بازی عربستان با قیمت نفت آز آخرین بازی هایی است که ریاض به راه انداخته تا ظهور اینده احتمالی یک خاورمیانه متفاوت را اگر شد به تاخیر بیاندازد. دنیای جدیدی که عربستان را برمی آشوباند ثبات یافتن ایران پس از سال ها تنش داخلی و بین المللی، برقراری رابطه ایران و آمریکا، و البته ورود نفت شیل آمریکا به بازار جهانی نفت و انرژی است. اما دست به نقد، بازی با اقتصاد ایران و نیز اقتصاد روسیه که هر دو کاملا وابسته به نفت هستند و هر دو در اثر تحریم های بین المللی ضعیف شده اند سرفصل بازی اخیر سعودی ها است
جمهوری اسلامی ایران از نگاه بسیاری از موسسه های مستقل جهانی که به هیچ دولتی وابسته نیستند یکی از ناکارآمد ترین نظام های سیاسی دنیاست که به فساد فراگیر تقریبا درمان ناپذیری دچار است. فقدان دمکراسی و نیز استبداد دینی فراگیر و هرج و مرج دولتی و خط و نشان کشیدن نظامیان برای مردم، همه و همه یکی از غیر قابل هضم ترین و نچسب ترین نظام های سیاسی جهان سوم را شکل داده است. با این حال، بازی منطقه ای ایران در رقابت با نفوذ عربستان، هرچند هزینه های کلان غیر قابل توجیهی را بر مردم ایران تحمیل کرد، بردهای غیر قابل انکاری را با خود داشته است
در لبنان شکل گیری محور ایران و حزب الله توانست نفوذ عربستان سعودی را به حاشیه براند. هرچند حزب الله لبنان با اعزام نیروهای کمکی برای سرکوب جنبش سبز مردم ایران و شرکت در زد و خوردهای خیابانی یک بد نامی پاک نشدنی را از خود در ایران باقی گذاشت، اما در مقابله با فشار نظامی اسراییل چنان خوب مقاومت کرد که عملا بدون اینکه در جایی اعلام شده باشد حزب الله تبدیل به ارتش رسمی و همیشه آماده جنگ کشور لبنان شده است که می تواند معادلات حوالی مرزهای اسراییل را کاملا تغییر دهد. ترور رفیق حریری نخست وزیر اسبق لبنان در سال 2005 نقطه چرخشی بود که نفوذ سعودی ها در لبنان را به حاشیه رانده و ایران -حزب الله را صحنه گردان اصلی لبنان کرد. تروری که سوری ها آن را اجرا کردند و بعید است دستگاه اطلاعاتی ایران در جریان آن نبوده باشند. در نگاه سعودی ها واگذاری بازی در لبنان به ایران شکست منطقه ای بزرگی بود که هیچگاه جبران نشد.
در عراق، سعودی ها هر آنچه داشتند عرضه کردند تا دولت شیعی طرفدار ایران در یک جنگ داخلی یا شورش همگانی سقوط کند. سعودی ها برای اینکه بازی عراق را مانند لبنان به ایران و شیعیان نبازند افراطی های سنی را مسلح کردند، از شاخه های نظامی القاعده در عراق حمایت کردند، بین قبائل درگیری ایجاد کردند و در میان آنان پول توزیع کردند، تنش شیعی سنی را دامن زدند و تا جایی که امکان داشت بازی حملات انتحاری و قتل عام های هولناک شیعیان را دامن زدند. اگر بگوییم صدها هزار شهروند عراقی قربانی رقابت عربستان با ایران شدند ادعای گزافی نیست. با این حال، بازی عراق نیز مانند لبنان به ایران واگذار شد. آن هم ایرانی که کسی از نظامیانش حسابرسی نمی کند و هزینه های کلان این بازی منطقه ای سال هاست بر بودجه ایران سنگینی می کند.
در سوریه، آخرین شکست منطقه ای سعودی ها در برابر ایران شکل گرفت. سه سال حمایت ایران از بشار اسد نتوانست معادلات جنگ داخلی سوریه را حتی اندکی به نفع مخالفان اسد متمایل کند. مخالفانی که بسیاری از آنان از حمایت مالی نظامی و امنیتی عربستان برخوردار بودند. تشتت مخالفان اسد و ارتباط بسیاری از آنان با عناصری از القاعده در نهایت به تولد موهون داعش منجر شد، تحولی که میلیارد ها دلار سرمایه گذاری عربستان سعودی برای سرنگونی متحد استراتزیک ایران را به هدر داد. در نهایت ریاض در مقابله با ایران در سوریه به بحران بد تری دچار شد. اینکه بسیاری به این نتیجه رسیدند که یک بشار اسد سرکوبگر که مانند سرهنگ قذافی مردم خود را بمباران می کند قابل اعتماد تر و قابل تحمل تر از اسلامگرایانی است که در برابر دوربین سر از تن جدا می کنند.
اینک این ریاض است و سریال بازی های باخته در لبنان و عراق و سوریه در برابر ایران. به این ترتیب، بازی منطقه ای ایران و روسیه در خاورمیانه توانست پادشاهی عربستان سعودی را در وضعیتی قرار دهد که به رغم دارا بودن موقعیت استراتژیک و تاریخی هر روز بیش از پیش به حاشیه رانده شود.
کاهش قیمت نفت از سوی عربستان سعودی با هدف ویران کردن اقتصاد ایران و اقتصاد روسیه نقطه چرخشی است که ممکن است بتواند همه بازی های باخته منطقه را یکباره به برد سعودی ها مبدل سازد. اغتشاش سیاسی در داخل ایران و نیز تحریم های بین المللی که توان اقتصادی ایران را با تورم فزاینده و رشد منفی مواجه ساخته بهترین فرصت برای تسویه حساب تاریخی سعودی هاست. همزمان روسیه نیز با شرائط مشابهی مواجه است و تحریم های بین المللی ناشی از مداخله روسیه در اکراین اقتصاد این کشور را که تا ۶۰ درصد به نفت وابسته است در معرض فشار خرد کننده ای قرار داده است. سعودی ها با آگاهی از وابستگی اقتصادی ایران و روسیه به درآمد نفت، بازی با پاشنه اشیل ایران و روسیه تحریم زده را آغاز کردند.
کاهش قیمت نفت در درجه اول ایران و سپس روسیه و در نهایت نفت شیل آمریکا را هدف قرار داده است. هدف گذاری سه گانه سعودی ها در این بازی استراتژیک، هوشیاری آنها و نیز توانایی و انعطاف آنان در تفییر معادلات منصقه ای را می رساند. آنها نگرانند که که حل بحران هسته ای ایران و برقراری احتمالی روابط ایران و آمریکا تقش سعودی ها را برای همیشه به حاشیه براند. هر چند کاهش قیمت نفت بسیاری از کشورها را با بحران اقتصادی مواجه می کند، اما سعودی ها با این اقدام به بازیگران منطقه ای خاورمیانه اعلام می کنند که بدون عربستان سعودی هیچ معادله ای در خاورمیانه شکل نمی گیرد و عربستان می تواند به همه معادلات “نه” بگوید.