فضای بی اعتمادی، به جهش قیمت ها می انجامد

نویسنده

alighanbari719.jpg

ناهید پیلوار ‏

در هفته گذشته قیمت چای به طور ناگهانی در برخی از استانهای غربی ایران به کیلوی ‏‎52‎‏ هزار تومان رسید و در برخی از ‏شهرستان ها قیمت این کالا در عرض دو روز ‏‎250‎‏ درصد افزایش نشان داد. در تعدادی از شهر ها قند و شکر نیز به همین ‏سرنوشت دچار شد و مردم برای خرید این کالاها به مغازه ها یورش بردند، و حتی در تعدادی از شهرستانها ستادهای ویژه ای ‏برای مقابله با افزایش قیمت ها تشکیل شد. در همین رابطه با علی قنبری نماینده دوره پنجم و ششم مجلس ، اقتصادادن و استاد ‏دانشگاه تربیت مدرس تهران گفتگویی کرده ایم که در پی می آید.‏

‎ ‎افزایش قیمت ناگهانی برخی کالاها و مواد خوراکی در ایران به چه علت صورت گرفته است؟ ایا بر اثر تقاضاست ‏یا بر اثر عرضه کم این مواد؟‎ ‎

بی اعتمادی مردم به سیاست های دولت احمدی نژاد باعث افزایش تقاضای کاذب شده است. اتفاقاتی چون جابه جایی ناگهانی ‏وزیر اقتصاد و دارایی، حذف ناگهانی برخی یارانه ها یا تغییرات در واردات و صادرات که بدون هیچ دلیل و توجهی صورت ‏می گیرد، بی اعتمادی مردم به سیاست های اقتصادی دولت را افزایش داده است. این در حالی است که به نظر می رسد مردم ‏با احساس بی اعتمادی نسبت به سیاست های دولت، احساس ناامنی غذایی نیز می کنند. علی رغم اینکه دولت با درآمد های ‏غیر قابل تصور نفتی، اقدام به واردات زیاد مواد غذایی و کالاهای اساسی کرده و مشکل اساسی در تامین مواد غذایی مردم در ‏کشور وجود ندارد، اما در مجموع می توان گفت، احساس ناامنی شدید مردم نسبت به تصمیمات اقتصادی دولت، این وضع را ‏در جامعه به وجود آورده است.‏

‎ ‎آیا این افزایش قیمت ها قابل پیش بینی بود و دولت در سال های گذشته می توانست با انجام اقداماتی از وجود چنین ‏وضعیتی جلوگیری کند؟‏‎ ‎

دو سال پیش گروهی از کارشناسان اقتصادی شرایط اقتصادی بوجود آمده را پیش بینی کردند و در نامه ای به آقای احمدی نژاد ‏نسبت به ادامه اجرای سیاست های غلط دولت او هشدار دادند و راه کارهایی را نیز برای کنترل تورم به دولت ارایه کردند. اما ‏متاسفانه آقای احمدی نژاد به این هشدارها توجهی نکرد و روش های غیر کارشناسانه اقتصادی را در دولت ادامه داد. دولت، ‏رویه دخالت در امور بانکی، اتخاذ سیاست های انبساطی، افزایش هزینه های جاری و حذف ناگهانی یارانه ها را در پیش ‏گرفت که همه این اقدامات ناامنی اقتصادی را در جامعه سبب شد. اجرای سیاست های غلط، اول در بخش مسکن خود را نشان ‏داد و کم کم به بخش های دیگر و کالاهای اساسی نیز رسید.‏

‎ ‎این روند به اعتقاد شما تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و آیا دولت می تواند اقدامات بازدارنده های را برای کنترل ‏تورم در کوتاه مدت اتخاذ نماید؟‎ ‎

تا زمانی که دولت به سیاست های کارشناسان اقتصادی و علمی در حوزه اقتصاد توجه نکند و اقدامات غیر کارشناسی خود را ‏ادمه دهد، این اقزایش قیمت ها و احساس ناامنی غذایی و بی اعتمادی مردم به دولت ادامه خواهد یافت. باید توجه داشت که ‏تورم به وجود آمده کاملا قابل کنترل است، با توجه به اینکه اگر به درآمد کشور در سه، چهار سال گذشته توجه کنیم، می بینیم ‏دولت آقای احمدی نژاد ‏‎200‎‏ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته که این درآمد ‏‎8‎‏ برابر در آمد دولت آقای بوده است. آقای آحمدی ‏نژاد نسبت به دولت های گذشته در شرایط پولی و مالی بسیار خوبی است، اما این گرانی ناگهانی مواد غذایی در سال جدید، ‏همان طور که گفته شد، بیش از هر چیز حاصل بی اعتمادی مردم به سیاست های دولت است. البته به نظر می رسد اخیرا دولت ‏متوجه تبعات تصمیمات نادرست اقتصادی خود شده و با ورودآاقای مظاهری به بانک مرکزی تا حدودی نقدینگی کنترل شده ‏است. اما این کافی نیست و باید دولت از دخالت های غیر کارشناسی در اقتصاد دست بردارد و به هشدار های اقتصاددانان ‏توجه کند.‏

‎ ‎آیا مجلس هشتم می تواند تاثیر تعیین کننده ای در بهبود روند اقتصادی کشور داشته و اقدامات بازدارندهای را برای ‏کنترل تورم انجام دهد؟‎ ‎

البته ما نسبت به روند تشکیل مجلس هشتم گلایه مند هستیم و نسبت به رد صلاحیت های گسترده اصلاح طلبان و انتخابات ‏گزینشی انتقاد داریم. اما در میان نمایندگان مجلس باز هم افرادی هستند که می توانند منشا اثرات مثبت اقتصادی باشند. مجموع ‏نیروهای اصلاح طلب و مستقل مجلس هشتم بیش از ‏‎100‎‏ نفر است و اینها می توانند در تحولات اقتصادی کشور تاثیر گذار ‏باشند. حتی بسیاری از اصول گرایانی نیز که در مجلس هستند متوجه تصمیمات غیر کارشناسانه و دخالت های نابه جای رییس ‏جمهور در بخش های مختلف اقتصادی شده اند که این خود، امیدی برای اصلاحات اقتصادی محسوب می شود.‏

‎ ‎یعنی شما امیدوار هستید که مجلس جلوی اقدامات غیر کارشناسانه دولت را بگیرد؟‎ ‎

به نظر می رسد بسیاری از اصول گرایان که در مجلس ودر راس آن قرار گرفته اند متوجه وضع وخیم اقتصاد کشور هستند و ‏مثلا، اقای لاریجانی رییس مجلس هم در اولین جلسه مجلس اعلام کرد، مجلس منتظر وزیران قوی اقتصاد و کشور است. نوع ‏سخن گفتن آقای لاریجانی نشان می دهد که مجلس می خواهد جلوی انحرافات و اشتباهات اقتصادی دولت را بگیرد و به نظر ‏می رسد مجلس هشتم اجازه نخواهد داد دولت به این روند ادامه دهد.‏

‎ ‎برخی از مسولین در رابطه با افزایش قیمت ها ی مواد غذایی راهکار تغییر الگوی مصرف را پیشنهاد کرده اند. به ‏اعتقاد شما این راهکار در حال حاضر راهگشاست؟‎ ‎

البته، افزایش قیمت، خود به خود، بر مصرف مردم تاثیر می گذارد و مردم سعی می کنند خود را با وضعیت اقتصادی سازگار ‏کنند. اما تکرار می کنم که افزایش قیمت مواد غذایی به دلیل بی اعتمادی مردم به سیاست های اقتصادی به وجود آمده است و نه ‏شیوه و میزان مصرف مردم. در ایران مشکل تولید مواد غذایی وجود ندارد و مشکل، ضعف و ناتوانی مدیریتی است. به مردم ‏نمی توان دستور کمتر مصرف کردن از حد استاندارد را صادر کرد و اصلاح فرهنگ غذایی مردم هم در یک سال و چند سال ‏به وجود نمی آید و در کوتاه مدت ممکن نخواهد بود.‏

‎ ‎اخیرا در خبرها دیدیم که ‏‎660‎‏ نفر به علت احتکار برنج بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شده اند. آیا این ‏اقدامات بر کنترل تورم اثر گذار خواهد بود؟‏‎ ‎

این روش ها، برای کنترل قیمت ها موثر نخواهد بود و دولت بایستی در عوض، عوامل و ابزار های اقتصادی را مورد توجه ‏قرار دهد و در چارچوب علمی و کلی تورم را کنترل کند، نه آنکه وارد مسایل خرد شود. فراموش نباید کرد که در نهایت، این ‏بازار تقاضا و عرضه است که قیمت ها را مشخص خواهد کرد.‏

‎ ‎و سخن آخر؟‎ ‎

اگر دولت کماکان به نظرات کارشناسان اقتصادی توجه نکند، ما به عنوان افرادی که نسبت به مسایل اقتصادی کشور حساس ‏هستیم و تاثیرات سیاست های اقتصادی غلط را گوشزدمی کنیم، باز هشدارها و راه حل های خود را تکرار می کنیم، ولو ‏اینکه دولت توجه نکند. ولی ما معتقدیم این سخنان در تاریخ خواهد ماند و برای نسل آینده ثبت خواهد شد. در همین راستا بود که ‏در خرداد ماه دو سال، پیش پنجاه تن از اقتصادانان دانشگاههای ایران در نامه ای به رییس جمهور هشدار دادند که ادامه ‏سیاست های دولت به عقب ماندگی بیشتر می انجامد و فقر و نابرابری را گسترش می دهد. این اقتصاددانان در نامه خود، نسبت ‏به افزایش بی رویه واردات، ناامنی فضای کسب و کار، سیاست های انبساطی پولی و مالی دولت، ن بسامانی در نظام بانکی، ‏وضعیت بحرانی بازار سرمایه و … ابراز نگرانی کردند و یاد آور شدند با ادامه این سیاست ها، غول خفته تورم بیدار خواهد ‏شد و افزایش لجام گسیخته قیمت ها بوجود خواهد آمد. اگر به ان هشدارها توجه شده بود، شاهد وضعیت امروز نبودیم.‏