ابراهیم حاتمی یکی از شاخص ترین فیلمسازان سینمای ایران است که کار خود را با ساختن فیلم هایی در ژانر دفاع مقدس آغاز کرد و در مدتی کوتاه به درخشان ترین و ماندگارترین چهره این ژانر تبدیل شد وقتی در سال 1383 اولین کار تلویزیونی او با نام خاک سرخ به نمایش در آمد، کمتر کسی تصور می کرد که تلویزیون و عرصه سریال سازی آوردگاه تازه وی برای مواجهه با مضامینی تازه خواهد بود. حاصل این تجارب تازه-از نظر گونه و مضمون- سریال حلقه سبز است که هم اکنون روزهای شنبه در حال پخش است. مجموعه ای که هیچ سنخیتی با جنگ و عرصه های آشنای حاتمی کیا ندارد و با نقدهای مثبت و منفی فراوانی رویرو شده است.
حلقه سبز
نویسنده و کارگردان: ابراهیم حاتمی کیا. تهیه کننده: محمد پیر هادی. طراح صحنه و لباس: داریوش پیرو. تدوین: مهدی حسینی وند. طراح گریم: محمد رضا قومی. منشی صحنه: مینا زر پور. دستیار کارگردان: حجت ذیجودی. مدیر تدارکات: محمد زارع. مدیر فیلمبرداری: سیروس عبدلی. موسیقی: کارن همایونفر. مدیر تولید : ابراهیم اصغری. مجری طرح: حک فیلم. صدا بردار: مهرداد جلو خانی. تیتراژ: مهدی حسینی وند. بازی گردان: محمد حاتمی، شکرخدا گودرزی. محصول : شبکه سوم سیما.
بازیگران: حمید فرخ نژاد، سیما تیرانداز، محمد حاتمی، نسیم ادبی، حمیرا ریاضی، آتش تقی پور، محمد علی ساربان، شکرخدا گودرزی، سیروان اسد نژاد، مارال فرجاد، قدرت ا… دلاوری، داود رجبی.
رویکرد تازه
ابراهیم حاتمی یکی از شاخص ترین فیلمسازان سینمای ایران است که کار خود را با ساختن فیلم هایی در ژانر دفاع مقدس آغاز کرد. در مدتی کوتاه به درخشان ترین و ماندگارترین چهره این ژانر تبدیل شد، اما تمرکزش بر فیلم های جنگی و تجربه ناموفق ساخت وصل نیکان در فضاهای شهری سبب شد تا ناقدانش او را فاقد قدرت ساخت فیلم هایی در خارج از این گونه قلمداد کنند. گویا تقدیر چنین بود که سال ها بعد با نامساعد ساختن فضا برای حاتمی کیا، ناخواسته او را به سمت فیلم های شهری/اجتماعی با پس زمینه جنگ سوق دهند. وقتی در سال 1383 اولین کار تلویزیونی او با نام خاک سرخ به نمایش در آمد، کمتر کسی تصور می کرد که تلویزیون و عرصه سریال سازی آوردگاه تازه وی برای مواجهه با مضامینی تازه خواهد بود. حاصل این تجارب تازه-از نظر گونه و مضمون- سریال حلقه سبز است که هم اکنون روزهای شنبه در حال پخش است. مجموعه ای که هیچ سنخیتی با جنگ و عرصه های آشنای حاتمی کیا ندارد و با نقدهای مثبت و منفی فراوانی رویرو شده است.
دو سال قبل، پس از پخش سریال “او یک فرشته بود” درماه رمضان از شبکه دوم سیما و استقبال فراوان مخاطبان موج جدیدی در میان مجموعه سازان برای پرداختن به موضوعات ماوراء طبیعی و فرا زمینی شکل گرفت. ژانری که کمتر و شاید اصلاً در سینما و تلویزیون ایران به آن پرداخته نشده بود. حاتمی کیا نیز پس از تجربه موفق ساخت مجموعه خاک سرخ و چندین سال دوری از تلویزیون، با “حلقه سبز” که در این ژانر قرار می گیرد، به تلویزیون بازگشته است. سریالی تازه با موضوعی بکر و نو که دارای جنبه های انسانی بیشماری است.
روح حسن “حمید فرخ نژاد” - بیماری که دچار مرگ مغزی شده- از جسم او جدا و در بیمارستان سرگردان می شود از میان اهالی بیمارستان تنها کسی که روح حسن را مشاهده می کند دکتر جمشیدی “سیما تیرانداز” است. حسن از او درخواست کمک می کند تا قلب او را به بیمار دیگری پیوند نزنند. زیرا هنوز زنده است و امید به بازگشت به زندگی را دارد. در خلال این موقعیت، رویدادهای بیشماری برای حسن و دکتر جمشیدی به وجود می آید که فوت بیمار پیوندی در انتظار قلب – مشکوک شدن همکاران دکتر به او و رفتارهایش – ورود غلام “محمد حاتمی ” برادر حسن به بیمارستان و… از جمله این رویدادها است…
طرح و گسترش داستان به خوبی وبا مهارت کامل انجام گرفته است. شخصیت ها به خوبی پرداخت شده اند و همگی از انگیزه ها و رفتارهای موجه و منطقی ای-با توجه به ضعیتی که درآن قرارگرفته اند- برخوردارند. یکی از نقاط قوت فیلمنامه دیالوگ نویسی آن می باشد که علاوه بر پیشبرد حوادث و رویدادها بازگوکننده منویات درونی و ساختمان روانی شخصیت هاست، که این دو عامل از مهم ترین ویژگی های یک دیالوگ نویسی اصولی هستند که حاتمی کیا به خوبی از عهده این بخش برآمده است. اتفاق جالب و قابل توجه دیگری که در این مجموعه روی داده استفاده حاتمی کیا از بازیگران تئاتری و نه چندان نامی بوده، خیلی ها در ابتدا با شنیدن چنین موضوعی به او خرده گرفتند اما حال که سریال درحال پخش است همگان براین باورند که اکثر قریب به اتفاق بازیگران به خوبی از عهده نقش های محوله برآمده اند. مخصوصا حمید فرخ نژاد و سیما تیرانداز که دو نقش محوری داستان را بازی می کنند.
در بخش کارگردانی ما با همان حاتمی کیای همیشگی و نوع خاص دکوپاژش مواجه هستیم. حاتمی کیا در قاب بندی آثارش شیوه ای دارد که تنها مختص اوست. او بیشتر از آنکه درگیر عنصر تکنیکی قاب بندی شود بیشتر به فضا و حس و حال صحنه ها توجه دارد و زاویه دوربین و محل استقرار دوربین خود را بر این اساس تعیین می کند. تجربه کارگردانی “آژانس شیشه ای” که کاملاً دریک فضای بسته و با تعداد بازیگران زیاد صورت گرفت، در اینجا به کمک حاتمی کیا می آید و به او توانایی مواجهه با محدودیت های لوکیشن های بسته را می دهد. با اینکه بسیاری از حوادث در اتاقی که حسن در آن بستری است، می گذرد اما کمترین احساس خستگی در تماشاگر به وجود نمی آید. چون حاتمی کیا هر بار با دکوپاژی تازه آن را به نمایش می گذارد.
تنها ایرادی که می توان به بخش کارگردانی گرفت ضربه ای است که ناحیه متن به آن وارد می شود. بعضی از قسمت های زائد هستند و باعث لطمه زدن به ریتم می شوند و طبیعتاً مخاطب در جریان ارتباط گیری با آن دچار گسست می شود. در مجموع “حلقه سبز” رویکرد جدیدی در کارنامه حاتمی کیا را به نمایش می گذارد که می تواند تبعات مثبت بیشماری برای او به بار بیاورد و برخلاف برخی از کژاندیشان که تنها او را متعلق به سینمای جنگ می دانند- و هم آنان در راه ساخت فیلم های جنگی توسط او سنگ اندازی می کنند- عرصه ای است تا توانایی های این کارگردان خوش ذوق و خلاق در ژانرهای دیگر؛خصوصا ژانر اجتماعی متبلور شود.