با نزدیک شدن آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب، اظهارات و تحلیل‌های متفاوتی از ایران به گوش می‌رسد. حامیان دولت امیدوارند که مذاکرات به نتیجه برسد و مخالفان دولت تاکید می‌کنند که امکان چنین توافقی دور از دسترس است. در این میان مواضع امام جمعه‌های سراسر کشور از اهمیتی ویژه برخوردار است. سخنرانی‌های هفتگی امامان جمعه در ایران، فرصتی برای اعلام موضع رسمی حاکمیت درسراسر کشور است. معمولا “ شورای سیاستگذاری ائمه جمعه” وظیفه هماهنگ کردن صدها امام جمعه منصوب آیت‌الله خامنه‌ای را بر عهده دارد و آنان هر هفته درباره موضوع مشترکی که از مرکز هماهنگ می‌شود، مواضع یکسانی را اعلام می‌کنند. این مواضع هماهنگ، در ایران، موضع آیت‌الله خامنه‌ای محسوب می‌شود.
این هفته نیز موضوع مذاکرات هسته‌ای به موضوع مشترک این مراسم تبدیل شده بود. آیت‌الله محسن مجتهد‌شبستری عضو مجلس خبرگان و امام جمعه تبریز در خطبه‌های نماز جمعه این هفته شهر تبریز با طرح این پرسش که: “آیا مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ در هفته جاری پس از سال‌ها و ماه‌های متمادی معلوم می‌شود به انتها می‌رسد یا نه؟” خود پاسخ داد: “شواهد و قرائن و از سخنان کارشناسان چنین برمی‌‌‌آید گروه ۱+۵ در مسئله هسته‌ای ایران به دنبال توافق موقت بوده است.” او اضافه کرد: “ایران با افزایش بازرسی‌ها و کاهش غنی‌سازی به تعهدات خود عمل کرده اما طرف مقابل آمریکا و اروپا به تعهدات خود از جمله برداشت کامل تحریم‌ها و استرداد پول‌های بلوکه شده ایران (به غیر از چند مورد) عمل نکرده پس باید ابتدا در مذاکرات آمریکا و اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل کنند.”
نماینده سیدعلی خامنه‌ای در آذربایجان‌شرقی همچنین تاکید کرد: “تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به خطوط قرمز توجه داشته باشند و فرمایش مقام عظمای ولایت امام خامنه‌ای که فرمودند تیم مذاکره کننده در مذاکرات هسته‌ای به نیاز قطعی کشور در بحث (ظرفیت غنی‌سازی ۱۹۰ هزار سو) توجه لازم را داشته باشند. […] تیم مذاکره کننده توجه داشته باشند طوری نباشد که پیشرفت هسته‌ای و حقوق مردم تشریفاتی بیش نباشد، قطعا ملت ایران اجازه چنین امری را نخواهند داد.”
آیت الله سید احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد نیز طی سخنانی که در نماز جمعه این شهر بیان کرد، گفت: “تیم مذاکره‌کننده کشورمان باید راهبردشان را از امام حسین (ع) در برخورد با یزید به عبرت بگیرند، اکنون روز استیصال و بدبختی دولتمردان آمریکایی است و آنان بدنبال راهکاری برای فرار از شکست خود هستند.” او اضافه کرد: “توافق با ایران اکنون تنها برگ برنده حزب دموکرات برای جبران شکست سنگین خود در انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا است و آنان می‌خواهند بدین طریق ایران را به ذلت بکشانند.”
مشابه این سخنان در دیگر نمازجمعه‌های ایران نیز تکرار شد. برای نمونه، حجت‌الاسلام علی مرادی، امام جمعه بیجار گفته بود: “اگر در این مذاکرات توافق و نتایجی حاصل نشود، مقصر آمریکا است.” او اضافه کرده بود: “سران غرب در پی نابودی دستاوردهای هسته‌ای ایران هستند، […] ایران اسلامی از مواضع خود در این راستا کوتاه نخواهد آمد.”
امام جمعه بندر گناوه هم معتقد بود: “هدف مذاکرات سه جانبه دکتر ظریف وزیر خارجه کشورمان با وزیر خارجه آمریکا وخانم آشتون مسوول سیاست خارجه اروپا درمسقط عمان، دست یابی به یک راه حل مناسب است اما نباید فراموش کنیم که طرف غربی همواره به تعهدات خود درقبال توافق های قبلی عمل نکرده وقابل اطمینان نیست.” او تاکید داشت: “بی شک سفیران نظام مقدس جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته ای عمان از حق ملت کوتاه نخواهند آمد.”
امام جمعه کلاچای نیز در نماز جمعه این شهر اعلام کرد: “برنامه هسته‌ای ایران شفاف، صلح‌آمیز و در چارچوب قوانین مربوطه است و موضع رسمی و جدی جمهوری اسلامی ایران لغو همه‌جانبه تحریم‌ها است.”
همچنین حجت الاسلام عباسعلی مغیثی‌نیا، در خطبه های نماز جمعه شهر نهاوند گفت: “آمریکا دشمن ایران است و به هر قیمتی می خواهد مانع پیشرفت ایران شود لذا امروز برنامه هسته‌ای یک بهانه است و در صورت حل آن به بهانه‌های دیگر متوسل می‌شود.” او اضافه کرد: “در مذاکرات هسته‌ای با گروه ۱+۵، ایران به تعهداتش عمل کرده و آنچه که مانع پیشرفت نتیجه‌گیری این مذاکرات شده است زیاده‌خواهی آمریکا است.”
امام جمعه سبزوار نیز در سخنانی مشابه تاکید داشت: “ما ملت سازشکاری نیستیم و در برابر تهدید، تهدید می‌کنیم. […] اگر آمریکا هنوز هم به تهدیدات و تحریم‌های خود ادامه دهد و در جریان مذاکرات نیز بخواهد سنگ‌اندازی کند، قطعا سیلی محکم دیگری از ملت ایران خواهد خورد.”
از سوی دیگر نماینده آیت‌الله خامنه‌ای دراستان بوشهر و امام جمعه شهر بوشهر هم گفته بود: “اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای با گروه ۱+۵ با عزت، حکمت، مصلحت و اقتداربا حمایت و هدایت‌های رهبری از تمام حقوق مردم درجریان هسته‌ای و تلاش‌های نخبگان دفاع کنند.” او معتقد بود: “گروه مقابل تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای اگر در این دور امتیازی از جمهوری اسلامی ایران بگیرد بدنبال گرفتن امتیازهای دیگری نیز خواهند بود.”
در حالی که امام جمعه‌های سراسر کشور با رویکردی مشابه درباره مذاکرلات هسته‌ای سخن گفتند، اظهارات امام جمعه موقت تهران انعکاس گسترده‌تری داشت. آیت الله سید احمد خاتمی طی سخنانی در نماز جمعه تهران تاکید کرد: “اوباما گفته تحریم‌ها ایران را پای میز مذاکره نشانده؛ حال آن که این تحلیل غلط است. تحریم‌ها ما را پای میز مذاکره ننشانده است. ما عاشورایی هستیم و راه ما هم راه مقاومت است.” او اضافه کرد: “اتمام حجت، ما را پای میز مذاکرات نشاند. عده‌ای می‌گفتند شما دشمن‌تراشی می‌کنید. بسیار خوب! این هم دشمن‌تراشی نکردن. مذاکره اگر هیچ فایده‌ای نداشته باشد مگر این که ساده‌لوح‌ترین آدم‌ها در کشور بفهمند امریکا مطلقا قابل اعتماد نیست به نظر ما بهره خود را برده‌ایم.”
او همچنین گفت: “یکی از مسوولان آمریکایی گفته است حتی اگر مسئله هسته‌ای نیز حل شود در عرصه‌های دیگر با ایران چالش داریم. حرف ما هم همین است، حتی اگرمسئله هسته‌ای ما با شما حل شد، نفرت از استکبار از جان مردم ایران بیرون نمی‌رود و فریاد مرگ بر آمریکای مردم ما بلند است.”
اظهارات امامان جمعه سراسر کشور را اگر چکیده رویکرد آیت‌الله خامنه‌ای به مذاکرات هسته‌ای بدانیم، احتمال اینکه مذاکرات ایران و غرب در آخرین روزها به نتیجه نهایی برسد، دور از دسترس خواهد بود. در این سخنان دو موضوع بیش از موارد دیگر تکرار شده است. یکی اینکه ایران حاضر به زیر پا گذاشتن خطوط قرمز مورد نظر خامنه‌ای نیست و دیگر اینکه مقصر شکست مذاکرات امریکا است. باید منتظر ماند و دید که دولت روحانی توان مدیریت مذاکرات به سمتی دیگر را خواهد داشت یا نه؟
