مذاکره با ؟ پس سریع اقدام کنید

واشنگتن پست
واشنگتن پست

» تحلیل واشنگن پست درباره ایران در برنامه دولت اوباما ‏

 

اصولا ً از فرآیند “نزدیکی” میان آمریکا و دشمنانش در خاورمیانه حمایت های گسترده ای صورت می گیرد. دولت اوباما ‏می گوید خواهان مذاکره است و مقامات ایران و سوریه نیز همین موضع را تکرار می کنند. اما سپس مشکلات شروع می ‏شوند.‏

آیا مذاکرات بایستی آهسته و صبورانه انجام گیرد و یا اینکه طبق جدول زمانبندی فوری باشد؟ آیا آمریکا باید پیشاپیش بر ‏توافق دربارۀ مسائل کلیدی تأکید کند؟ و یا اینکه نمایندگان صرفا ً بنشینند و شاهد باشند روند مذاکرات بدون پیش شرط به ‏کجا ختم می شود؟

نحوۀ بیان چطور؟ آیا ایران واقعا ً تصور می کند که می تواند به آمریکا نزدیک شود وقتی آیت الله علی خامنه ای هفته ‏گذشته اعلام می کند که باراک اوباما همان “روش های دغل کارانۀ” بوش را دنبال می کند و اینکه اسرائیل یک “غدۀ ‏سرطانی” است؟ بدین ترتیب، توقف گفتگو دستورالعمل دارد نه شروع آن. با توجه به گزارش های مربوط به مناظرات ‏شدید در ایران دربارۀ نحوۀ تعامل با آمریکا، شاید این همان چیزی باشد که مد نظر خامنه ای است.‏

به رغم نطق تحریک کنندۀ ایران و این دست و آن دست کردن سوریه، دولت آمریکا هنوز خواهان برقراری ارتباط است. ‏دعوت هفتۀ گذشته هیلاری کلینتون وزیر امور خارجۀ آمریکا از ایران برای پیوستن به مذکرات افغانستان، تازه ترین این ‏نشانه هاست. اما مقامات دولت اوباما در عین حال که سیاست ایران و سوریه را مرور می کنند، بر تعدادی از مسائل کلیدی ‏که نحوۀ پیشرفت پروسۀ نزدیکی را شکل می دهند، تمرکز کرده اند.‏

بیایید با ایران شروع کنیم. اولین چالش موضوع “دو زمانه بودن” است. مقامات دولت آمریکا می خواهند زمان کند حرکت ‏کند به طوری که خواهان پروسۀ دقیق گفتگوی مستقیم و مداوم هستند. اما آنها در عین حال می دانند که ساعت برنامۀ هسته ‏ای ایران بسرعت در حال حرکت است و ایرانیان می توانند تا سال آینده به سوخت مورد نیاز یک بمب اتم دست پیدا کنند. ‏
افریم هیلوی رئیس سابق موساد، سرویس جاسوسی اسرائیل، در ایمیل اخیر خود به من بر این مسأله تأکید کرد، “سیاست ‏نزدیکی فقط در صورتی موفق خواهد بود که ایرانیان بدانند همۀ وقت دنیا را برای مذاکره در اختیار ندارند. آمریکا باید ‏گفتگو را به چند ماه محدود کند.” یک مقام بلندپایۀ اسرائیلی نیز در مصاحبۀ هفتۀ گذشته همین استدلال را آورد: “اگر می ‏خواهید سیاست نزدیکی را اتخاذ کنید، هم اکنون این کار را انجام دهید، با یک تاریخ مشخص.“‏

تیم اوباما نمی خواهد محدودیت زمانی برای مذاکره داشته باشد، اما مقامات این دولت معتقدند که ایران باید یک تنه بدون ‏کمک دیگران حرکت کند تا از فشار زمانی کاسته شود. یک مقام بلندپایۀ دولت اوباما می گوید، “اگر ایرانیان مایلند یک ‏پروسۀ راحت تر و بدون شتاب داشته باشند، باید اقداماتی را انجام دهند که حرکت این ساعت را متوقف کند.” دولت اوباما ‏هنوز تصمیم نگرفته است که این اقدامات چه باید باشند، اما احتمالا ً با خواسته های آژانس بین المللی انرژی اتمی در ‏خصوص شفاف سازی بیشتر از سوی ایران و اجازۀ بازرسی های جدید از برنامۀ هسته ای این کشور شروع خواهد کرد.‏

گذشته از موضوع “دو زمانه بودن”، موضوع مهم تر تصمیم گیری دربارۀ موضع چانه زنی در خصوص مسأله هسته ای ‏است. چند سال قبل، آمریکا و اسرائیل امیدوار بودند بتوانند قبل از دسترسی ایران به قابلیت غنی سازی سوخت، برنامۀ ‏هسته ای این کشور را متوقف کنند، اما بنظر می رسد ظرف چند ماه گذشته این تلاش با شکست روبرو شده است. موضع ‏عقب نشینی این خواهد بود که بخواهند ایرانیان از مرز ساخت بمب عبور نکنند و اینکه ایرانیان به بازرسان اجازه دهند ‏تأیید کنند که غنی سازی همواره در سطوح پایین همسوی با برنامۀ غیرنظامی اتمی صورت گرفته است.‏

به گفتۀ یک مقام اسرائیلی، گزینۀ مرز (ساخت بمب اتم) از حمایت یک جناح ایران که شامل علی اکبر ولایتی، وزیر اسبق ‏امور خارجۀ ایران و مشاور فعلی خامنه ای است، برخوردار است. اما این مقام می گوید، اسرائیلی ها با این رویکرد ‏مخالفند و در عوض به عقب راندن فناوری هسته ای ایران معتقدند.‏

نتیجه اینکه این ظرافت های دیپلماتیک مهم هستند، اما شما می توانید بیشتر به آنها بیندیشید. مقام بلندپایۀ دولت اوباما می ‏گوید، “می دانیم که زمان طرف ما نیست.” واقعیت این است که اگر اوباما خواهان مذاکره است، باید بلافاصله دست به کار ‏شود و ببیند پروسۀ نزدیکی به کجا ختم می شود.‏

منبع: واشنگتن پست، 8 مارس‏