سیدمحمد خاتمی رییس جمهور سابق در دیدار با 50 تن از بازداشت شدگان و زندانیان سیاسی حوادث پس از انتخابات با اشاره به اینکه “در روزهای اخیر به جای تعادل و آرامش، شاهد هجمه‌های سنگین و موج جدید فشارها و دستگیری‌ها هستیم” بار دیگر خواستار آزادی زندانیان سیاسی، باز سازی فضا،فعالیت آزاد احزاب و گروه‌ها،آزادی رسانه‌ها… شد و افزود: “بی تحملی در جامعه نشانه استبداداست.”
براساس گزارش دفتر خاتمی،او در این دیدار اظهار داشته که: “بسیار علاقه‌مند بودم تا تعدادی دیگر از عزیزان نیز در این جمع حاضر بودند اما متاسفانه هنوز بسیاری از دوستان ما و چهره‌ها و نیروها و سرمایه‌های انسانی ارزشمند کشور از هر طیف و قشری در زندان هستند و گروهی دیگر از آزادشدگان هم به دلیل هزینه‌های جانبی حوادث اخیر نتوانسته‌اند در این جمع حضور داشته باشند.”
او ادامه داده است: “مایه تأسف عمیق است که جمعی که در این‌جا حاضرند با وجود آنکه از نیروهای دلسوز کشور و سرمایه‌های جوان و نخبگان ایران هستند و علی‌رغم پایبندی‌شان به قانون و اخلاق سیاسی به جمع زندانیان سیاسی جمهوری اسلامی پیوسته‌اند.”
خاتمی در ادامه این دیدار با با ابراز تاسف از ادامه موج دستگیری ها و گرفتار شدن چهره های برجسته کشور افزوده است که: “تصور بر این بود که پس از اتفاقات ماههای اخیر، شاهدحاکمیت نوعی عقلانیت و امنیت و آرامش نسبی در کشور و جامعه باشیم و به مطالبات و حقوق مردم توجه شود اما در روزهای اخیر به جای تعادل و آرامش، شاهد هجمه‌های سنگین و موج جدید فشارها و دستگیری‌ها هستیم.”
خاتمی در ادامه با اشاره به رخدادهای ماههای اخیر تاکید کرده: “امیدوار بودیم با گذشت زمان و روشن شدن وارد نبودن اتهامات وارده، بسیاری از زندانی‌هایمان آزاد شوند؛ خصوصا که با فرونشستن هیاهوی اولیه پیرامون دستگیری‌ها و عدم اثبات بسیاری از ادعاهای مطرح شده که البته از روز نخست هم مشخص بود فرضیات باطلی هستند؛ امید می‌رفت این امر تحقق پیدا کند و امنیت و آرامش به جامعه بازگردانده شود؛ البته منظور ما از امنیت، امنیت پادگانی نیست.”
رییس جمهور سابق ایران در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه “عده ای در تریبون‌های رسمی، سیاه را سفید و سفید را سیاه نشان می‌دهند و از منبرها به افراد تهمت می‌زنند و دروغ می‌گویند” تاکید کرد: “البته این تهمت‌ها و افتراها و سخنان ناصواب از آنجایی‌که پایه محکمی ندارد گرچه بر افرادی که بنیان فکر محکمی ندارند تاثیر می‌گذارد اما توده مردم و متدینین که می‌توانند صحبت‌ها را از هم تفکیک کنند ممکن است که یک لحظه تاثیر بپذیرند اما بر آنها اثر طولانی‌مدت ندارد؛بلکه در دراز مدت حتی اثر منفی و در خلاف جهت اتهام زنندگان خواهد داشت.”
خاتمی اتفاقات ماههای اخیر را موجب آسیب دیدن وجهه جمهوری اسلامی در داخل و خارج از کشور دانست و تصریح کرد: “دروغ‌های بسیاری در این روزها گفته شده و وعده‌های بسیاری داده شده است اما مردم می‌بینند که تشکیلاتی که عهده دار امور آنان است کارچندانی انجام نداده و مشکل‌ساز نیز شده است. در نتیجه مردم متوجه می شوند که بسیاری از معترضان بدخواه نیستند و اعتراض آنان به جا است.”
رئیس بنیاد باران با اشاره به اینکه معترضان و منتقدان واصلاح‌طلبان با تاکید بر حفظ معیارها و اصول اصلی انقلاب و تعهد به قانون اساسی پیش می‌روند، گفت: “علی‌رغم تأکیدات چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب و کاندیداهای معترض و همراهی بدنه جامعه، عده قلیلی در هر دو جریان با سوء‌نیت و شیطنت می‌خواهند جو را رادیکال کنند.”
رئیس شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز سپس با بر شمردن سه اصل مهم رضایت از سوی مردم و مسئولیت و تحمل از سوی قدرت در نسبت میان مردم و حکومت، گفت:” در دنیای امروز هنگامی که از قدرت صحبت می‌کنیم باید به دنبال منشا آن بگردیم. منشا قدرت مردم هستند و از همین رو باید رضایت مردم فراهم شود و حکومت در مقابل آنها مسئولیت داشته باشد. رضایت و تحمل و مسئولیت وجوه تمایز جامعه‌ی امروز با دیروز است.”
وی تصریح کرد: “در نسبت با حاکمیت و حکومت باید دید که در مقابل قدرت، مسئولیت وجود دارد یا خیر و تحمل مردم از یکدیگر و حکومت و بر عکس تا چه اندازه ای است چراکه بی‌تحملی در یک جامعه نشانه استبداد است.”
رئیس موسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدنها با بیان اینکه “رضایت مبنای حکومت است”، افزود: “باید بدانیم که با خشم و زور نمی‌توان بر مردم حکمرانی کرد. ما از مردمسالاری و سازگاری آن با دین حرف می‌زنیم و راه درست دفاع از ارزش‌های انقلاب را همین اصلاحات می‌دانیم. باید به این مساله توجه کنیم که نسبت حکومت با معیارهای دینی و ارزشی چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید نخست تعریف مشخصی از سیاست ارائه کرد.”
خاتمی افزود: “در این رابطه باید به دو موضوع توجه کرد؛ نخست آنکه آیا قدرت با مسولیت همراه است؟ و دوم آنکه منشا قدرت چیست؟ آیا قدرت یک امر انسانی و مردمی است ؟ یا امری تحمیلی است و کاری به نظر و موقعیت مردم ندارد؟”
وی ادامه داد: “ما چقدر مخالفانمان را تحمل کردیم؟ آیا ما نیز مخالفانمان را متهم به اسلام آمریکایی و ارتجاع و عناوین دیگر نمی‌کردیم؟ امروز هم مخالفانمان به میزان بیشتری همین‌گونه عمل می‌کنند و ما را به ضدیت با اسلام، امام، نظام، امام حسین(ع) و حتی خدا محکوم می‌کنند. اینها نشانه بی تحملی و عدم استقرار فرهنگ مردم سالاری در جامعه است که کار بزرگ روشنفکران خیرخواه باید تلاش برای ایجاد و بسط و تقویت این فرهنگ باشد.”
خاتمی تاکید کرد: “برای سرکوب مردم، معمولا دشمن تراشی می‌شود؛ دشمن موجود بزرگ‌تر جلوه داده می‌شود تا در سایه آن سخت گیریها توجیه شود و از طرفی دیگر دشمن خارجی نیز می‌تواند از این فرصت استفاده کند و امنیت را به خطر اندازد. اما اگر مسئولیت‌پذیری و رضایت مردم مد نظر باشد مردم نیز راضی می‌شوند و امنیت واقعی جامعه تامین می‌گردد.”
رئیس دولت اصلاحات تاکید کرد: “اینکه جریانی افراطی می‌کوشد ما را مخالف امام(ره)، نظام و حتی امام حسین(ع) نشان دهد بسیار غیرمنصفانه، مضحک و بی‌رحمانه است و کسی چنین ادعاهای بی‌اساسی را باور نمی‌کند. همچنانکه مغرضان ناآگاه که به دین و اسلام و مردم و ایران اهانت می‌کنند و در صدد منحرف نشان دادن حرکت اصلاحی ملت ایران که در چارچوب نظام و قانون حرکت می کند هستند ربطی به ایران و مردم ندارد.”
خاتمی در ادامه گفت: “باید هر راهی را برای حفظ اصول، حقوق و آزادی‌های مردم طی کرد و از بحرانی‌تر شدن اوضاع جلوگیری کرد؛ هرچند که اوضاع بحرانی است و سیکل و دایره جدیدی از اعمال خشونت آغاز شده و کسانی در حکومت هستند که با امنیت کامل خشونت اعمال کنند و از آن طرف نیز طبیعی است که عده ای به عکس العمل خشونت آمیز وا داشته شوند و آن امر بسیار خطرناکی است.”
رییس بنیاد باران همچنین در رابطه با گزارش قرائت شده در مجلس در رابطه با فجایع کهریزک گفت: “این گزارش، سندی تاسف‌بار در جمهوری اسلامی از یک فاجعه است. البته لابد در این گزارش ملاحظاتی بوده است و بسیاری از واقعیت‌ها بیان نشده ولی همین اندازه کافی است که پشت همه علاقه‌مندان به نظام و اسلام و ایران را بلرزاند ؛امیدوارم با برخورد قاطع و البته قانونی و سریع تا حد امکان این فاجعه جبران شود. “
رییس جمهور سابق همچنان در رابطه با بیانیه مهندس میرحسین موسوی، گفت: “پیش از این نیز دل‌سوزان نظام این پیشنهادها را با بیان های مختلف مطرح کرده بودند اما در بیانیه مهم اخیرشان بار دیگر خواسته‌های منطقی مردم و معترضان مدنی مطرح شده است و آقای موسوی برای حل بحران حرف همه را در قالب یک بیانیه راهگشا و دل‌سوزانه تنظیم کردند. به این ترتیب مردم هم احساس می‌کنند کسی دنبال خواسته‌هایشان است و از بحرانی تر شدن اوضاع نگران است.”
وی تصریح کرد: “مطمئنا اگر مردم باور شوند و در صدد جبران خسارت ها و اهانت ها باشند زندانی‌ها را آزاد سازند، فضا را باز کنند، به احزاب و گروه‌ها اجازه فعالیت دهند و رسانه‌ها آزاد گذارده شوند و فضای امنیتی به فضای سیاسی سالم مبدل شود شرایط تغییر خواهد کرد و منافع مردم و نظام همزمان بیشتر تأمین خواهد شد.”
خاتمی رساندن حرفهای معترضان به مردم را دشوار و پرهزینه دانست و از نبود امکانات و نداشتن رسانه سخن گفت و نتیجه گرفت که در این وضعیت مردم به سراغ رسانه های خارج از کشور می روند و اظهار داشت: “از یک طرف صدا و سیما رفتاری غیرعادلانه دارد و از آن طرف هم تبلیغاتی در خارج از کشور می‌شود که مورد تأیید ما نیست. البته به لطف خداوند شاهد بارقه‌هایی از عقلانیت و تدبیر هستیم به طوری‌که ان‌شاءالله به سوی منطق و قانون پیش رویم اما اگر به صورت منطقی اتفاقات رخ داده و افراط ها و رفتارهای نادرست مهار نشود؛ ممکن است خدای نکرده با وضعیت زیان باتری مواجه شویم که امیدوارم چنین نشود.”
