در حالی که شایعات مربوط به تقلب و اعزام دویست هزار بسیجی برای رای دادن در تهران به نفع فهرست هواداران دولت، نگرانی مردم و به ویژه اصلاح طلبان را افزون کرده است، سخنرانی وزیر کشور و اطمینان دادن های موکد وی به امانتداری از رای مردم، تلاشی برای دادن اعتماد به سلامت انتخابات روز جمعه به نظر می رسد.
شب گذشته جوانی که خود را سعید از تهران معرفی کرد در جریان یک برنامه زنده تلویزیونی به زبان فارسی که از آمریکا پخش می شود، گفت ما هم مانند مردم آمریکا، که به دموکرات ها رای دادند و بوش را بور کردند، روز جمعه معادل ایرانی بوش را با شکست آشنا می کنیم.
با وجود تحرکی که در میان جوانان و محیطهای دانشگاهی پیدا شده و علی رغم تکذیب خبراعزام وحضور 200 هزار نظامی از شهرستان های مختلف درتهران توسط دبیرهیات عالی نظارت برانتخابات شوراهای استان تهران، نگرانی اصلاح طلبان از دخالت وتقلب درانتخابات، و تغییر نتیجه انتخابات در هفته های گذشته رو به افزایش بوده است. این گروه در گردهم آیی ها با این سئوال روبرو بوده اند که برای مبارزه با تقلب و رای سازی چه برنامه ای دارند.
علت اصلی نگرانی هایی که گروه های منتقد دولت را فراگرفته تجربه ای است که در دو انتخابات گذشته به دست آمد که نشان داد گروهی که اینک تحت عنوان اصولگرا بر دولت مسلط شده است با استفاده برنامه ریزی شده ای از شبکه نیروهای بسیج که از بودجه عمومی و با آموزش سپاه پاسداران برای دفاع از امنیت کشور و شهرها تجهیز شده اند، توانست در آخرین لحظات با چراغ خاموش پیروزی را نصیب نامزدهای حتی گمنام خود کند.
روشی که ذوالقدر سردار سپاه و معاون فعلی وزارت کشور آن را “سیستمی پیچیده که رقیب نتوانست آن را کشف کند” توصیف کرده بود اول بار درانتخابات گذشته شورا ها به اجرا در آمد و در دو انتخابات بعدی تا جایی پیش رفت که در شب انتخابات، توانستند در جمع های بسیج این نگرش را ایجاد کنند که رهبری خواستار انتخاب احمدی نژاد برای ریاست جمهوری است. و این در زمانی بود که نامزدهای دیگر انتخابات به طور مصنوعی نظرشان به باقر قالیباف جلب شده بود. برخی اعضای ستاد هاشمی رفسنجانی گفته اند که منظور از “روش پیچیده” همین تکنیک پنهان داشتن احمدی نژاد تا آخرین لحظه و طعمه قرار دادن قالیباف بود که عملا قربانی کردن وی را معنا می داد.
همین برنامه در جریان انتخابات ریاست جمهوری، وقتی با حضور واضح و علنی فرماندهان سپاه و نمایندگان رهبری همراه گردید شایعه ای را به همراه آورد که ولی فقیه احمدی نژاد را اصلح دانسته است. موضوعی که در نامه افشاگر مهدی کروبی و در سخنان هاشمی رفسنجانی فردای اعلام نیایج انتخابات به این همه اشاره شد.
در این دوره زمینه سازی برای جلب و هماهنگی بین آرا جوانان بسیجی و دین باور شکل دیگری پیدا کرده است. زمزمه هائی از سوی آیت الله مصباح یزدی و محمد یزدی که از ماه ها پیش شروع شده که اساسش بر انتخاب خدا و کشف بی اثر آن توسط مردم است، به نظر برخی آگاهان مسائل فقهی عملا مجاز دانستن دخالت در انتخابات برای بسیج و سازمان های مجری و ناظر انتخابات است. آیت الله توسلی رییس دفتر آیت الله خمینی، دو هفته پیش درمصاحبه ای گفت “عدهای میخواهند به جوانان ناآگاه بباورانند که تقلب در انتخابات گاهی واجب است.” وی به اینکه این “عده” چه کسانی هستند اشاره ای نکرد.
با بسیج هماهنگ نیستیم
“محمود قنبری” دبیرهیات عالی نظارت برانتخابات شوراهای استان تهران به خبرنگار آفتاب گفته است که شایعه حضور دویست هزار نظامی “ با هدف «فضا سازی خاص» منتشر شده است.” دبیرهیات عالی نظارت برانتخابات شوراهای استان تهران اضافه کرده است که “در مورد این مساله کوچکترین خبری نرسیده و حضور این افراد در تهران را قاطعانه تکذیب می‌کنم.” این درحالی است که پیش ازاین، حضور نیروهای بسیجی درپای صندوق های رای مخالفت بسیاری از گروه های رقیب محافظه کاران را برانگیخته بود. با توجه به سیستم انتخاباتی درایران وبر اساس گزارش های منتشر شده درخصوص اتفاقات رخ داده در انتخابات پیشین، رای دادن بیش ازیک بار، تغییر آرا، خواندن آرای افراد به نام دیگری، استفاده از صندوق های رای سیاری که کنترل کمتری برآنهاست و درنهایت باطل کردن رای برخی صندوق ها ازجمله تدابیری است که معمولا برای تغییر نتیجه انتخابات صورت می گیرد واز همین رو نگرانی اصلاح طلبان را برانگیخته است.
قنبری گفته است که هیچ هماهنگی با بسیج نداشته اند:” نه تنها هیات نظارت بلکه هیات اجرایی هم برای برگزاری انتخابات چنین هماهنگی‌ای با بسیج نداشته است، البته بسیجیان به عنوان شهروندان عادی حضورشان منعی ندارد اما به صورت تشکیلاتی هماهنگی نداشته‌ایم.”
از سوی دیگر اصلاح طلبان معتقدند بخش دیگری از طرح های پیچیده هواداران دولت فعلی استفاده از روش هایی است که طبقه متوسط و دانش آموختگان را از رای دادن منصرف می کند. به عقیده آنان، تاکید بر پیش معین بودن نتیجه انتخابات، آماده کردن نظامیان، یا ترویج تحریم انتخابات، از جمله موثرترین کارکردها را در این زمینه دارد.
به نوشته کارگزاران، مردم تنها در صورتی پیروز می شوند که اکثریت خاموش رای بدهد. به زبان دیگر در حالی که آرای پادگانی مشخص و معلوم و منتظر اشاره ای است، و عملا ثابت شده که نیمی از واجدین شرایط به هر صورتی در انتخابات شرکت می کنند، از این میزان هر چه رای داده شود عملا متعلق به اصلاح طلبان است. گروه رقیب هر روشی که بتواند این عده را در خانه نگاه دارد به نفع خود می بینند.
یکی از نامزدهای تهران می گوید مردم پای صندوق ها بیایند، جناح راست اگر تمام بسیجی های کشور را به صف پای صندوق های تهران برده باشد هم جز شکست حاصل نمی برد.
نگرانی ها
با این همه و مانند هر انتخابات دیگری عاملی وجود ندارد که بتواند تمامی نگرانی های اصلاح طلبان را در حالی که قوای سه گانه یکدست شده است، نسبت به سلامت انتخابات مطمئن کند.
قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی عصر چهارشنبه با اشاره به برخی شایعات و نگرانی‌های موجود گفته بود “هیات‌های اجرایی همگی از یک جناح هستند و حتی اجازه ندادند اصلاح‌طلبان از میان معتمدین انتخاب شوند و بر انتخابات نظارت داشته باشند و معتمدین را از یک جناح انتخاب کرده‌اند، به همین دلیل نگرانی‌های اصلاح‌طلبان به جاست.” منتجب نیا گفت که شنیده شده جناح اصولگرا در برگزاری انتخابات قصد دارد از نیروهای برخی نهادهای نظامی استفاده کند: “حضور این نیروها بر سر صندوق‌های رای به معنای دخالت است و اگر از نهاد دیگری به جای «نیروی انتظامی» استفاده کنند، مخدوش کردن انتخابات تلقی می‌شود.”
همچنین، “حبیب‌الله بیطرف” رییس ستاد انتخاباتی ائتلاف اصلاح‌طلبان در نامه ای به وزیرکشور ازنگرانی از دخالت نیروهای نظامی خبرداده: “شنیده شده است در حالی که در تمام انتخابات‌های گذشته حفاظت از صندوق‌های رای بر عهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران بوده است، در انتخابات کنونی پای نهادهای دیگری به میان کشیده شده و یا به نهاد دیگری تفویض شده است که در صورت صحت خبر، جای پرسش است.”
بیطرف درنامه خود به پورمحمدی آورده است: “ هرگونه اقدامی در جهت تغییر آرای واقعی مردم شهرها و روستاهای کشور اعم از آنکه در مرحله اخذ رای اتفاق افتد یا در مراحل شمارش آرا یا اعلام نتایج، علاوه بر اینکه تخلف از مقررات و قوانین عادی بوده که به منزله بهکارگیری آرای مردم در جهت منافع فرد یا گروهی خاص و ناقض قانون اساسی جمهوری اسلامی و حق حاکمیت ملت است.”
در همین ارتباط، شهربانو امانی نماینده اصلاح طلب مجلس ششم، با بیان اینکه امنیت انتخابات بر عهده نیروی انتظامی است، گفته: “در حال حاضر غیر از نیروهای انتظامی، سایر ارگانها و نهادهای نظامی و شبهنظامی عهدهدار تامین امنیت انتخابات شدهاند که ما از مردم میخواهیم بهجز رای دادن، صیانت از آرای خود را نیز به عهده بگیرند.”
نورالدین پیرموذن مخبرفراکسیون اقلیت مجلس نیز به ایسنا گفته است:“انتظار از دولت نهم این است که همان طور که دولت آقای خاتمی تمامی انتخابات را صادقانه و درست برگزار کرد، اینها هم امانتدار رأی مردم باشند و در غیراین‌صورت باید در مقابل تاریخ و ملت پاسخگو باشند.”
گفتنی است که برای هرصندوق روستایی دوناظر وبرای هرصندوق شهری سه ناظر توسط هیات های اجرایی برگزاری انتخابات پیش بینی شده است که درمجموع بیش از 220 هزار ناظر را به پای صندوق های رای خواهد فرستاد.
حضور مردم، “باطل السحر تخلف”
درآخرین ساعات باقی مانده تا انتخابات روز جمعه، جبهه مشارکت اسلامی در بیانیه ای با اشاره به “یکدستی نیروهای هیأت‌های اجرایی و نظارت” از دور از انتظار نبودن “ احتمال مداخله‌های گوناگون در آرا به این دلیل” خبر داد.
دربیانیه جهه مشارکت آمده: “به ویژه ما نگرانیم که مجریان انتخابات و ناظران مستقر در شعب اخذ رأی با مداخله در رأی شهروندان و جهت‌دهی به نظر آنان هنگام اخذ رأی آرای بخشی از مردم را به سمت جریانی خاص هدایت کنند. به همین منظور کمترین توقع این است که امکان فعالیت قانونی و آزادانه نمایندگان داوطلبان برای نظارت دقیق بر روند کامل انتخابات از جمله اخذ و شمارش آرا از سوی مسؤولان امر فراهم آید.”
صادرکنندگان بیانیه همچنین از آنچه آن را استفاده از امکانات عمومی و رسانه‌های متعلق به عموم مردم به سود یک جریان خاص خوانده‌اند به عنوان نگرانی دیگر خود یاد کرده و آورده‌اند: “جبهه مشارکت ایران اسلامی ضمن ابراز این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها اعلام می‌دارد که با توجه به اهمیت مسأله سلامت انتخابات به جهت اعمال نظارت دقیق‌تر بر روند رأی‌گیری و شمارش آرا در روز 24 آذر در تعداد معینی از شعب اخذ رأی شوراها به عنوان نمونه تعداد مشخصی از اعضا و هواداران این حزب حضور خواهند یافت که معیار و نمونه دقیقی را برای اثبات میزان امانتداری هیأت‌های اجرایی و نظارت به دست دهد. “
جبهه مشارکت ایران اسلامی درپایان با تأکید بر این که حضور گسترده مردم مانند خرداد 76 می‌تواند “باطل‌السحر هر گونه تخلفی” باشد، همه هیأت‌های اجرایی و نظارت را به رعایت امانت و حفظ رأی مردم توصیه کرده است.
(عکس: ایسنا، سامان اقوامی)