آیا انتخابات مهم است؟
بله، اما نه آنطور که خیلی از مردم فکر می‌کنند. رئیس‌جمهور سیاست‌های بزرگ کشور مثل برنامه هسته‌ای، روابط با غرب و پروژه‌های نظامی را تعیین نمی‌کند. در این موارد رهبر ایران تصمیم می‌گیرد.
اما رئیس‌جمهور بی‌قدرت نیست. او بر بخش‌های مهمی مثل اقتصاد نظارت دارد که با توجه به تحریم‌های شدید علیه ایران نیاز به مدیریت بیشتری دارد. رئیس جمهور همچنین می‌تواند برای شکل دادن به سیاست‌های استراتژیک به رهبر کمک کند، که این امر خیلی زیاد بستگی به رابطه آنها دارد. روابط خامنه‌ای و احمدی‌نژاد افت شدیدی داشته است اما اگر رئیس‌جمهور مورد تایید رهبری باشد می‌تواند نقش زیادی در امور کشور ایفا کند.
آیا نتیجه انتخابات بر برنامه هسته‌ای ایران تاثیر می‌گذارد؟
تاثیر مستقیم ندارد. رئیس‌جمهور نمی‌تواند تغییر عمده‌ای در آن بدهد. اما بصورت غیرمستقیم می‌تواند تاثیرگذار باشد. انتخابات می‌تواند به بگومگوهای سیاسی داخلی در دوران احمدی‌نژاد خاتمه دهد. این می‌تواند روحانیون حاکم را در رسیدن به توافق با غرب راحت‌تر کند. یک پیش‌بینی دیگر این است که جبهه یکدست بین روحانیون حاکم و رئیس‌جمهور جدید می‌تواند ایران را به اتخاذ مواضع تندتری بکشاند.
روند انتخابات چگونه است؟
روند آن قدم به قدم است و به شدت توسط روحانیون حاکم کنترل می‌شود.
نامزدها ابتدا در وزارت کشور ثبت نام می‌کنند و نام‌نویسی برای همگان آزاد است. امسال بیش از 680 نفر پا پیش گذاشتند. از هاشمی رفسنجانی گرفته تا راضیه امیدوار، یک زن خانه‌دار 46 ساله. از قانون اساسی ایران این طور برداشت می‌شود که ریاست‌جمهوری مختص مردان است.
از این تعداد صلاحیت هشت نفر مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت که نام رفسنجانی در میان آنها نبود. سیستم حاکم بیم آن داشت که او موجب روی کار آمدن دوباره اصلاح‌طلبان شود.
چه کسانی می‌توانند رای بدهند؟
از جمعیت 76 میلیونی بیش از 50 میلیون نفر می‌توانند رای بدهند. حدود یک سوم رای‌دهندگان زیر سی سال سن دارند و پس از انقلاب اسلامی متولد شده‌اند. حداقل سن برای رای دادن 18 سال است. ایرانیان خارج از کشور نیز می‌توانند در مراکز دیپلماتیک رای بدهند.
آیا انتخابات عادلانه است؟
انتقاد اصلی غرب بر سر روند تشخیص صلاحیت است. همچنین در مورد نتیجه نهایی نیز سئوال وجود دارد. ادعاها مبتنی بر تقلب در انتخابات محور اصلی اعتراضات سال 2009 بود. هواداران سیستم اسلامی اصرار دارند که انتخابات ایران کشور عادلانه و شفاف است، اما ایران اجازه حضور ناظران بین‌المللی را نمی‌دهد.
این بار ایرانی‌ها چه انتخاب‌هایی دارند؟
به نظر می‌رسد رد صلاحیت رفسنجانی فرصت تجدید قوا را از اصلاح‌طلبان می‌گیرد. از هشت نامزد، شش نفر نزدیک به رهبر محسوب می‌شوند. این نامزدها شامل، علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه سابق، باقر قالیباف شهردار تهران و سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران هستند. دو نفر دیگر که میانه‌رو هستند، حسن روحانی و محمدرضا عارف هستند.
آیا خطر تکرار ناآرامی‌های سال 2009 وجود دارد؟
جنبش مخالفان ایران پس از سال‌ها سرکوب از هم پاشیده است. انگیزه بسیار اندکی برای حضور خیابانی معترضان وجود دارد، چراکه می‌دانند با برخورد سخت دولت مواجه خواهند شد. مقامات ایران به منظور پیش‌گیری از وقایع مشابه، کنترل شدیدتری روی اینترنت اعمال کرده‌اند.
منبع: ای‌بی‌سی نیوز - 27 مه
