در تاریخچه پرونده پرمناقشه هسته ای ایران، یک پادگان نظامی واقع در جنوب شرق تهران، شواهدی از عملیات نظامی هسته ای گذشته ایران را در خود دارد؛ شاید هم ندارد.
سایت پارچین در نظر آژانس هسته ای سازمان ملل، یکی از شاخص های نشان دهنده میزان شفافیت ایران در زمینه فعالیت های هسته ای است؛ آژانس ادعا می کند اطلاعاتی در درست دارد که نشان دهنده فعالیت های نظامی گذشته ایران است و اکنون پس از هفت سال برای اولین بار خواسته است که از این سایت بازدید کند.
ولی بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای گفته اند بازدید از این سایت تنها نقطه شروعی است که حتی می تواند اعتبار آژانس را زیر سئوال ببرد. تاکید محکم آژانس در باره مکانی که مایل است بازدید کند این تردید را بوجود می آورد که اساسا چنین بازدیدی نخواهد توانست اعتبار چندانی داشته باشد.
اولی هینونن، رئیس بازرسان آژانس هسته ای تا سال 2010 می گوید: “نمی دانم چرا آژانس این قدر روی بازدید از این مکان اصرار دارد. اول از هر چیز باید گفت هر گونه تاخیر در این بازدید منجر به پاکسازی این مکان می شود؛ و این برای ایران خوب نیست. بگذارید فرض کنیم بازرسان در نهایت به این مکان دسترسی پیدا کنند و چیزی در آنجا پیدا نکنند. مردم خواهند گفت ایران این مکان را پاکسازی کرده است. ایران در این حالت هم بازنده است. من نمی دانم چرا آژانس با این مطلب بدینگونه که معمول هم نیست برخورد کرده است؛ شاید هم علتی دارد.”
مساله پارچین در حالی مطرح می شود که علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران این هفته گفت تهران مایل است تمام مسائل برنامه هسته ای خود را “به سرعت و سادگی” حل کند.
این وعده ها در حالی داده می شود که ایران در برابر تهدید های نظامی از سوی اسرائیل و آمریکا قرار دارد و درعین حال علائم مثبتی از تلاش های دیپلماتیک نیز مشاهده می شود.
ایران پس از 15 ماه وقفه هفته گذشته مذاکرات خود را با شش قدرت بزرگ دنیا از سر گرفت. طرفین گفتند مذاکرات مثبت بوده و تاریخ گفتگوهای بعدی را در 3 مه در بغداد تعیین کردند.
بازرسان آژانس در ماه های ژانویه و نوامبر سال 2005 توانستند به پارچین، سایت عظیمی که دارای صدها ساختمان و تاسیسات است، دسترسی پیدا کنند.
در آن زمان این سایت به چهار قسمت تقسیم شده بود. با استفاده از عکس های ماهواره ای و سایر اطلاعات، بازرسان آژانس حق داشتند هر بخشی را برای بازدید انتخاب کنند و ساختمان های داخل هر بخش را بازرسی کنند. بازرسی های سال 2005 شامل بازدید از پنج ساختمان در هر بخش و نمونه برداری از خاک و محیط بود. آنها مورد مشکوکی پیدا نکردند ولی ساختمانی که اکنون مورد توجه آژانس است را بازرسی نکردند.
آژانس می گوید اطلاعات جدید حاکی از وجود یک محفظه آزمایش مواد منفجره است که در سال 2000 نصب شده است. آژانس سال گذشته گفت شبیه سازی مراحل اولیه انفجار هسته ای، که گفته می شود در پارچین انجام شده است، “شواهد قوی برای وجود برنامه توسعه سلاح های هسته ای” است.
بازرسان آژانس که در ماه های ژانوبه و فوریه از ایران بازدید کردند، هر بار خواستار بازدید از پارچین شدند که به آنها اجازه داده نشد. یوکیو آمانو، دبیر کل آژانس هسته اس گفت “عدم قبول خواسته آژانس از سوی ایران ناراحت کننده است.”
چند روز بعد آژانس در گزارشی در باره ایران توضیح داد که پارچین جزئی از مذاکرات بزرگ تری است. در این گزارش ذکر شده که اقدامات لازم برای تامین تضمین های امنیتی مورد درخواست ایران در رابطه با مسائل نظامی در آن زمان انجام نشده بود.
آقای سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی هسته ای گفت درخواست “ناگهانی” آژانس برای بازدید از پارچین روحیه همکاری ایران را به چالش کشیده است.
هانس بلیکس، رئیس سابق بازرسان تسلیحاتی آژانس نیز از مساله مطرح شدن پارچین ابراز تعجب کرد.
او گفت: “فکر می کنم هر کشوری در نشان دادن تاسیسات نظامی خود اکراه داشته باشد. در واقع ایران بسیار باز تر از سایر کشورها بوده است.”
گزارشات امنیتی آمریکا و همچنین سازمان اطلاعات اسرائیل گفته اند که ایران برنامه نظامی هسته ای خود را در سال 2003 متوقف کرده است و تا کنون تصمیم نگرفته که ساختن بمب هسته ای را شروع کنند. آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، اعلام کرده است که ساختن سلاح هسته ای یک “گناه” و خلاف اسلام است.
رابرت کلی، یکی دیگر از بازرسان آژانس هسته ای که سه سال پیش بازنشسته شد گفت اطلاعاتی که در مورد پارچین وجود دارد چندان منطقی به نظر نمی رسد.
او گفت: “این اطلاعات با عقل جور در نمی آید. به همین دلیل نمی دانم چرا آمانو آبروی آژانس را روی پارچین شرط بندی کرده است.”
منبع: کریستین ساینس مانیتور– 21 آوریل 2012
