپین انتخاباتی اش، برای عادی کردن روابط با عربستان سعودی نشان از خصوصیت مذاکره گری او دارد. “او در مورد سوریه صحبتی نکرد، زیرا یک پرونده دردسرآفرین است، ولی درخصوص برخی پرونده ها می خواهد روابط را با سعودی ها عادی کند.”
اکنون کارشناسان و دیپلمات ها در مورد قدرت مانور آقای روحانی می پرسند و این درحالی است که رهبر انقلاب همچنان به عنوان ارباب بازی عمل می کند و برای حفظ استراتژی هایی که از دهه ها پیش اتخاذ کرده مصمم است؛ دراین میان می توان به پرونده هسته ای و مسأله سوریه اشاره کرد.
یک دیپلمات فرانسوی می گوید: “سوریه برای حکومت جمهوری اسلامی به عنوان یک منفعت حیاتی و استراتژیک محسوب می شود. ایران کشوری است که در بلند مدت بر سر گزینه های خود بسیار جدی عمل می کند. من فکر نمی کنم که ایران فعلاً قصد عقب نشینی از سوریه را داشته باشد.”
دیپلمات اروپایی دیگری می گوید: “رهبر صندوقچه را در دست دارد؛ برنامه هسته ای تحت اختیار اوست؛ سپاه پاسداران که به یک نهاد اقتصادی و مالی چند ملیتی تبدیل شده، زیر نظر او فعالیت می کند؛ به واقع در چنین شرایطی رییس جمهور چطور می تواند رهبر را مجاب به پیروی از خواسته های خود کند؟”
برونو ترتره، محقق بنیاد تحقیقات استراتژیک، این احتمال را می دهد که آقای روحانی بتواند در نزد رهبر به مانند یک وکیل عمل کند و برای پرهیز از وقوع یک بحران عظیم در مورد پرونده هسته ای، با کشورهای غربی به هماهنگی برسد.
با این حال، او به برخی خصوصیات متناقض این “مرد عمل” نیز اشاره می کند: “درست است که روحانی در سال ۲۰۰۳ با تعلیق غنی سازی موافقت کرد، ولی دو سال پس از آن، از اینکه در زمان تعلیق، ساخت سانتریفوژها را سرعت بخشیده بود، از خود تعریف و تمجید کرد. و این به واقع نقض آشکار توافق نامه بود.”
منبع: نوول ابزرواتور، ۱۶ ژوئن
