مقامات آمریکا و ایران میگویند، مذاکرات هستهای این هفته پیشرفت اندکی داشته و نسبت به مهلت 20 ژوئیه به دیده تردید نگریستند.
یک مقام ارشد آمریکایی ابراز کرد: «به نظر ما باید واقعگرایی بیشتری وجود داشته باشد. زمان نامحدود نیست. در هر مذاکرات روزهای خوب و روزهای بد وجود دارد، پستی و بلندی هست، این لحظه بسیار سخت بود، اما خیلی غیرمترقبه نبود. ما در نقطه آغاز نوشتن پیشنویس هستیم.»
دور چهارم مذاکرات روز چهارشنبه در وین آغاز و روز جمعه به پایان رسید. مقامات آمریکایی میگویند مذاکرات وین در ماه ژوئن دنبال میشود و تمام طرفین میخواهند به مهلت 20 ژوئیه پایبند باشند.
مقام آمریکایی میگوید: «روند بسیار کند و سختی بود و ما نگران زمان بسیار اندک باقیمانده هستیم. اما بگذارید صریح بگویم: معتقدیم هنوز میتوانیم کار را تمام کنیم.»
یک مقام غربی دیگر گفت، رسیدن به مهلت 20 ژوئیه امکانپذیر است، اما افزود شش قدرت انتظار بیشتری از ایران دارند. «در برخی مسایل انتظار انعطاف بیشتری از طرف مقابل داشتیم.»
برای اولین بار پس از شروع مذاکرات توافق نهایی ایران و شش قدرت در ماه فوریه، طرفین تصمیم گرفتند در کنفرانس مطبوعاتی مشترک شرکت نکنند.
عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران به خبرنگاران گفت: «هنوز به نقطهای که بتوانیم پیشنویس توافق را بنویسیم نرسیدهایم.»
مقام آمریکایی میگوید: «ایران باید تصمیمات سختی بگیرد. ما نگران پیشرفت و زمان اندک هستیم.»
بیانات آمریکا و ایران ممکن است به خاطر افزایش فشار بر دیگری باشد، اما همچنین اختلافات عمیق بر سر راه توافق نهایی را نیز نشان می دهد.
اما، مذکرات دو جانبه ایران و آمریکا که دو ساعت به طول انجامید مرتب و مثبت بود. زمانی تصور چنین دیدارهایی را هم نمیشد کرد، اما با میل دو طرف برای برقراری کانالهای ارتباطی بین دو کشور، این دیدارها نیز افزایش یافته است.
دیپلماتهای گفتهاند که در سه دور گذشته در مورد یکی از سختترین مسایل به نتیجه رسیدند و ایران قبول کرد که تولید پلوتونیوم در راکتور آب سنگین اراک را به حداقل برساند. اما دیپلماتها میگویند هنوز غرب نگران مهمترین مسئله است که آن توانایی ایران در پالایش اورانیوم است. ایران میتواند از این اورانیوم برای تولید برق استفاده کند اما همچنین میتواند برای تولید سلاح نیز آن را آماده کند.
ایران میگوید برای تولید سوخت تجهیزات انرژی هستهای خود، نیاز به غنیسازی اورانیوم دارد. این برای آمریکا و متحدانش غیرقابل قبول است، چرا که همین فعالیت میتواند برای تولید سلاح بکار برود. آنها میخواهند، تهران تعداد سانتریفیوژهایش را به مقدار قابل ملاحظهای کاهش دهد.
ایران تعطیلی تجهیزات هستهای را که نشانه غرور و دستاورد ملی خود میشمارد، نمیپذیرد. اولویت این کشور برای توافق، پایان تحریمهای بینالمللی است که اقتصاد وابسته به نفت ایران را فلج کرده است.
نکات مهم دیگر مدت محدودیت فعالیتهای هستهای و سرعت برداشته شدن تحریمها و همچنین موضوع موشکهای بالستیک است.
روز چهارشنبه هیئت آمریکایی خاطرنشان کرد که میخواهد درباره برنامه موشکهای دوربرد و احتمال وجود ابعاد نظامی تحقیقات هستهای ایران در گذشته صحبت کند. اما به گفته یک مقام ایرانی حاضر، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران تقریبا میخندد و این بیانات را نشنیده میگیرد. مقام آمریکایی از اظهارنظر خودداری کرد و به جمله یک مقام ارشد دیگر ارجاع داد که «تمام مسایل» باید حل شود.
چیزی که بر پسزمینه مذاکرات سایه انداخته، تهدید اسرائیل به عنوان تنها قدرت هستهای خاورمیانه است که ادعا کرده اگر مذاکرات شکست بخورد به تجیهزات اتمی ایران حمله خواهد کرد. اسرائیل گفته که ایران با برنامه موشکی خود قطعنامههای سازمان ملل را زیر پا گذاشته است. باراک اوباما نیز هنوز گزینه نظامی علیه ایران را منتفی ندانسته است. ایران میگوید در صورت بروز چنین رویدادی مقابله به مثل میکند.
منبع: رویترز - 17 مه