خشک شدن دریاچه ارومیه و هشدار تازه: تبریز متروکه می‌شود

کاوه قریشی
کاوه قریشی

» راه حل جدید، انتقال آب از دریاچه وان؟

در تازه‌ترین طرح برای نجات دریاچه ارومیه استاندار آذربایجان غربی به عنوان راه‌کاری جدید خواسته است مطالعات لازم برای طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به ارومیه بررسی شود. این درخواست تنها چند روز بعد از هشدار دبیر ستاد نجات دریاچه ارومیه منتشر شده که گفته بود در صورت ادامه روند خشک شدن دریاچه، مهاجرت میلیونی رخ می‌دهد و تبریز نیز به شهری متروکه تبدیل خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، قربانعلی سعادت، استاندار آذربایجان غربی ایده انتقال آب از دریاچه وان ترکیه را روز شنبه، ۱۴شهریورماه در یک نشست ویژه راهکاری احیای دریاچه ارومیه مطرح کرده است.

به گفته او “لازم است مطالعات علمی اولیه در خصوص طرح انتقال آب از دریاچه وان به دریاچه ارومیه انجام شود و در صورت مثبت بودن نتایج مطالعات، نسبت به برنامه‌ریزی برای اقدامات عملیاتی کوتاه مدت و میان مدت اقدام شود.”

سه روز قبل از این اظهار نظر، مجری طرح ملی احیای دریاچه ارومیه بار دیگر نسبت به سرنوشت این دریاچه هشدار داد. عیسی کلانتری گفت: “قسم می‌خورم هر مدیری که در راه احیای دریاچه ارومیه از این به بعد بایستد به مردم معرفی خواهم کرد”. به گفته مجری طرح نجات این دریاچه زمان در حال سپری شدن است و “اگر وضعیت فعلی دریاچه حفظ نشود، دیگر دریاچه ارومیه قابلیت احیا نخواهد داشت.”

حدود یک ماه پیش نیز معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به دشواری طرح خرید حق آبه در اراضی کشاورزی اطراف این دریاچه گفت چاره‌ای جز احیای وجود ندارد.

خشکسالی، توسعه کشاورزی و حفر چاه در اطراف دریاچه ارومیه برای تامین آب زمین‌ها در کنار سوء مدیریت و طرح‌های بی‌نتیجه از جمله علل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه هستند.

 در مورد طرح “کشاورزی پایدار” درحالی وارد مرحله اجرا شده که پیشتر برخی مسئولان و کارشناسان محیط زیست نسبت به مهاجرت میلیونی کشاورزان حاشیه دریاچه ارومیه هشدار داده‌‌اند؛ آنها میگویند مهاجرت خاموش شش میلیون کشاورز که به آرامی آغاز شده و در یک دهه به اتمام می‌رسد.

نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در دی‌ماه سال ۹۱ گفته بود ۵۰ درصد روستاهای اطراف دریاچه ارومیه تخلیه شده است.

 

مجری طرح ملی احیای دریاچه ارومی هفته گذشته با یادآوری اظهار نظر پرویز کردوانی، زیست‌شناس پرآوازه ایرانی که گفته بود دریاچه ارومیه دیگر خشک شده و باید آن را رها کرد گفت: “این حرف زمانی درست بود که دریاچه را خود طبیعت خشک می کرد، ولی دریاچه ارومیه را ما انسان ها خشک کرده ایم. ما همه دست به دست هم دادیم و دریاچه ارومیه را خشک کردیم. صدها دریاچه همانند ارومیه را در زیرزمین خشک کرده ایم!”

 عیسی کلانتری در تبیین تبعات منفی خشک شدن دریاچه ارومیه می‌گوید: “در هشت سال جنگ تحمیلی، کلاً ۱.۱ میلیون نفر در کشور جابجا شدند ولی متاسفانه در همان هنگام شاهد وقوع برخی ناهنجاری های اجتماعی و اخلاقی در بین این مردم بودیم. با خشک شدن دریاچه ارومیه دست کم چهار میلیون نفر مجبور به مهاجرت خواهند بود. کجا و با چه امکاناتی بروند؟”

به گفته او آذربایجان شرقی بازنده اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه است و بیشترین آسیب ها و تخریب های خشک شدن دریاچه ارومیه متوجه این استان خواهد بود و تبریز را تبدیل به شهری متروکه خواهد کرد.

دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا در معرض نابودی کامل قرار گرفته و بیش از ۹۵ درصد آن خشک شده است. این دریاچه قبل از انقلاب سال ۵۷ به عنوان یکی از تالاب‌های جهان به ثبت رسید.

دریاچه ارومیه در ۱۸ سال گذشته با مشکل کم آبی رو به رو بوده و در حال حاضر از ۱۴ میلیارد مترمکعب آب لازم برای تراز اکولوژیک این دریاچه، کمتر از یک میلیارد متر مکعب آب باقی مانده است.

روند خشک شدن این دریاچه در سالهای گذشته با اعتراضات شدید مدافعان محیط زیست و ساکنان کنار دریاچه ارومیه شده است.